Να πώς θα σώσουμε την Ελλάδα: Η ναυπηγική βιομηχανία και το παράδειγμα της Ιαπωνίας
Αυτή τη φορά, την Ελλάδα δεν θα τη σώσουν από την καταστροφή και την επικυριαρχία τα «ξύλινα τείχη», αλλά τα σύγχρονα σιδερένια ποντοπόρα πλοία που θα ναυπηγηθούν στην Ελλάδα, από ελληνικά χέρια, σχεδιασμένα από Έλληνες μηχανικούς, για τους Έλληνες πλοιοκτήτες.
Του Δρος Χρίστου Γαλλή *
Το 1946, η ηττημένη Ιαπωνία προσπαθούσε να συνέλθει από το πυρηνικό ολοκαύτωμα στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι και να επουλώσει τις πληγές της από την πυρηνική καταστροφή. Στις πόλεις οι κάτοικοι είχαν αρχίσει να πεινούν. Και πολλοί κατέφυγαν στις αγροτικές περιοχές για τροφή. Η δωρεάν επισιτιστική βοήθεια από τις ΗΠΑ έσωσε τον πληθυσμό από την πείνα. Η βιομηχανία της Ιαπωνίας ήταν ολοκληρωτικά κατεστραμμένη από τους βομβαρδισμούς, καθώς και οι σημαντικότερες δημόσιες υποδομές της, αλλά και ένα μεγάλο μέρος των πόλεων. Αξίζει όμως εδώ να σημειωθεί πως 48 ώρες μετά την πυρηνική έκρηξη στη Χιροσίμα τα τρένα επισκευάστηκαν και άρχισαν να κυκλοφορούν ξανά στην πόλη…
Δεν υπήρχε καθόλου βιομηχανική παραγωγή, καμία οικονομική δραστηριότητα και επαφή με το εξωτερικό, και φυσικά καμία παραγγελία. Όλοι οι «οικονομικοί δρόμοι» ήταν κλειστοί και υπήρχε αδιέξοδο οικονομικό, με όλα τα κοινωνικά επακόλουθα. Η Ιαπωνία έπρεπε να αρχίσει κυριολεκτικά ξανά από το μηδέν, με μόνο όπλο τους άριστους μηχανικούς και τεχνίτες της, και -το κυριότερο- την κοινωνική συνοχή, την οργάνωση και την εργατικότητα του ιαπωνικού λαού. Τότε, την άνοιξη του 1947 ήρθαν στην Ιαπωνία οι Έλληνες πλοιοκτήτες, οι εφοπλιστές.
Οι Έλληνες πλοιοκτήτες παρήγγειλλαν σημαντικό αριθμό πλοίων προς ναυπήγηση στην Ιαπωνία. Αυτή ήταν η πρώτη οικονομική συμφωνία για την κατεστραμμένη ιαπωνική βιομηχανία. Η πνοή ζωής και το έναυσμα για μια καινούργια αρχή που οδήγησε στο σημερινό οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο της Ιαπωνίας. Ο σπινθήρας έβαλε μπροστά ξανά τη βιομηχανική παραγωγή. Τα ναυπηγεία επισκευάστηκαν γρήγορα, θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν, πολλές άλλες βιομηχανίες και υπηρεσίες υποστήριξης των ναυπηγείων άρχισαν επίσης να λειτουργούν.
Η οικονομική μηχανή της Ιαπωνίας άρχισε να λειτουργεί, το ηθικό του λαού τονώθηκε. Συνολικά, από το 1947 μέχρι το 1970, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ναυπήγησαν στα ιαπωνικά ναυπηγεία 1.700 ποντοπόρα πλοία. Ο ιαπωνικός λαός δεν ξέχασε ποτέ τη βοήθεια των Ελλήνων πλοιοκτητών. Ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας σε μια σπάνια επίσημη δημόσια τελετή απένειμε στον πρόεδρο των Ελλήνων πλοιοκτητών το υψηλότερο παράσημο και τιμή που μπορεί να απονείμει στο όνομα του ιαπωνικού λαού.
Η χώρα μας σήμερα βρίσκεται στην αρχή μιας πρωτοφανούς κρίσης. Η μακροχρόνια ύφεση έχει σχεδόν καταστρέψει ένα σημαντικό μέρος της παραγωγικής βάσης της χώρας. Ο αριθμός των ανέργων έχει φτάσει στο ένα εκατομμύριο και μπορεί να το ξεπεράσει σύντομα. Τα αποτελέσματα αυτής της κρίσης είναι πια ορατά και είναι πλέον βέβαιο ότι θα διαρκέσουν για πολύ καιρό, με προφανές θύμα τον ελληνικό λαό. Οι κοινωνικοί και εθνικοί κίνδυνοι είναι ξεκάθαρα ορατοί. Δεν διακυβεύεται μόνο η οικονομική επιβίωση του λαού μας, αλλά και η εθνική μας ανεξαρτησία, οι συνταγματικοί και πολιτειακοί μας θεσμοί.
Οι πολιτικές ελίτ της χώρας μας, όλου του φάσματος και ανεξαρτήτως ιδεολογικής ερμηνείας της κρίσης, έχουν παραδεχτεί ότι η σημερινή κρίση είναι μοναδική και καταλυτική. Μέχρι σήμερα όμως, η πολιτική ελίτ δεν έδειξε την ικανότητα και τη δράση που απαιτούν οι περιστάσεις, δεν έχει ένα ξεκάθαρο καλά οργανωμένο στρατηγικό όραμα για την αειφόρο σύγχρονη ανάπτυξη της χώρας. Ένα όραμα που θα βασίζεται στις μεγάλες δυνατότητες της χώρας και του λαού. Διαχειριζόμενη απλώς την κρίση και τα κεκτημένα της, η πολιτική ελίτ, είτε θα ψάχνει ατελέσφορες έτοιμες λύσεις από το εξωτερικό, άλλοθι της ανεπάρκειάς της, είτε θα αναλίσκεται σε στείρο καταγγελτικό λόγο, είτε θα αυτοσχεδιάζει οραματιζόμενη να σώσει ολόκληρο τον πλανήτη.
Ούτε ο τουρισμός ούτε η γεωργία έχουν την αναπτυξιακή ένταση για να στηρίζουν το σημερινό βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων, αλλά ούτε και τη δυναμική για να το αυξήσουν στο μέλλον. Η χώρα χρειάζεται βιομηχανική παραγωγή. Υπάρχουν πολλοί τομείς που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στη χώρα μας. Η Ελλάδα, όμως, έχει ένα παγκόσμιο συγκριτικό πλεονέκτημα: τη ναυτιλία της. Οι Έλληνες ναυτικοί, οι καλύτεροι στον κόσμο, οι Έλληνες πλοιοκτήτες άξιοι και παγκοσμίως σεβαστοί. Η ναυτική οικονομία είναι ο τομέας που η χώρα μας μπορεί να στηριχτεί, να τον αναπτύξει ανταγωνιστικά, και να καταστεί παγκόσμιος παράγοντας της ναυπηγικής βιομηχανίας.
Τα ελληνικής ιδιοκτησίας ποντοπόρα πλοία ανέρχονται σήμερα περίπου στα 4.000, καθιστώντας την ελληνόκτητη ναυτιλία πρώτη και κυρίαρχη παγκοσμίως. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες παρήγγειλαν σε ναυπηγεία διαφόρων χωρών 654 νέα πλοία, που θα «χτιστούν» τα επόμενα χρόνια, αλλάζοντας έτσι τις ισορροπίες στην παγκόσμια ναυτική δύναμη. Η αξία των ελληνόκτητων πλοίων υπό ναυπήγηση ανέρχεται σε δεκάδες δισ. δολάρια. Μόνο η αξία των υπό ναυπήγηση πλοίων του πρώτου εξαμήνου του 2011 υπολογίζεται στα 5,8 δισ. δολ. Από τα 654 πλοία, μόνο ένα θα ναυπηγηθεί στην Ελλάδα.
Γιατί αυτό; Δεν είναι το εργατικό κόστος το πρόβλημα στη χώρα μας. Στην Ιαπωνία, όπου σήμερα ναυπηγούνται ελληνικά πλοία, το εργατικό κόστος είναι πολλαπλά υψηλότερο από αυτό της Ελλάδας. Ούτε η έλλειψη ικανών μηχανικών και τεχνιτών. Συνοπτικά, η μη ανάπτυξη της ναυπηγικής βιομηχανίας στην Ελλάδα είναι κύρια ευθύνη των πολιτικών ελίτ που δεν είχαν την ικανότητα και βεβαία τη θέληση να την αναπτύξουν. Να δημιουργήσουν τις στρατηγικού σχεδιασμού πολιτικές, οικονομικές, νομικές, και κοινωνικές συνθήκες όπου θα μπορούσε να βασιστεί η ανάπτυξη της ναυπηγικής μας βιομηχανίας. Η ευθύνη είναι δεδομένη και ιστορικά καταλογισμένη.
Όμως όλα μπορούν να γίνουν ακόμα και τώρα. Όπως έγινε στην Ιαπωνία το 1947! Αρκεί οι πολιτικές ελίτ να σεβαστούν και να εργαστούν αποκλειστικά και μόνο για το συμφέρον του ελληνικού λαού, στην υπηρέτηση του οποίου αποκλειστικά οφείλουν την ύπαρξή τους! Το συμφέρον του λαού μας είναι η εργασία, ιερό βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, η προοπτική για το μέλλον των παιδιών του, και η εθνική αξιοπρέπεια. Μια οικονομική ανάπτυξη που θα βασίζεται σε ό,τι καλύτερο έχει σήμερα ο ελληνισμός, την παγκόσμια ναυτιλία του, μπορεί να εξυπηρετήσει το συμφέρον του λαού μας και της χώρας γενικότερα.
Προτείνεται: η σημερινή κυβέρνηση και όλα τα πολιτικά κόμματα να αναλάβουν ομόφωνα δράση για την άμεση νομοθετική ίδρυση και την ταχεία έναρξη των έργων κατασκευής τριών ναυπηγικών και επισκευαστικών περιοχών στη χώρα μας. Άμεσα, εδώ και τώρα. Χωρίς κωλυσιεργίες και παλινωδίες. Οι τρεις αυτές ζώνες μπορούν να ιδρυθούν στην περιοχή της Αττικής, στον Βόλο και στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Και στις τρεις αυτές περιοχές υπάρχουν οι σύγχρονες υποδομές για να στηρίζουν μια τέτοιας έντασης βιομηχανική δραστηριότητα.
Υπάρχουν οι έμπειροι εργάτες, οι μηχανικοί και τεχνίτες, και κυρίως, βιομηχανίες που μπορούν να υποστηρίξουν τη λειτουργία ενός τέτοιου ναυπηγικού έργου, αναλαμβάνοντας υπο-κατασκευστικό έργο και προμηθεύοντας υλικά, μηχανήματα και υπηρεσίες. Στις περιοχές αυτές, τα εργασιακά δικαιώματα θα είναι πρέπει να είναι απολύτως σεβαστά, έτσι ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα. Η ναυπήγηση πλοίων είναι σήμερα μια τεχνολογικά εξελιγμένη δραστηριότητα χωρίς περιβαλλοντικά προβλήματα. Στα σύγχρονα ναυπηγεία δεν υπάρχουν εκπομπές αερίων, δεν υπάρχουν υγρά απόβλητα. Γίνεται συγκόλληση μεταλλικών ελασμάτων, συναρμολόγηση εργαλείων και μηχανών που έχουν κατασκευαστεί κάπου άλλου.
Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε το μέγεθος της βιομηχανικής και οικονομικής δραστηριότητας που θα είχε αναπτυχθεί στη χώρα μας, αν -για παράδειγμα- οι Έλληνες πλοιοκτήτες ναυπηγούσαν, στα τρία νέα προτεινόμενα ναυπηγεία, 100 από τα 654 νέα ποντοπόρα πλοία που παρήγγειλαν πρόσφατα, και έφερναν για επισκευή μόνο 500 από τα 4.000 ιδιόκτητα επίσης ποντοπόρα πλοία τους! Το μέγεθος της βιομηχανικής αναπτυξιακής έντασης θα ήταν τέτοιο, που θα ρυμουλκούσε ολόκληρη την ελληνική οικονομία σε μια παραγωγική και παγκόσμια ανταγωνιστική αναπτυξιακή τροχιά!
Η χώρα μας δεν έχει ανάγκη να ζητιανεύει επενδύσεις από ξένους, μπορεί να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις. Αρκεί οι πολιτικές ελίτ να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, να σταθούν καθαρά στο πλευρό του ελληνικού λαού με δημιουργικές πράξεις. Ο λαός θέλει αξιοπρεπή εργασία για να έχει την τιμή που του αρμόζει, και μια αισιόδοξη προοπτική και ένα όνειρο για τα παιδιά του. Αυτή τη φορά, την Ελλάδα δεν θα τη σώσουν από την καταστροφή και την επικυριαρχία τα «ξύλινα τείχη», αλλά τα σύγχρονα σιδερένια ποντοπόρα πλοία που θα ναυπηγηθούν στην Ελλάδα, από ελληνικά χέρια, σχεδιασμένα από Έλληνες μηχανικούς, για τους Έλληνες πλοιοκτήτες.
* Περιβαλλοντολόγος-Δασολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ο Κόσμος του Επενδυτή» στις 17-12-2011.
