«Κάποτε, όταν ανέβαινα στα Πομακοχώρια, με έφτυναν. Τώρα, είναι πιο εύκολα, αλλά οι γονείς μου εξακολουθούν να μου γυρίζουν την πλάτη»
Η ιστορία της ζωής της θα μπορούσε να αποτελέσει σενάριο χολιγουντιανής ταινίας. Είναι απόγονος του αρχαίου πληθυσμού των Πομάκων και η μοναδική ίσως γυναίκα του τόπου της που κάνει τα πάντα για να διασωθεί η ιστορία και η πολιτιστική κληρονομιά ενός παρεξηγημένου λαού. Ο λόγος για την 32χρονη Εμινέ Μπουρουτζή, την Πομάκα τραγουδίστρια που το 2007 τόλμησε και αφαίρεσε από το ντύσιμό της την υποχρεωτική μέχρι τότε μαντίλα.
Η απόφαση αυτή έγινε αιτία να την αποκληρώσουν οι γονείς της. Την έκαναν να αισθανθεί ανεπιθύμητη στο χωριό όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, το Δημάριον, στα ορεινά του νομού Ξάνθης. Από τότε, εκείνη μαζί με τον σύζυγο της Ταχίρ Κόντε και τα τρία παιδιά τους ζουν μόνιμα στην πόλη της Ξάνθης, ενώ έχουν ιδρύσει και τον μοναδικό Πολιτιστικό Σύλλογο Πομάκων που υπάρχει στη χώρα μας.
«Ενας από τους στόχους του συλλόγου μας είναι η κοινωνική, πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη των μελών του με τη διοργάνωση εκδηλώσεων για τη διάσωση και διάδοση της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς των Πομάκων του νομού Ξάνθης» αναφέρει στην «Espresso της Κυριακής» η Εμινέ Μπουρουτζή, η οποία φωτογραφήθηκε στο σπίτι της μαγειρεύοντας μία από τις πομάκικες σπεσιαλιτέ.
«Από την ώρα που ιδρύσαμε τον σύλλογο το 2007, περνάμε δύσκολες στιγμές. Κάποιοι έχουν ενοχληθεί, με αποτέλεσμα να μας βρίζουν και να μας απειλούν, αφού θεωρούν τους Πομάκους υποχείριά τους. Αποτέλεσμα της συμπεριφοράς τους ήταν από τα τριάντα έξι ιδρυτικά μέλη να παραμείνου
υμε μόνο δεκαέξι. Είμαστε όμως δυνατοί και συνεχίζουμε». ΜΙΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Το 2007 ήταν για την Εμινέ Μπουρουτζή χρονιά-σταθμός, αφού μετά την απόφασή της να βγάλει τη μαντίλα σειρά είχε η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, την οποία σήμερα ελάχιστοι Πομάκοι γνωρίζουν να γράφουν και να ομιλούν. «Οι γυναίκες στο χωριό μου, το Δημάριο, θεωρούνται υποδεέστερες των ανδρών, αφού για τα πάντα αποφασίζουν εκείνοι. Ο σύζυγός μου όμως δεν ήθελε να ζούμε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Εκείνος μιλούσε ελληνικά, έβγαινε έξω, είχε παρέες, μπορούσε να διεκπεραιώσει δουλειές. Εγώ ήμουν αναγκασμένη να μένω στο σπίτι και να μιλάω μόνο με άτομα που γνώριζαν τα πομακικά, καθώς δεν είχα καμία γνώση ελληνικών.
»Ετσι, με τη βοήθειά του αρχικά κατάφερα να βρω φίλες εδώ στην Ξάνθη χριστιανές, που με έμαθαν ελληνικά, ενώ κάθε φορά που έκανα λάθος με διόρθωναν, με αποτέλεσμα να τα μάθω σωστά από την αρχή. Εδώ και τέσσερα χρόνια πηγαίνω και στο ελληνικό σχολείο, ενώ τώρα θα γραφτώ στην Γ’ Γυμνασίου. Οσοι πιστεύουν ότι για μας είναι πιο εύκολο να μάθουμε την τουρκική γλώσσα, θα τους πω ότι κάνουν λάθος. Τα ελληνικά είναι πιο κοντά στη γλώσσα μας» αναφέρει η Εμινέ Μπουρουτζή, όνειρο της οποίας είναι να καταφέρει να γίνει δασκάλα.
Επίσης, εύχεται στον εαυτό της κάποια στιγμή να της δοθεί η δυνατότητα να στηρίξει τις γυναίκες που ζουν στα Πομακοχώρια και στο πιο όμορφο ορεινό σημείο της χώρας μας, όπου μέχρι και το 1995 έπρεπε να φέρεις ειδική άδεια από την Αστυνομία προκειμένου να ανοίξει η άλλοτε απαγορευτική μπάρα και να τα επισκεφτείς.
«Θέλω στο μέλλον να συμπαρασταθώ σε όλες αυτές τις γυναίκες που περνούν δύσκολα. Ημουν τυχερή που σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών γνώρισα και παντρεύτηκα έναν άνδρα ο οποίος μεγάλωσε στην πόλη και είχε άλλες αρχές.
Ηξερα από την αρχή ότι κοντά του θα κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα. Δεν μπορούσα άλλο να ζω στο χωριό έτσι, ήθελα να ξεφύγω, να γίνω χρήσιμη για όλους» εξηγεί η Εμινέ, η οποία, εκτός από το να τραγουδάει, τον ελεύθερο χρόνο της φτιάχνει τερλίκια, τα παραδοσιακά καλτσάκια που φορούν οι Πομάκες μέσα στο σπίτι. «Το τελευταίο διάστημα, τα πράγματα έχουν κάπως αλλάξει. Κάποτε, όταν ανέβαινα στα Πομακοχώρια, με έφτυναν. Τώρα, μπορώ και ανεβαίνω κάπως πιο εύκολα, αλλά οι γονείς μου εξακολουθούν να μου γυρίζουν την πλάτη. Δεν πειράζει, έχω συνηθίσει τώρα πια. Είμαι ευτυχισμένη δίπλα στον άνδρα μου και στα παιδιά μας, που τα συναγωνίζομαι πια στα μαθήματα» καταλήγει η Εμινέ Μπουρουτζή, και μας δείχνει μεταξύ άλλων και το βιβλίο με τις πομακικές συνταγές που έχει εκδώσει ο Σύλλογος Πομάκων με τη βοήθεια του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Συνταγές της πομακικής κουζίνας
Με σεβασμό στην παράδοση και αγάπη για τη μαγειρική, η Παρθενόπη Κελτσίδου κατάφερε να συγκεντρώσει σε ένα βιβλίο τις παραδοσιακές συνταγές των Πομάκων. Ξεφυλλίζοντας ο αναγνώστης παίρνει μια γεύση από τα φαγητά και τα γλυκά που δημιουργούν οι Πομάκες νοικοκυρές στην κουζίνα τους για το καθημερινό και το εορταστικό τραπέζι. Μεταξύ άλλων, στο βιβλίο υπάρχουν συνταγές για υπέροχα ψωμιά, πίτες, σούπες, αλλά και για γαλακτοκομικά και κρεατικά.
ΘΑΝΟΣ ΜΑΚΡΟΓΑΜΒΡΑΚΗΣ
Φωτ.: ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΦΕΪΘΦΟΥΛΤο αλίευσα ΕΔΩ
