Οι 24ωρες απεργίες γονατίζουν το κίνημα
Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου (από τον ακτιβιστή)
Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου (από τον ακτιβιστή)
Υπάρχει μία απολύτως στρεβλή αντίληψη για την λειτουργία των απεργιών στην υποστήριξη συγκεκριμένων κοινωνικών αιτημάτων. Σε κάποιες χώρες της ΕΕ και ιδιαίτερα σ’ εκείνες όπου ανθεί ο κρατικοδίαιτος συνδικαλισμός, οι 24ωρες απεργίες θεωρούνται ο ουσιαστικότερος μοχλός πίεσης των κυβερνήσεων. Η παραπάνω υπόθεση εμφανίζεται να λειτουργεί ως κανόνας στην Ελλάδα. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;
Σημαντικές μελέτες δείχνουν ότι οι 24ωρες απεργίες αποτελούν στοιχείο διαπραγμάτευσης επαγγελματικών ομάδων ή, αν πρόκειται για γενικές απεργίες, ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων με την εκάστοτε κυβέρνηση. Είναι δηλαδή εκδηλώσεις που συνήθως αποσκοπούν να εκφράσουν την αντίθεση ομάδας εργαζομένων ή του συνόλου των εργαζομένων, απέναντι σε μέτρα που λαμβάνει η εκάστοτε κυβέρνηση και τα οποία θεωρούν επιζήμια γι’ αυτούς. Μια και στην χώρα μας ουσιαστικά δεν υφίστανται άλλοι μηχανισμοί πίεσης, διότι το συνδικαλιστικό κίνημα, οι εργοδοτικές ενώσεις και το πολιτικό σύστημα φρόντισαν να μην αναπτυχθούν, κάθε αντίθεση των εργαζομένων απέναντι σε κυβερνητικές πρωτοβουλίες που θίγουν τα δικαιώματά τους ή τις «κατακτήσεις» τους οδηγεί αναπόδραστα στην απεργία. Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι 24ωρες απεργίες δεν αποτελούν αναγκαστικά μέρος κάποιου κινήματος. Σε ότι αφορά στην Ελλάδα θα έλεγα ότι αποτελούν στοιχείο εκτόνωσης του κινήματος.
Μην απορείτε, λοιπόν, που πλέον οι 24ωρες απεργίες που κηρύσσει η ΓΣΕΕ ή και η ΑΔΕΔΥ καταλήγουν στο τέλος της ημέρας σε … κατάθλιψη – εκτός εάν υπάρξουν επεισόδια ή τραγωδίες. Μέσω των 24ωρων απεργιών η συνδικαλιστική ηγεσία συντηρεί την νομιμοποίησή της σε περιόδους κρίσεων, ενώ πάντα υπάρχει το περιθώριο η κυβέρνηση να υποχωρήσει ελάχιστα ή να καταφύγει στην διασκέδαση των πολιτικών που επιδιώκει να επιβάλει. Άρα, αν δεν υπάρξει κάποιο «ατύχημα» – εννοώ δυστύχημα – οι 24ωρες απεργίες λειτουργούν στο πλαίσιο νομιμοποίησης της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του και όχι ως μηχανισμοί που αμφισβητούν το καθεστώς, όπως αντίθετα πράττει η κάθε μορφή κινήματος. Με δύο λόγια η μορφή των κινητοποιήσεων στην Ελλάδα που κατά βάση στηρίζεται σε 24ωρες απεργίες, αντί να ενισχύει το κίνημα, το υποδαυλίζει.
Εάν η συνδικαλιστική ηγεσία το ήθελε είναι βέβαιο ότι δεν επρόκειτο ποτέ να περάσει το «Μνημόνιο» στην βουλή. Εάν το επεδίωκε δεν θα υπήρχε ποτέ περίπτωση η κυβέρνηση αυτή ή οποιαδήποτε άλλη, να επιβάλει τα μέτρα που σε λίγο θα αποτελούν τον εφιάλτη τριών γενεών. Τολμώ να πω κι ας παρεξηγηθώ, ότι ακόμα και η κατακερματισμένη αριστερά δεν έκανε αυτό που θα μπορούσε να πράξει, οδηγώντας τον λαό έγκαιρα σε ένα διαρκές, μαζικό συλλαλητήριο που θα ακύρωνε τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Η οργανωμένη αριστερά ωφελείται και αυτή από τις «24ωρες» στο βαθμό που αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως ομάδα πίεσης και όχι ως τμήμα ενός πολυκομματικού συστήματος ή ως παράγοντα ανατροπής του καθεστώτος – άσχετα με την όποια ρητορεία της.
Το αποτέλεσμα είναι ευρύτερα λαϊκά στρώματα που θίγονται – στην περίπτωσή μας σήμερα καταστρέφονται – από την κυβερνητική πολιτική, από την μια να την αντιλαμβάνονται κατακερματισμένα ως επί μέρους μέτρα και από την άλλη να αποθαρρύνονται γνωρίζοντας ότι η μορφή αυτή κινητοποιήσεων δεν είναι αποτελεσματική ή ακριβέστερα δεν είναι αποτελεσματική αν δεν συνοδεύεται από άλλες πολιτικές διαδικασίες που συνδέονται με το πολιτικό κόστος του κυβερνώντος κόμματος, όπως τότε στην περίπτωση του «ασφαλιστικού» του Γιαννίτση. Όταν μία μονοκομματική κυβέρνηση δείχνει να αδιαφορεί για το πολιτικό κόστος τότε οι 24ωρες απεργίες δεν μπορούν να λειτουργήσουν ούτε καν ως υποβοηθητικός μηχανισμός για την ανατροπή μιας πολιτικής. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούν απλώς να μετριάσουν τις συνέπειες για ορισμένες ομάδες εργαζομένων.
Αυτή είναι η αλήθεια και όπως όλες οι αλήθειες απαιτεί ένα επιμύθιο. Το πολιτικό μας σύστημα αποδείχθηκε ανίκανο και ασφαλώς αφερέγγυο να διαχειριστεί επ’ ωφελεία της ελληνικής κοινωνίας την κρίση που προκάλεσε η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Δεν χρειάζεται, νομίζω, να σημειώσω ότι η κρίση αυτή ήταν το αποτέλεσμα της πολιτικής του Κώστα Σημίτη (ΠΑΣΟΚ) και κυρίως αυτής του αριβίστα Κώστα Καραμανλή (ΝΔ). Το συνδικαλιστικό κίνημα αποδείχθηκε ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον μηχανισμό στήριξης αυτού του διεφθαρμένου, διαπλεκόμενου, ή, στην περίπτωση της αριστεράς, μικροκομματικής προσέγγισης πολιτικού συστήματος.
Άρα, η κοινωνία των πολιτών στην Ελλάδα σε ότι αφορά στον συνδικαλιστικό χώρο, ενώ οργανωτικά εμφανίζεται ισχυρή, πολιτικά και κοινωνικά είναι όχι μόνον αδύναμη, αλλά κυρίως φορέας πολιτικών σκοπιμοτήτων που αποτελούν την έκφραση της παθογένειας του πολιτικού συστήματος. Έτσι, αγαπητοί φίλοι, μην περιμένετε σημαντικά αποτελέσματα από την συνδικαλιστική δράση. Αναζητήστε πλέον άλλες μορφές κινηματικού χαρακτήρα αυτή την φορά που θα προκαλέσουν συνολική ανατροπή των καθεστωτικών πολιτικών στάσεων και συμπεριφορών, συμπεριλαμβανομένων ασφαλώς, εκείνων των συνδικαλιστικών ηγεσιών. Άλλο τρόπο ανατροπής των μέτρων φτωχοποίησης και εξευτελισμού της ελληνικής κοινωνίας δεν βλέπω.
Σημαντικές μελέτες δείχνουν ότι οι 24ωρες απεργίες αποτελούν στοιχείο διαπραγμάτευσης επαγγελματικών ομάδων ή, αν πρόκειται για γενικές απεργίες, ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων με την εκάστοτε κυβέρνηση. Είναι δηλαδή εκδηλώσεις που συνήθως αποσκοπούν να εκφράσουν την αντίθεση ομάδας εργαζομένων ή του συνόλου των εργαζομένων, απέναντι σε μέτρα που λαμβάνει η εκάστοτε κυβέρνηση και τα οποία θεωρούν επιζήμια γι’ αυτούς. Μια και στην χώρα μας ουσιαστικά δεν υφίστανται άλλοι μηχανισμοί πίεσης, διότι το συνδικαλιστικό κίνημα, οι εργοδοτικές ενώσεις και το πολιτικό σύστημα φρόντισαν να μην αναπτυχθούν, κάθε αντίθεση των εργαζομένων απέναντι σε κυβερνητικές πρωτοβουλίες που θίγουν τα δικαιώματά τους ή τις «κατακτήσεις» τους οδηγεί αναπόδραστα στην απεργία. Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι 24ωρες απεργίες δεν αποτελούν αναγκαστικά μέρος κάποιου κινήματος. Σε ότι αφορά στην Ελλάδα θα έλεγα ότι αποτελούν στοιχείο εκτόνωσης του κινήματος.
Μην απορείτε, λοιπόν, που πλέον οι 24ωρες απεργίες που κηρύσσει η ΓΣΕΕ ή και η ΑΔΕΔΥ καταλήγουν στο τέλος της ημέρας σε … κατάθλιψη – εκτός εάν υπάρξουν επεισόδια ή τραγωδίες. Μέσω των 24ωρων απεργιών η συνδικαλιστική ηγεσία συντηρεί την νομιμοποίησή της σε περιόδους κρίσεων, ενώ πάντα υπάρχει το περιθώριο η κυβέρνηση να υποχωρήσει ελάχιστα ή να καταφύγει στην διασκέδαση των πολιτικών που επιδιώκει να επιβάλει. Άρα, αν δεν υπάρξει κάποιο «ατύχημα» – εννοώ δυστύχημα – οι 24ωρες απεργίες λειτουργούν στο πλαίσιο νομιμοποίησης της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του και όχι ως μηχανισμοί που αμφισβητούν το καθεστώς, όπως αντίθετα πράττει η κάθε μορφή κινήματος. Με δύο λόγια η μορφή των κινητοποιήσεων στην Ελλάδα που κατά βάση στηρίζεται σε 24ωρες απεργίες, αντί να ενισχύει το κίνημα, το υποδαυλίζει.
Εάν η συνδικαλιστική ηγεσία το ήθελε είναι βέβαιο ότι δεν επρόκειτο ποτέ να περάσει το «Μνημόνιο» στην βουλή. Εάν το επεδίωκε δεν θα υπήρχε ποτέ περίπτωση η κυβέρνηση αυτή ή οποιαδήποτε άλλη, να επιβάλει τα μέτρα που σε λίγο θα αποτελούν τον εφιάλτη τριών γενεών. Τολμώ να πω κι ας παρεξηγηθώ, ότι ακόμα και η κατακερματισμένη αριστερά δεν έκανε αυτό που θα μπορούσε να πράξει, οδηγώντας τον λαό έγκαιρα σε ένα διαρκές, μαζικό συλλαλητήριο που θα ακύρωνε τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Η οργανωμένη αριστερά ωφελείται και αυτή από τις «24ωρες» στο βαθμό που αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως ομάδα πίεσης και όχι ως τμήμα ενός πολυκομματικού συστήματος ή ως παράγοντα ανατροπής του καθεστώτος – άσχετα με την όποια ρητορεία της.
Το αποτέλεσμα είναι ευρύτερα λαϊκά στρώματα που θίγονται – στην περίπτωσή μας σήμερα καταστρέφονται – από την κυβερνητική πολιτική, από την μια να την αντιλαμβάνονται κατακερματισμένα ως επί μέρους μέτρα και από την άλλη να αποθαρρύνονται γνωρίζοντας ότι η μορφή αυτή κινητοποιήσεων δεν είναι αποτελεσματική ή ακριβέστερα δεν είναι αποτελεσματική αν δεν συνοδεύεται από άλλες πολιτικές διαδικασίες που συνδέονται με το πολιτικό κόστος του κυβερνώντος κόμματος, όπως τότε στην περίπτωση του «ασφαλιστικού» του Γιαννίτση. Όταν μία μονοκομματική κυβέρνηση δείχνει να αδιαφορεί για το πολιτικό κόστος τότε οι 24ωρες απεργίες δεν μπορούν να λειτουργήσουν ούτε καν ως υποβοηθητικός μηχανισμός για την ανατροπή μιας πολιτικής. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούν απλώς να μετριάσουν τις συνέπειες για ορισμένες ομάδες εργαζομένων.
Αυτή είναι η αλήθεια και όπως όλες οι αλήθειες απαιτεί ένα επιμύθιο. Το πολιτικό μας σύστημα αποδείχθηκε ανίκανο και ασφαλώς αφερέγγυο να διαχειριστεί επ’ ωφελεία της ελληνικής κοινωνίας την κρίση που προκάλεσε η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Δεν χρειάζεται, νομίζω, να σημειώσω ότι η κρίση αυτή ήταν το αποτέλεσμα της πολιτικής του Κώστα Σημίτη (ΠΑΣΟΚ) και κυρίως αυτής του αριβίστα Κώστα Καραμανλή (ΝΔ). Το συνδικαλιστικό κίνημα αποδείχθηκε ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον μηχανισμό στήριξης αυτού του διεφθαρμένου, διαπλεκόμενου, ή, στην περίπτωση της αριστεράς, μικροκομματικής προσέγγισης πολιτικού συστήματος.
Άρα, η κοινωνία των πολιτών στην Ελλάδα σε ότι αφορά στον συνδικαλιστικό χώρο, ενώ οργανωτικά εμφανίζεται ισχυρή, πολιτικά και κοινωνικά είναι όχι μόνον αδύναμη, αλλά κυρίως φορέας πολιτικών σκοπιμοτήτων που αποτελούν την έκφραση της παθογένειας του πολιτικού συστήματος. Έτσι, αγαπητοί φίλοι, μην περιμένετε σημαντικά αποτελέσματα από την συνδικαλιστική δράση. Αναζητήστε πλέον άλλες μορφές κινηματικού χαρακτήρα αυτή την φορά που θα προκαλέσουν συνολική ανατροπή των καθεστωτικών πολιτικών στάσεων και συμπεριφορών, συμπεριλαμβανομένων ασφαλώς, εκείνων των συνδικαλιστικών ηγεσιών. Άλλο τρόπο ανατροπής των μέτρων φτωχοποίησης και εξευτελισμού της ελληνικής κοινωνίας δεν βλέπω.
