ΤΟ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Ἀνωνύμου

Μὲ τὸν ὄ­ρο βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τι­κὸ ζή­τη­μα ἐν­νο­οῦ­με τὸ ἐ­θνι­κὸ πρό­βλη­μα ποῦ δη­μι­ουρ­γή­θη­κε με­τὰ τὸ τέ­λος τῶν βαλ­κα­νι­κῶν πο­λέ­μων 1912-13 καὶ συγ­κε­κρι­μέ­να μὲ τὴ δι­ά­σκε­ψη τοῦ Λον­δί­νου (Σε­πτέμ­βρι­ος 1913) καὶ τὸ πρω­τό­κολ­λο τῆς Φλω­ρεν­τί­ας( Δε­κέμ­βρι­ος 1913) ἐ­πὶ τὴ βά­σει τῶν ὁ­ποί­ων ἀ­πο­σπά­στη­κε τὸ βό­ρει­ο τμῆ­μα τῆς Ἠ­πεί­ρου ἀ­πὸ τὸν ἑλ­λη­νι­κὸ κορ­μὸ καὶ προ­σαρ­τή­θη­κε  στὸ νε­ο­σύ­στα­το ἀλ­βα­νι­κὸ κρά­τος .

Ἐ­πρό­κει­το γιὰ μί­α πρά­ξη ἄ­δι­κη καὶ ἀ­πα­ρά­δε­κτη, ἀ­φοῦ ἡ Ἤ­πει­ρος ἱ­στο­ρι­κὰ καὶ γε­ω­γρα­φι­κὰ εἶ­ναι μί­α καὶ ἀ­δι­αί­ρε­τη. Γιὰ τὸν Ἀ­ρι­στο­τέ­λη εἶ­ναι «Ἑλ­λὰς ἢ ἀρ­χαί­α», γιὰ τὸν Κλαύ­δι­ο Πτο­λε­μαῖ­ο «Ἀρ­χέ­γο­νος Ἑλ­λὰς Ἤ­πει­ρος», γιὰ δὲ τὸν Προ­κό­πι­ο «Ἕλ­λη­νες εἰ­σίν, Ἠ­πει­ρῶ­ται κα­λού­με­νοι, ἄ­χρις Ἐ­πι­δά­μνου πό­λε­ως, ἥ­τις ἐ­πι­θα­λατ­τί­α οἰ­κεῖ­ται». Τὸν ἑλ­λη­νι­κὸ χα­ρα­κτή­ρα τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου ἐ­πι­μαρ­τυ­ροῦν τό­σο τὰ ἀρ­χαῖ­α μνη­μεῖ­α καὶ εὑ­ρή­μα­τα τῶν ἀρ­χαί­ων πό­λε­ων (Ἐ­πι­δά­μνου, Ἀ­πολ­λω­νί­ας, Βου­θρω­τοῦ κ.τ.λ) ποὺ ἔ­φε­ρε σὲ φῶς ἡ ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κὴ σκα­πά­νη, ὅ­σο καὶ τὰ το­πω­νύ­μι­α καὶ ἀν­θρω­πο­νύ­μι­α, τὰ ὁ­ποῖ­α κα­τὰ τὸν Georgien  εἶ­ναι πο­λὺ ἀρ­χαῖ­α καὶ μό­νο ἑλ­λη­νι­κῆς προ­ε­λεύ­σε­ως.

Ἡ Βό­ρει­ος Ἤ­πει­ρος ἀ­πε­λευ­θε­ρώ­θη­κε ἀ­πὸ τὸν Τουρ­κι­κὸ ζυ­γὸ τὸ 1913 μα­ζὶ μὲ τὴν ὑ­πό­λοι­πη Ἤ­πει­ρο. Μά­λι­στα δύ­ο πό­λεις  τῆς ἀ­πε­λευ­θε­ρώ­θη­καν νω­ρί­τε­ρα. Ἡ Χει­μά­ρα τὸ Νο­έμ­βρι­ο τοῦ 1912 καὶ ἡ Κο­ρυ­τσὰ τὸ Δε­κέμ­βρι­ο τοῦ ἴ­διου ἔ­τους . Δυ­στυ­χῶς ὅ­μως οἱ Με­γά­λες Δυ­νά­μεις τῆς ἐ­πο­χῆς αὐ­τῆς πα­ρα­σύρ­θη­καν ἀ­πὸ τὴν Ἰ­τα­λί­α καὶ Αὐ­στρο­ουγ­γα­ρί­α καὶ ἵ­δρυ­σαν τὸ ἀ­νύ­παρ­κτο μέ­χρι τό­τε ἀλ­βα­νι­κὸ κρά­τος, στὸ ὁ­ποῖ­ο προ­σαρ­τή­θη­κε μὲ τὸ πρω­τό­κολ­λο τῆς Φλω­ρεν­τί­ας (17 ΔΕΚ. 1913) ὁ­λό­κλη­ρη ἡ  Βό­ρει­ος Ἤ­πει­ρος.

Ἡ ἀ­πό­φα­ση αὐ­τὴ γνω­στο­ποι­ή­θη­κε στὴν ἑλ­λη­νι­κὴ κυ­βέρ­νη­ση στὶς 13 Φε­βρου­α­ρί­ου 1914. Στὴν ἴ­δια ἀ­πό­φα­ση πε­ρι­λαμ­βα­νό­ταν καὶ ἡ κα­τα­κύ­ρω­ση στὴν Ἑλ­λά­δα τῶν νή­σων τοῦ Αἰ­γαί­ου (πλὴν Ἴμ­βρου καὶ Τε­νέ­δου)  μὲ τὴν προ­ϋ­πό­θε­ση νὰ ἀ­πο­χω­ρή­σουν τὰ ἑλ­λη­νι­κὰ στρα­τεύ­μα­τα ἀ­πὸ τὴ Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο. Ἡ ἑλ­λη­νι­κὴ κυ­βέρ­νη­ση ἀ­ναγ­κά­στη­κε ἐκ τῶν πραγ­μά­των νὰ ἀ­πο­δε­χτεῖ τοὺς ὅ­ρους τοῦ πρω­το­κόλ­λου τῆς Φλω­ρεν­τί­ας.

Οἱ κά­τοι­κοι ὅ­μως τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου πο­τὲ δὲν ἀ­πο­δέ­χτη­καν τὸ ἐ­παί­σχυν­το αὐ­τὸ πρω­τό­κολ­λο. Ἔ­τσι στὶς 17 Φε­βρου­α­ρί­ου 1914 οἱ Μη­τρο­πο­λί­τες Δρυ­ϊ­νου­πό­λε­ως Βα­σί­λει­ος καὶ Βελ­λᾶς καὶ Κο­νί­τσης Σπυ­ρί­δων συγ­κά­λε­σαν στὸ Ἀρ­γυ­ρο­κά­στρο πα­νη­πει­ρω­τι­κὴ συ­νέ­λευ­ση καὶ ἀ­να­κή­ρυ­ξαν τὴν αὐ­το­νο­μί­α τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου. Τό­τε σχη­μα­τί­στη­κε ἡ πρώ­τη κυ­βέρ­νη­ση μὲ πρω­θυ­πουρ­γὸ τὸ Γε­ώρ­γι­ο Χρη­στά­κη Ζω­γρά­φο καὶ μέ­λη τοὺς Μη­τρο­πο­λί­τες Δρυ­ϊ­νου­πό­λε­ως Βα­σί­λει­ο, Βελ­λᾶς καὶ Κο­νί­τσης Σπυ­ρί­δω­να καὶ Κο­ρυ­τσᾶς Γερ­μα­νό. Ταυ­τό­χρο­να σχη­μα­τί­στη­καν << Ἱ­ε­ροὶ Λό­χοι>>. Ἦ­ταν τό­σο ζων­τα­νὸ τὸ ἀ­γω­νι­στι­κὸ φρό­νη­μα τῶν βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τῶν, ὥ­στε σὲ τρεῖς μῆ­νες οἱ ἀλ­βα­νι­κὲς δυ­νά­μεις νι­κή­θη­καν κα­τὰ κρά­τος καὶ ἀ­πο­μα­κρύν­θη­καν ἀ­πὸ τὰ ἑλ­λη­νι­κὰ ἐ­δά­φη τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου. Στὶς 17 Μα­ΐ­ου 1914 ὑ­πο­γρά­φε­ται τὸ πρω­τό­κολ­λο τῆς Κέρ­κυ­ρας μὲ τὸ ὁ­ποῖ­ο ἀ­να­γνω­ρί­στη­κε ἡ ἑλ­λη­νι­κό­τη­τα καὶ ἡ αὐ­το­νο­μί­α τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου καὶ πα­ρα­χω­ροῦν­ται στοὺς βο­ρει­ο­η­πει­ρῶ­τες συγ­κε­κρι­μέ­να δι­οι­κη­τι­κά, θρη­σκευ­τι­κὰ καὶ ἐκ­παι­δευ­τι­κὰ δι­και­ώ­μα­τα, ἐ­λευ­θε­ρί­α γλώσ­σας καὶ ἄλ­λες με­τα­βα­τι­κῆς φύ­σε­ως ρυθ­μί­σεις. Πρό­κει­ται γιὰ  ἕ­να πρω­το­πο­ρι­α­κὸ γιὰ τὴν ἐ­πο­χὴ του κεί­με­νο στὸν το­μέ­α τῶν συλ­λο­γι­κῶν δι­και­ω­μά­των. Τὸ πρω­τό­κολ­λο τῆς Κέρ­κυ­ρας ἀ­να­γνώ­ρι­ζε τὸν ἑλ­λη­νι­κὸ χα­ρα­κτή­ρα τῶν νο­μῶν Κο­ρυ­τσᾶς, Ἀρ­γυ­ρο­κά­στρου καὶ τῆς ἐ­παρ­χί­ας τῆς Χι­μά­ρας καὶ ἐ­ξα­σφά­λι­σε ἐν­τός του ἀλ­βα­νι­κοῦ κρά­τους χω­ρι­στὴ δι­οί­κη­ση καὶ τὸ δι­καί­ω­μα δι­α­τη­ρή­σε­ως τῆς ἐ­θνι­κῆς συ­νει­δή­σε­ως τοῦ πλη­θυ­σμοῦ, τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς γλώσ­σας καὶ τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ πο­λι­τι­σμοῦ. Τὸ κεί­με­νο αὐ­τὸ εἶ­χε μί­α ἀ­νυ­πο­λό­γι­στη ἄ­πο­ψη δυ­να­τό­τη­τας ἐ­φαρ­μο­γῆς του, για­τί ἡ ὑ­πο­γρα­φὴ του συν­δέ­θη­κε μὲ τὴν ἴ­δια τὴ δη­μι­ουρ­γί­α τοῦ ἀ­νύ­παρ­κτου ὡς τό­τε ἀλ­βα­νι­κοῦ κρά­τους. Τὴν 1η Ἰ­ου­λί­ου 1914 οἱ πρε­σβευ­τὲς τῶν ἔ­ξι Δυ­νά­με­ων στὴν Ἀ­θή­να ἀ­να­κοί­νω­σαν στὸν Ἕλ­λη­να Ὑ­πουρ­γὸ τῶν Ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν ὅ­τι οἱ κυ­βερ­νή­σεις τοὺς ἐ­νέ­κρι­ναν αὐ­τὴ τὴ συμ­φω­νί­α.

Τὸν Ὀ­κτώ­βρι­ο τοῦ 1914 οἱ δυ­νά­μεις ἐγ­κάρ­δι­ας συν­νε­νο­ή­σε­ως μὲ τὴν ἀ­νο­χὴ τῆς Ἰ­τα­λί­ας ἔ­δω­σαν ἐν­το­λὴ στὴν Ἑλ­λά­δα νὰ ἀ­να­κα­τα­λά­βει καὶ στρα­τι­ω­τι­κὰ τὴ Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο. Αὐ­τὸ ἔ­γι­νε γιὰ δύ­ο λό­γους: πρῶ­τον γιὰ τὴν ἐ­κεῖ ἐ­πι­βο­λὴ τῆς τά­ξε­ως καὶ δεύ­τε­ρον γιὰ νὰ ἔ­χουν τὴν Ἑλ­λά­δα μὲ τὸ μέ­ρος τους στὸν πό­λε­μο. Ἔ­τσι τὸν Ὀ­κτώ­βρι­ο τοῦ 1914 τὰ ἑλ­λη­νι­κὰ στρα­τεύ­μα­τα ἐ­πα­νῆλ­θαν στὴ Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο καὶ ἔ­μει­ναν ἐ­κεῖ μέ­χρι τὸ κα­λο­καί­ρι τοῦ 1916. Δυ­στυ­χῶς ὅ­μως οἱ δι­αρ­κεῖς πα­ρεμ­βά­σεις τῆς Ἰ­τα­λί­ας καὶ ὁ δι­χα­σμὸς τοῦ Ἔ­θνους συ­νέ­βαλ­λαν στὸ νὰ πα­ρα­δο­θεῖ καὶ πά­λιν ἡ Βό­ρει­ος Ἤ­πει­ρος  στὴν Ἀλ­βα­νί­α μὲ τὴν πρε­σβευ­τι­κὴ δι­ά­σκε­ψη τῶν Πα­ρι­σί­ων (9 Νο­εμ­βρί­ου 1921), ποὺ ἐ­πέ­βα­λε τὸ με­θο­ρι­α­κὸ κα­θε­στὼς τοῦ πρω­το­κόλ­λου τῆς Φλω­ρεν­τί­ας (1913). Τὴν ἀ­πό­φα­ση αὐ­τὴ ἐ­πι­κύ­ρω­σε καὶ δεύ­τε­ρο πρω­τό­κολ­λο ποὺ ὑ­πο­γρά­φτη­κε με­τα­ξὺ τῶν ἐν­δι­α­φε­ρο­μέ­νων χω­ρῶν τὸ 1926 πά­λι στὴ Φλω­ρεν­τί­α. Μὲ τὸ πρω­τό­κολ­λο αὐ­τό, πα­ρό­λες τὶς ἐ­πι­φυ­λά­ξεις τῆς Ἑλ­λά­δος καὶ Ἀλ­βα­νί­ας, ποὺ εἶ­χε θε­σπι­στεῖ τὸ 1913. Οἱ συ­νε­χεῖς ἀ­θε­τή­σεις ἀ­πὸ τὴν πλευ­ρὰ τῆς Ἀλ­βα­νί­ας τῶν συμ­φω­νι­ῶν τοῦ πρω­το­κόλ­λου τῆς Κέρ­κυ­ρας ἀ­νάγ­κα­σαν τὴν Ἑλ­λά­δα νὰ προ­σφύ­γει στὸ Δι­ε­θνὲς Δι­κα­στή­ρι­ο τῆς Χά­γης, τὸ ὁ­ποῖ­ο κα­τα­δί­κα­σε τὴν ἀλ­βα­νι­κὴ τα­κτι­κὴ τὸν Ἀ­πρί­λι­ο τοῦ 1933. Αὐ­τὸ εἶ­χε  ὡς συ­νέ­πει­α νὰ ἀ­ναγ­κα­σθεῖ ἡ ἀλ­βα­νι­κὴ κυ­βέρ­νη­ση νὰ συμ­μορ­φω­θεῖ μὲ τὴν ἀ­πό­φα­ση αὐ­τή. Γε­νι­κὰ ἡ ἐ­θνι­κὴ συμ­φο­ρὰ τοῦ 1922 ἀ­πορ­ρό­φη­σε ἐξ ὁ­λο­κλή­ρου τὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς κυ­βερ­νή­σε­ως μὲ ἀ­πο­τέ­λε­σμα νὰ δη­μι­ουρ­γη­θοῦν στὴ Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο τέ­τοιες κα­τα­στά­σεις, ποὺ κά­θε ἄλ­λο πα­ρὰ εὐ­νο­οῦ­σαν τὴν ἐν­σω­μά­τω­ση τοῦ τμή­μα­τος  αὐ­τοῦ στὸ ἑλ­λη­νι­κὸ κρά­τος.

Τὸ 1940 ὁ ἑλ­λη­νι­κὸς στρα­τός, με­τὰ τὴν ἀ­πό­κρου­ση τῆς ἰ­τα­λι­κῆς ἐ­πι­θέ­σε­ως, ἀ­να­κα­τέ­λα­βε τὴ Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο , τὴν ὁ­ποί­α ἀ­πε­λευ­θέ­ρω­σε γιὰ Τρί­τη φο­ρά. Δυ­στυ­χῶς ὅ­μως τὸ μαρ­τυ­ρι­κὸ αὐ­τὸ τμῆ­μα ἀ­τύ­χη­σε καὶ αὐ­τὴ τὴ φο­ρά. Ἀρ­νη­τι­κὴ στά­ση στὴν ἀ­πε­λευ­θέ­ρω­ση τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου κρά­τη­σε τὸ Κ.Κ.Ε, τὸ ὁ­ποῖ­ο μὲ τὸ στό­μα τοῦ Νί­κου Ζα­χα­ρι­ά­δη χα­ρα­κτή­ρι­σε τὴν προ­έ­λα­ση τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ στρα­τοῦ πρὸς τὴ Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο ὡς κα­τα­κτη­τι­κὸ πό­λε­μο καὶ ζη­τοῦ­σε νὰ ἀ­πει­θαρ­χή­σουν οἱ στρα­τι­ῶ­τες στὶς κυ­βερ­νη­τι­κὲς  ἐν­το­λές. Αὐ­τὴ ἡ στά­ση τοῦ Κ.Κ.Ἐ ὑ­πῆρ­ξε τὸ praeludio τῆς με­τέ­πει­τα προ­δο­τι­κῆς στά­σε­ως τῆς ἀ­ρι­στε­ρᾶς στὸ ἐ­θνι­κὸ αὐ­τὸ θέ­μα.

Ὁ ἑλ­λη­νι­κὸς στρα­τὸς ἀ­πε­χώ­ρη­σε ἀ­πὸ τὴ Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο, ὕ­στε­ρα ἀ­πὸ τὴν πλευ­ρο­κό­πη­ση τῆς στρα­τιᾶς τῆς Ἠ­πεί­ρου ἀ­πὸ τὶς γερ­μα­νι­κὲς με­ραρ­χί­ες.

Τὸν Ἰ­ού­λι­ο 1942 ἱ­δρύ­θη­κε ἡ ὀρ­γά­νω­ση τῶν βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τῶν Μέ­τω­πο Ἀ­πε­λευ­θε­ρώ­σε­ως Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου (  Μ.Α.Β.Η), ἡ ὁ­ποί­α ἀ­πέ­βλε­πε στὴν ἀ­να­θέρ­μαν­ση τῆς πα­τρι­ω­τι­κῆς  κι­νή­σε­ως τῶν βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τῶν καὶ τὴν ἐν­σω­μά­τω­σή τους στὸν ἑλ­λη­νι­κὸ κορ­μὸ. Τὸ κί­νη­μα αὐ­τὸ ἐμ­πο­δί­στη­κε τό­σο ἀ­πὸ τοὺς Ἰ­τα­λοὺς καὶ Ἀλ­βα­νούς, ὅ­σο καὶ ἀ­πὸ τὸ ἑ­νι­αῖ­ο μέ­τω­πο τῶν βαλ­κα­νι­κῶν κομ­μου­νι­στι­κῶν ὀρ­γα­νώ­σε­ων. Τε­λι­κὰ δι­α­λύ­θη­κε ἀ­πὸ τὰ πλήγ­μα­τα τῶν κομ­μου­νι­στι­κῶν ὁ­μά­δων τοῦ Ἐμ­βὲρ Χό­τζα σὲ συ­νερ­γα­σί­α μὲ τοὺς Ἕλ­λη­νες ὁ­μο­ϊ­δε­ά­τες του.

Με­τὰ τὴ λή­ξη τοῦ ΄Β Παγ­κο­σμί­ου πο­λέ­μου τὰ σύ­νο­ρά της Ἀλ­βα­νί­ας τέ­θη­καν ὑ­πὸ δι­ε­θνῆ  ἀ­να­θε­ώ­ρη­ση, ὕ­στε­ρα ἀ­πὸ αἴ­τη­ση τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς κυ­βερ­νή­σε­ως. Μὲ τὸ θέ­μα αὐ­τὸ ἀ­σχο­λή­θη­κε ἡ δι­ά­σκε­ψη τῶν 21 ἐ­θνῶν ποὺ ἔ­γι­νε στὸ Πα­ρί­σι. Στὴ συ­νε­δρί­α τῆς 30 Αὐ­γού­στου 1946 ἔ­γι­ναν ὀ­ξύ­τα­τες συ­ζη­τή­σεις λό­γω ἀν­τι­δρά­σε­ως τοῦ Σο­βι­ε­τι­κοῦ Ὑ­πουρ­γοῦ τῶν Ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν Μο­λό­τωφ,ὁ ὁ­ποῖ­ος πέ­τυ­χε τε­λι­κὰ τὴν πα­ρα­πομ­πὴ τοῦ ζη­τή­μα­τος στὸ συμ­βού­λι­ο τῶν τεσ­σά­ρων ὑ­πουρ­γῶν Ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν τῶν Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων. Στὴ δι­ά­σκε­ψη τῶν τεσ­σά­ρων Ὑ­πουρ­γῶν τῶν Ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν στὴ Νέ­α Ὑ­όρ­κη συμ­φω­νή­θη­κε ὅ­τι ἡ ἀ­πό­φα­ση γιὰ τὴ  Βό­ρει­ο Ἤ­πει­ρο θὰ λη­φθεῖ με­τὰ τὴν ὑ­πο­γρα­φὴ τῆς συν­θή­κης εἰ­ρή­νης μὲ τὴν Αὐ­στρί­α καὶ Γερ­μα­νί­α. Ἡ συν­θή­κη εἰ­ρή­νης μὲ τὴ Γερ­μα­νί­α ὑ­πο­γρά­φτη­κε στὴ Μό­σχα στὶς 15 Μα­ΐ­ου 1955. Ἡ συν­θή­κη εἰ­ρή­νης μὲ τὴ Γερ­μα­νί­α ὑ­πο­γρά­φτη­κε στὴ Μό­σχα στὶς 12 Σε­πτεμ­βρί­ου 1990, γε­γο­νὸς ποὺ ὁ­δή­γη­σε στὴν ἕ­νω­ση τῶν δύ­ο Γερ­μα­νι­ῶν. Ὑ­πο­λεί­πε­ται ἀ­κό­μη τὸ   βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τι­κό. Δυ­στυ­χῶς οἱ ἑλ­λη­νι­κὲς κυ­βερ­νή­σεις τῶν τε­λευ­ταί­ων ἐ­τῶν, ἐ­πι­κα­λού­με­νες τὴν τε­λι­κὴ πρά­ξη τοῦ Ἐλ­σίν­κι πε­ρὶ τοῦ ἀ­πα­ρα­βί­α­στου τῶν συ­νό­ρων, πά­γω­σαν τὸ βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τι­κὸ ζή­τη­μα ὅ­σον ἀ­φο­ρᾶ τὸ ἐ­δα­φι­κό του μέ­ρος.

Ὅ­πως ὅ­μως πα­ρα­τη­ρεῖ ὁ κα­θη­γη­τὴς τοῦ Πα­νε­πι­στη­μί­ου κ. Νίκ. Ἀν­τω­νό­που­λο­ς ‘ …αἳ ἐ­δα­φι­καὶ δι­εκ­δι­κή­σεις ἐ­πὶ τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου δὲν ἀν­τί­κειν­ται εἰς τὴν τε­λι­κὴν πρά­ξιν τοῦ Ἐλ­σίν­κι τῆς 1.8.1975, δι­ό­τι αὐ­τὴ ἀ­πα­γο­ρεύ­ει τὴν βι­αί­αν  κα­τά­λη­ψιν  ἐ­δα­φῶν καὶ ὄ­χι τὴν ρύθ­μι­σιν ἐκ­κρε­μο­τή­των βά­σει συν­θη­κῶν. Ἀ­πὸ τὴν τε­λι­κὴν πρᾶ­ξιν τοῦ Ἐλ­σίν­κι τῆς 1.8.1985 ἐ­πι­τρέ­πε­ται ἡ με­τα­βο­λὴ τῶν συ­νό­ρων δι’ εἰ­ρη­νι­κῶν μέ­σων καὶ κα­τό­πιν συμ­φω­νί­ας, συμ­φώ­νως πρὸς  τὸ δι­ε­θνὲς δί­και­ον …’. Τὴν  τε­λι­κὴ πρά­ξη τοῦ Ἐλ­σίν­κι  δὲν δι­και­οῦ­ται νὰ τὴν ἐ­πι­κα­λεῖ­ται ἡ Ἀλ­βα­νί­α , ἀ­φοῦ ἡ ἴ­δια δὲν τὴν ὑ­πέ­γρα­ψε, ἂν καὶ τὴν ὑ­πέ­γρα­ψαν τὰ ὑ­πό­λοι­πα κρά­τη τοῦ ἀ­να­το­λι­κοῦ συ­να­σπι­σμοῦ.

Τὸ 1987 ἔ­γι­νε ἡ ἄρ­ση τῆς ἐμ­πο­λέ­μου κα­τα­στά­σε­ως με­τα­ξὺ Ἑλ­λά­δος καὶ Ἀλ­βα­νί­ας.

Ἡ ἐ­νέρ­γει­α αὐ­τὴ ὑ­πῆρ­ξε μο­νο­με­ρής, ἀ­φοῦ δὲν ὑ­πο­γρά­φτη­κε συν­θή­κη εἰ­ρή­νης, ποὺ νὰ δι­α­σφα­λί­ζει τὰ ἐ­θνι­κὰ δί­και­α καὶ τὰ ἀν­θρώ­πι­να δι­και­ώ­μα­τα τῶν βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τῶν. Στὴν προ­κει­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση πα­ρα­βι­ά­στη­κε βα­σι­κὴ ἀρ­χὴ τοῦ δι­ε­θνοῦς δι­καί­ου, ποὺ προ­βλέ­πει ὅ­τι ἡ ἐμ­πό­λε­μη κα­τά­στα­ση με­τα­ξὺ δύ­ο ἐμ­πό­λε­μων  κρα­τῶν τερ­μα­τί­ζε­ται μὲ συν­θή­κη εἰ­ρή­νης, ἡ ὁ­ποί­α ρυθ­μί­ζει ὅ­λες τὶς ἐκ­κρε­μό­τη­τες με­τα­ξὺ τῶν δύ­ο ἀν­τι­πά­λων κρα­τῶν. Ἡ ἐ­νέρ­γει­α αὐ­τὴ φα­νε­ρώ­νει τὸ μει­ω­μέ­νο ἐν­δι­α­φέ­ρον τοῦ ἐ­πι­σή­μου κρά­τους στὸ ἐ­θνι­κὸ αὐ­τὸ θέ­μα. Πα­ράλ­λη­λα ἐ­πι­βρά­βευ­ε τὴν Ἀλ­βα­νί­α γιὰ τὴ στά­ση της σὲ βά­ρος τῆς Ἑλ­λά­δος καὶ ἰ­δί­ως τῶν Βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τῶν, ἀ­φοῦ ἡ προ­στα­σί­α μό­νον τῶν ἀν­θρω­πί­νων δι­και­ω­μά­των ὄ­χι ὅ­μως καὶ τῶν μει­ο­νο­τι­κῶν τους ἐ­πα­φί­ε­το ὄ­χι στὴν ἰ­σχὺ τοῦ δι­ε­θνοῦς δι­καί­ου, ἀλ­λὰ στὴν κα­λὴ θέ­λη­ση τῶν Ἀλ­βα­νῶν δι­κτα­τό­ρων. Πρω­το­φα­νὴς  πράγ­μα­τι πο­λι­τι­κὴ τα­κτι­κὴ στὰ δε­δο­μέ­να τῶν δι­ε­θνῶν σχέ­σε­ων.

Τὸ 1991 ὑ­πῆρ­ξε, ἀ­ναμ­φι­σβή­τη­τα, μί­α χρο­νιὰ- σταθ­μὸς γιὰ τὴ νε­ό­τε­ρη ἱ­στο­ρί­α της, κα­θὼς ἡ πτώ­ση τοῦ κομ­μου­νι­στοῦ κα­θε­στῶ­τος  ση­μα­το­δό­τη­σε τὴν εἴ­σο­δο τῆς χώ­ρας σὲ μί­α μα­κρὰ δι­α­δι­κα­σί­α ἐκ­δη­μο­κρα­τι­σμοῦ καὶ ἐν­σω­μά­τω­σης στὴ δι­ε­θνῆ κοι­νό­τη­τα.

Στὶς 31 Μαρ­τί­ου δι­ε­ξή­χθη­σαν οἱ πρῶ­τες πο­λυ­κομ­μα­τι­κὲς ἐ­κλο­γὲς με­τὰ ἀ­πὸ τέσ­σε­ρις

Καὶ πλέ­ον δε­κα­ε­τί­ες, ἐ­νῷ ταυ­τό­χρο­να ξε­κί­νη­σε καὶ ἡ προ­σπά­θει­α ἐ­πα­να­σύν­δε­σης τῆς χώ­ρας μὲ τοὺς δι­ε­θνεῖς ὀρ­γα­νι­σμούς.

Τὸ ἑλ­λη­νι­κὸ στοι­χεῖ­ο ἔ­σπευ­σε νὰ ἐ­πω­φε­λη­θεῖ ἀ­πὸ τὶς πο­λι­τι­κὲς ἐ­ξε­λί­ξεις ἱ­δρύ­ον­τας τὴ Δη­μο­κρα­τι­κὴ Ἕ­νω­ση τῆς Ἐ­θνι­κῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Μει­ο­νό­τη­τας Ὁ­μό­νοι­α, στὶς 11 Ἰ­α­νου­α­ρί­ου 1991. Ὡς ἐκ­πρό­σω­πος τῆς μει­ο­νό­τη­τας, ἡ Ὁ­μό­νοι­α ἔ­λα­βε μέ­ρος στὶς ἐ­κλο­γὲς τῆς 31ης Μαρ­τί­ου, ἐ­ξέ­λε­ξε πέν­τε βου­λευ­τὲς καὶ ἀ­να­δεί­χθη­κε τρί­τη δύ­να­μη στὸ ἀλ­βα­νι­κὸ Κοι­νο­βού­λι­ο.

Δυ­στυ­χῶς ἡ ἀλ­βα­νι­κὴ κυ­βέρ­νη­ση δὲν εἶ­χε τὴν ἱ­κα­νό­τη­τα, ἢ ἀ­κό­μη καὶ τὴ θέ­λη­ση, νὰ ξε­πε­ρά­σει τὶς ἀγ­κυ­λώ­σεις τοῦ πα­ρελ­θόν­τος. Στὰ πλαί­σι­α αὐ­τὰ πρέ­πει νὰ ἐν­τα­χθεῖ ἡ ἀ­πό­φα­ση τῆς 27ης Ἰ­ου­νί­ου 1991, μὲ τὴν ὁ­ποί­α ἀ­πα­γο­ρευ­ό­ταν ἡ συμ­με­το­χὴ στὶς ἐ­κλο­γὲς κομ­μά­των ἢ ὀρ­γα­νώ­σε­ων συγ­κρο­τη­μέ­νων σὲ ἐ­θνι­κὴ ἢ θρη­σκευ­τι­κὴ βά­ση.

Ἡ ἀ­πό­φα­ση αὐ­τὴ πυ­ρο­δό­τη­σε ἕ­να κλί­μα ἔν­τα­σης με­τα­ξὺ Ἑλ­λά­δας καὶ Ἀλ­βα­νί­ας, ποὺ ὀ­ξύν­θη­κε ἰ­δι­αί­τε­ρα στὶς πα­ρα­μο­νὲς τῶν ἐ­κλο­γῶν τῆς 22ας Μαρ­τί­ου 1992. Στὶς ἐ­κλο­γὲς αὐ­τὲς ἡ ἑλ­λη­νι­κὴ μει­ο­νό­τη­τα ἐκ­προ­σω­πή­θη­κε ἀ­πὸ τὴν Ἕ­νω­ση τῶν Ἀν­θρω­πί­νων Δι­και­ω­μά­των, ἡ ὁ­ποί­α ἐ­ξέ­λε­ξε δύ­ο βου­λευ­τές.

Ἦ­ταν πλέ­ον φα­νε­ρὸ ὅ­τι ἡ κα­χυ­πο­ψί­α ποὺ χα­ρα­κτή­ρι­ζε τὶς ἑλ­λη­νο­αλ­βα­νι­κὲς σχέ­σεις δὲν προ­οι­ω­νι­ζό­ταν ὁ­μα­λὲς ἐ­ξε­λί­ξεις  γιὰ τὸ μέλ­λον. Πράγ­μα­τι, ἡ ἤ­δη τε­τα­μέ­νη κα­τά­στα­ση ἔ­φθα­σε σὲ ὁ­ρι­α­κὸ ση­μεῖ­ο, ὅ­ταν στὶς 25 Ἰ­ου­νί­ου 1993 ἡ ἀλ­βα­νι­κὴ κυ­βέρ­νη­ση προ­χώ­ρη­σε σὲ ἀ­πέ­λα­ση ἀ­πὸ τὸ Ἀρ­γυ­ρο­κά­στρο τοῦ ἀρ­χι­μαν­δρί­τη Χρυ­σο­στό­μου Μα­ϋ­δώ­νη μὲ τὴν κα­τη­γο­ρί­α ἀν­τι­αλ­βα­νι­κῶν ἐ­νερ­γει­ῶν, μί­α κί­νη­ση ποὺ προ­κά­λε­σε βί­αι­α ἐ­πει­σό­δι­α με­τα­ξὺ τῶν Ἑλ­λή­νων μει­ο­νο­τι­κῶν καὶ τῶν ἀλ­βα­νι­κῶν ἀρ­χῶν καὶ ἀ­νάγ­κα­σε τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ κυ­βέρ­νη­ση νὰ ἀ­παν­τή­σει μὲ σα­ρω­τι­κὲς συλ­λή­ψεις καὶ ἀ­πε­λά­σεις Ἀλ­βα­νῶν λα­θρο­με­τα­να­στῶν. Καὶ οἱ δύ­ο ἐ­νέρ­γει­ες , ὡ­στό­σο, προ­κά­λε­σαν τὴ δι­ε­θνῆ ἀ­πο­δο­κι­μα­σί­α, μὲ ἀ­πο­τέ­λε­σμα οἱ δύ­ο κυ­βερ­νή­σεις νὰ ρί­ξουν τοὺς τό­νους τῆς ἀν­τι­πα­ρά­θε­σης καὶ νὰ κα­τα­βά­λουν κά­ποιες προ­σπά­θει­ες συ­νεν­νό­η­σης. Ἡ ἐμ­φα­νὴς στρο­φὴ ποὺ ση­μει­ώ­θη­κε στὴ στά­ση τῶν δύ­ο χω­ρῶν σφρα­γί­στη­κε μὲ τὴν ἐ­πί­σκε­ψη τοῦ Ἕλ­λη­να ὑ­πουρ­γοῦ Ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν στὰ Τί­ρα­να, τὸν Νο­έμ­βρι­ο 1993. Δυ­στυ­χῶς, τὸ εὐ­νο­ϊ­κὸ κλί­μα ποὺ εἶ­χε δη­μι­ουρ­γη­θεῖ δὲν ἔ­μελ­λε νὰ κρα­τή­σει πο­λύ, κα­θὼς λί­γους μό­λις μῆ­νες ἀρ­γό­τε­ρα ξέ­σπα­σε ἡ σο­βα­ρό­τε­ρη κρί­ση ποὺ ἔ­χει κα­τα­γρα­φεῖ στὶς σχέ­σεις με­τα­ξὺ τῶν δύ­ο χω­ρῶν κα­τὰ τὴ με­τα­πο­λε­μι­κὴ πε­ρί­ο­δο.

Τὴν 10η Ἀ­πρι­λί­ου 1994 ση­μει­ώ­θη­κε αἱ­μα­τη­ρὸ ἐ­πει­σό­δι­ο ἀ­πὸ τὸ ἀλ­βα­νι­κὸ συ­νο­ρι­α­κὸ φυ­λά­κι­ο τῆς Ἐ­πι­σκο­πῆς. Ἡ ἀλ­βα­νι­κὴ ἀν­τί­δρα­ση ἦ­ταν ἄ­με­ση: κα­τη­γό­ρη­σε τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ πλευ­ρὰ ὡς ὑ­πεύ­θυ­νη γιὰ τὸ ἐ­πει­σό­δι­ο καὶ προ­χώ­ρη­σε σὲ μα­ζι­κὲς συλ­λή­ψεις καὶ ἀ­να­κρί­σεις Ἑλ­λή­νων μει­ο­νο­τι­κῶν ποὺ θε­ω­ρή­θη­καν ὡς ὕ­πο­πτοι. Λί­γες μέ­ρες ἀρ­γό­τε­ρα φυ­λά­κι­σε ἔ­ξι ἀ­πὸ τὰ ἡ­γε­τι­κὰ στε­λέ­χη τῆς Ὁ­μό­νοι­ας, πα­ρα­πέμ­πτον­τάς τους σὲ δί­κη μὲ τὴν κα­τη­γο­ρί­α τῆς ἔ­σχα­της προ­δο­σί­ας.

Ἡ ἑλ­λη­νι­κὴ ἡ­γε­σί­α τή­ρη­σε σκλη­ρὴ στά­ση ἀ­πέ­ναν­τι στὴν ἀλ­βα­νι­κὴ ἀ­δι­αλ­λα­ξί­α, δι­α­κό­πτον­τας ἤ­δη ἀ­πὸ τὴ στιγ­μὴ τῆς σύλ­λη­ψης τῶν ἔ­ξι στε­λε­χῶν τῆς Ὁ­μό­νοι­ας κά­θε δι­ά­λο­γο μὲ τὴν ἀλ­βα­νι­κὴ πλευ­ρὰ καὶ θέ­τον­τας ὡς ὄ­ρο γιὰ τὴν ἐ­πα­νέ­ναρ­ξή του τὴν ἀ­πε­λευ­θέ­ρω­ση τῶν κρα­του­μέ­νων. Ταυ­τό­χρο­να, φρόν­τι­σε νὰ δι­α­τη­ρή­σει ἐ­νερ­γὸ τὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον τῆς δι­ε­θνοῦς δι­πλω­μα­τί­ας γιὰ τὸ θέ­μα, κα­τα­φεύ­γον­τας σὲ ἐ­πα­νει­λημ­μέ­νες

Κα­ταγ­γε­λί­ες τῶν ἀλ­βα­νι­κῶν ἐ­νερ­γει­ῶν σὲ ὅ­λους τους δι­ε­θνεῖς ὀρ­γα­νι­σμοὺς καὶ μπλο­κά­ρον­τας τὴν πα­ρα­χώ­ρη­ση τῆς οἰ­κο­νο­μι­κῆς βο­ή­θει­ας 35 ἑ­κα­τομ­μυ­ρί­ων ΕCU ποὺ εἶ­χε προ­γραμ­μα­τί­σει ἡ Εὐ­ρω­πα­ϊ­κὴ Ἕ­νω­ση γιὰ τὴν ἐ­νί­σχυ­ση τῆς Ἀλ­βα­νί­ας. Ἡ ἀ­πο­φυ­λά­κι­ση τῶν πέν­τε Ἑλ­λή­νων μει­ο­νο­τι­κῶν ἄ­νοι­ξε τὸν δρό­μο γιὰ μί­α ἐκ νέ­ου προ­σέγ­γι­ση τῶν δύ­ο χω­ρῶν, ποὺ ἐ­πι­σφρα­γί­στη­κε καὶ μὲ τὸ τα­ξί­δι τοῦ Ἕλ­λη­να ὑ­πουρ­γοῦ Ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν στὰ Τί­ρα­να, στὶς 13 Μαρ­τί­ου 1995. Στὰ πλαί­σι­α αὐ­τὰ ἀ­πο­φα­σί­στη­κε ἡ δη­μι­ουρ­γί­α εἰ­δι­κῶν μι­κτῶν ἐ­πι­τρο­πῶν ποὺ θὰ ἐ­πα­να­λαμ­βά­νον­ταν τῆς ἐ­πί­λυ­σης τῶν ση­μαν­τι­κό­τε­ρων θε­μά­των, ὅ­πως τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς ἐκ­παί­δευ­σης, τῆς οἰ­κο­νο­μι­κῆς συ­νερ­γα­σί­ας, τῶν συ­νό­ρων καὶ τῆς ἀ­μυν­τι­κῆς της συ­νερ­γα­σί­ας, τῆς δη­μό­σι­ας ἀ­σφά­λει­ας, τῶν προ­ξε­νι­κῶν ἀρ­χῶν κ.α.

Ἡ προ­σπά­θει­α τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς πλευ­ρᾶς ἐ­πι­κεν­τρω­νό­ταν κυ­ρί­ως στὴν κα­τάρ­γη­ση τῶν μει­ο­νο­τι­κῶν ζω­νῶν καὶ στὸ ἄ­νοιγ­μα νέ­ων σχο­λεί­ων γιὰ τὴν ἐ­λεύ­θε­ρη δι­δα­σκα­λί­α τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς γλώσ­σας, ὅ­που ὑ­πάρ­χει ἑλ­λη­νι­κὸ στοι­χεῖ­ο.

Ὅ­μως ὁ κίν­δυ­νος ποὺ πε­ρισ­σό­τε­ρο ἀ­πὸ ὅ­λα φαί­νε­ται νὰ ἀ­πει­λεῖ τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ ἐκ­παί­δευ­ση στὴν Ἀλ­βα­νί­α εἶ­ναι ἡ ἀ­ραί­ω­ση τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ στοι­χεί­ου, ποὺ πα­ρα­τη­ρεῖ­ται κα­τὰ τρό­πο ἰ­δι­αί­τε­ρα ἔν­το­νο τὰ τε­λευ­ταί­α χρό­νι­α. Ἔ­τσι, ἐ­νῷ τὸ ἑλ­λη­νι­κὸ στοι­χεῖ­ο τῆς Ἀλ­βα­νί­ας ἀ­ριθ­μοῦ­σε στὰ 1990 πε­ρί­που 300.000 (σύμ­φω­να μὲ τὶς δη­λώ­σεις τῆς Ὁ­μό­νοι­ας πρὸς τὴ Δι­ά­σκε­ψη γιὰ τὴν Ἀν­θρώ­πι­νη Δι­ά­στα­ση τῆς ΔΑΣΕ, ποὺ ἔ­γι­νε τὸν Σε­πτέμ­βρι­ο 1991 στὴ Μό­σχα), σή­με­ρα φαί­νε­ται νὰ προ­σεγ­γί­ζει με­τὰ βί­ας τὶς 150.000.Μὲ τὰ ση­με­ρι­νὰ δε­δο­μέ­να, ἑ­πο­μέ­νως καὶ σὲ πε­ρί­πτω­ση ποὺ δὲν συμ­βοῦν θε­α­μα­τι­κὲς ἀλ­λα­γὲς ποὺ νὰ προ­κα­λέ­σουν τὴν οἰ­κο­νο­μι­κὴ καὶ ἠ­θι­κὴ ἐ­νί­σχυ­ση τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ στοι­χεί­ου, σὲ βαθ­μὸ ποὺ νὰ τοῦ ἐ­πι­τρέ­ψει τὴν πα­ρα­μο­νὴ καὶ τὴν εὐ­η­με­ρί­α του στὰ πά­τρι­α ἐ­δά­φη, οἱ προ­βλέ­ψεις δὲν μπο­ροῦν πα­ρὰ νὰ εἶ­ναι δυ­σοί­ω­νες γιὰ τὴν τύ­χη τοῦ Ἑλ­λη­νι­σμοῦ τῆς Ἀλ­βα­νί­ας.

Συμ­πε­ρα­σμα­τι­κὰ μπο­ροῦ­με νὰ ποῦ­με τὰ ἑ­ξῆς:

Τὸ Βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τι­κὸ ὡς ἐ­θνι­κὸ θέ­μα πα­ρό­λο ὅ­τι εἶ­χε τὶς πε­ρισ­σό­τε­ρες ἀ­πὸ τὰ ἄλ­λα ἐ­θνι­κὰ θέ­μα­τα δυ­να­τό­τη­τες νὰ λυ­θεῖ εὐ­νο­ϊ­κὰ γιὰ τὴν Ἑλ­λά­δα ἐ­λά­χι­στα ἀ­πα­σχό­λη­σε τὴν ἐ­ξω­τε­ρι­κὴ πο­λι­τι­κὴ τῆς χώ­ρας ἢ πάν­το­τε βρι­σκό­ταν στὴν 3η ἢ 4η σει­ρὰ προ­τε­ραι­ό­τη­τας. Ἔ­τσι χά­θη­καν οἱ πολ­λὲς καὶ με­γά­λες εὐ­και­ρί­ες ποὺ δό­θη­καν γιὰ τὴν ἐ­πί­λυ­σή του.

Δὲν ἔ­γι­νε κα­μι­ὰ οὐ­σι­α­στι­κὴ ἐ­νέρ­γει­α ἀ­πὸ τὴν πλευ­ρὰ τῆς Ἑλ­λά­δος με­τὰ τὴν πα­ρα­πομ­πὴ τοῦ θέ­μα­τος στὸ συμ­βού­λι­ο τῶν τεσ­σά­ρων ὑ­πουρ­γῶν τῶν ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν. Αὐ­τὸ εἶ­χε ὡς ἀ­πο­τέ­λε­σμα νὰ ὁ­δη­γη­θεῖ τὸ βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τι­κὸ σὲ πλή­ρη ἀ­πο­τελ­μά­τω­ση.

Ἡ μο­νο­με­ρὴς ἄρ­ση τοῦ ἐμ­πό­λε­μου με­τα­ξὺ τῶν δύ­ο χω­ρῶν, χω­ρὶς συν­θή­κη εἰ­ρή­νης καὶ χω­ρὶς τὴν πα­ρα­μι­κρὴ δι­α­πραγ­μά­τευ­ση, στέ­ρη­σε ἀ­πὸ τὴν Ἑλ­λά­δα τὸ ἰ­σχυ­ρό­τε­ρο δι­α­πραγ­μα­τευ­τι­κὸ ἀ­τοὺ καὶ ἔ­δει­ξε κά­ποιο στοι­χεῖ­ο ἠτ­το­πά­θει­ας τῆς χώ­ρας μας ἀ­πέ­ναν­τι στὴ μι­κρὴ καὶ ἀ­νί­σχυ­ρη Ἀλ­βα­νί­α. Κυ­ρί­ως ὅ­μως ἔ­δει­ξε ὅ­τι γιὰ τὴν ἐ­πί­ση­μη Ἑλ­λά­δα δὲν ὑ­φί­στα­ται βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τι­κὸ ζή­τη­μα μὲ τὴν ἐ­δα­φι­κὴ ἔν­νοι­α, ἀλ­λὰ μο­νά­χα ὡς θέ­μα προ­στα­σί­ας τῶν ἀν­θρω­πί­νων δι­και­ω­μά­των τῆς ἐ­κεῖ ἑλ­λη­νι­κῆς μει­ο­νό­τη­τας.

Ὅ­πως πα­ρα­τη­ρεῖ σύγ­χρο­νος ἱ­στο­ρι­κὸς τὸ βο­ρει­ο­η­πει­ρω­τι­κὸ ζή­τη­μα ἐ­ξε­λί­χθη­κε σὲ δί­πρα­κτο δρά­μα, τοῦ ὁ­ποί­ου ἡ μὲν πρώ­τη πρά­ξη παί­χτη­κε στὰ πε­δί­α τῶν μα­χῶν καὶ κα­τέ­λη­ξε σὲ νι­κη­τή­ρι­ο θρί­αμ­βο, ἐ­νῶ ἡ δεύ­τε­ρη πρά­ξη ἐ­κτυ­λί­χτη­κε στὰ σκο­τει­νὰ πα­ρα­σκή­νι­α τῆς δι­πλω­μα­τί­ας καὶ με­τα­βλή­θη­κε σὲ ἐ­θνι­κὴ τρα­γω­δί­α, ποὺ ἀ­να­μέ­νει εἰ­σέ­τι τὴν προ­σή­κου­σα κά­θαρ­ση.

Γε­νι­κὰ χρει­ά­ζε­ται καὶ γιὰ τὸ με­γά­λο αὐ­τὸ ἐ­θνι­κό μας πρό­βλη­μα σω­στὴ ἐ­θνι­κὴ στρα­τη­γι­κὴ καὶ ὑ­πεύ­θυ­νη ἀν­τι­με­τώ­πι­ση, για­τί ¨οἱ και­ροὶ οὐ με­νε­τοὶ¨ καὶ οἱ ἱ­στο­ρι­κὲς συν­θῆ­κες με­γά­λες.

ΓΙΑ ΤΗΝ Ε.ΡΩ.

Το αλίευσα ΕΔΩ