Η ζοφερή διαπίστωση του Παναγιώτη Κονδύλη ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε αδιέξοδο αντιμετωπίζοντας τη στρατιωτική συντριβή ή τη δορυφοροποίηση από την Τουρκία, επαληθεύτηκε δυστυχώς ακόμη μία φορά.
Η επίσκεψη της τουρκικής πολιτικής και οικονομικής ηγεσίας στην Αθήνα σκόπευε στην άμβλυνση των ελληνικών αντιστάσεων στις προσβάσεις και την επιρροή που φιλοδοξεί να επιβάλλει η Άγκυρα στο Αιγαίο. Δεν επιδιώχθηκε να συζητηθούν οι αμφισβητήσεις της Τουρκίας πάνω στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, πράγμα που άλλωστε απερίφραστα αρνήθηκε και αγνόησε η τουρκική πλευρά χωρίς να το συζητήσει. Μάλιστα, η κολοσσιαία τουρκική στρατιωτική επιθετική παράταξη αποσιωπήθηκε σε βαθμό που οι Έλληνες πολιτικοί αισθανόταν ενοχή και ντροπή για τους ελληνικούς εξοπλισμούς. Σε μια σουρεαλιστική ατμόσφαιρα υπό τους βρυχηθμούς των τουρκικών αεριωθουμένων, τα αμήχανα χαμόγελα της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και το πατερναλιστικό βλέμμα του Τούρκου πρωθυπουργού, ζητήθηκε, ούτε λίγο ούτε πολύ, η άρση των απαγορεύσεων και των εμποδίων που παρουσιάζονται στην Τουρκία στην επιθυμία της να επιβάλλει την δημογραφική και την οικονομική παρουσία της σε όλο το Αιγαίο.
Ενώ γινόταν οι συζητήσεις στην Αθήνα η τουρκική αεροπορία αλώνιζε στο Αιγαίο, ώστε να μην ξεχαστεί ο συσχετισμός των δυνάμεων. Αλλά και κανείς από την ελληνική πλευρά δεν παρατήρησε το παράλογο και αδικαιολόγητο της ύπαρξης του μεγαλύτερου αποβατικού στόλου στον κόσμο απέναντι από την Λέσβο. Ούτε τόλμησε κανείς να δικαιολογήσει τους ελληνικούς εξοπλισμούς με την απλή ερώτηση για το ποιό αμυντικό σκοπό υπηρετεί η παραγγελία από την Τουρκία των αεροπλάνων F35 stealth, τα οποία ανατρέπουν συνολικά την ήδη επισφαλή στρατιωτική ισορροπία στο Αιγαίο. Αντί γι’ αυτό, ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης δήλωσε πως αισθάνεται ντροπή για την κατασπατάληση τεραστίων ποσών για τους «άχρηστους» ελληνικούς εξοπλισμούς. Και βέβαια κανείς από τους Έλληνες πολιτικούς δεν εξέφρασε κανενός είδους «ντροπή» για την αποφυγή οποιασδήποτε διαμαρτυρίας για την ενίσχυση και υποστήριξη της επίσημης Τουρκίας προς τους εξωμότες εγκάθετους της Ελληνικής Θράκης.
Οι προτάσεις που έγιναν διατυπώθηκαν με πρωτοβουλία της Τουρκίας η οποία έχει εδώ και χρόνια το προνόμιο του να θέτει προβλήματα και απαιτήσεις. Κατά τη γνώμη μας, και οι σημερινές δήθεν ειρηνικές προτάσεις οικονομικής συνεργασίας περιέχουν πολύ δόλο. Η Τουρκία ως εκ συστήματος αποφεύγει να δείξει μετριοπάθεια και να αμβλύνει ή να άρει τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις που έχει συσσωρεύσει. Η πρόταση, για παράδειγμα, του παγώματος των εξοπλισμών γίνεται σε μια εποχή τερατώδους συσσώρευσης πολεμικών μέσων από την Τουρκία και χωρίς να προτείνεται μια μηδενική βάση ή κάποια μορφή ισορροπίας.
Κατά την αντίληψή μας η ανομολόγητη επιθυμία της Τουρκίας να καταστήσει την Ελλάδα δορυφόρο δεν κρύβεται και πρέπει να μας υποχρεώσει να φερθούμε ανάλογα. Το πλέγμα κατωτερότητας της Τουρκίας, η επιβίωση της οθωμανικής κατακτητικής ορμής και των οθωμανικών πολιτειακών και πνευματικών δομών, όπως και οι φοβίες, η αρνητική διάθεση, η οικονομική, η δημογραφική και η γεωπολιτική κάμψη της Ελλάδας καθιστούν μια ελληνοτουρκική προσέγγιση αδύνατη. Μετά την αποδυνάμωση, τις εθνικές καταστροφές και τις εθνικές ταπεινώσεις της Ελλάδας και δεδομένων των νοοτροπιών που επικρατούν στην Τουρκία, μια προσέγγιση των δύο χωρών δεν θα σήμαινε παρά την δορυφοροποίηση της Ελλάδας. Η αμηχανία των Δυτικών μπροστά στην αντιπαράθεση της Ελλάδας προς την Τουρκία θα τους έκανε ίσως να αποδεχθούν μια τέτοια προοπτική με την ελπίδα ότι η ικανοποίηση του πιο ισχυρού μέρους θα οδηγούσε σε κάποιο διέξοδο.
Η εμπειρία που έχουμε από τη λεγόμενη «ελληνοτουρκική φιλία» είναι τραυματική: Το 1930, ο Βενιζέλος, μόλις οκτώ χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, δέχεται διακανονισμό για τις αποζημιώσεις των περιουσιών που εγκαταλείφθηκαν κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών με όρους δυσμενέστατους για τους πρόσφυγες. Οι παλαιομουσουλμάνοι, σφόδρα αντικεμαλικοί ηγέτες της μειονότητας της Θράκης, οι οποίοι συντάχθηκαν μαζί μας στον Μικρασιατικό Πόλεμο, απελάθηκαν και η μουσουλμανική μειονότητα παραδόθηκε στην επιρροή του τουρκικού προξενείου. Η κατάληξη ήταν το εξοντωτικό "Βαρλίκ" και το οικονομικό πογκρόμ των Ελλήνων στην Τουρκία, όταν το 1941 η Ελλάδα βρέθηκε κάτω από τριπλή κατοχή και ήταν δυνατή η εξόντωση των ελληνικών μειονοτήτων χωρίς προβλήματα. Την ίδια εποχή η Τουρκία προσπαθεί να διαπραγματευθεί με αμφότερους τους εμπολέμους την κατοχή των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Το 1952 η ελληνοτουρκική προσέγγιση για χάρη του ΝΑΤΟ και λόγω της σλαβικής απειλής προς την Ελλάδα, μας υποχρεώνει σε άλλες παραχωρήσεις στο θέμα της μειονότητας, παραδίδοντας τους Πομάκους της Θράκης στην αγκαλιά της Τουρκίας και καταλήγοντας στα Σεπτεμβριανά του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, όταν δόθηκε το σύνθημα και έγινε η αρχή για την οριστική εξόντωση του Ελληνισμού της Πόλης. Το 1959, η Συμφωνία της Ζυρίχης, με την Τουρκία να αρνείται τον προσδιορισμό των Τουρκοκυπρίων ως μειονότητα, οδήγησε, με τη βοήθεια των δικών μας σφαλμάτων, στη διχοτόμηση της Κύπρου το 1974.
Βασιζόμενη σήμερα στην συγκυριακή της ισχύ η Τουρκία επιδιώκει να θεμελιώσει ισχυρή οικονομική παρουσία στο Αιγαίο και να συνδέσει το Ανατολικό Αιγαίο με την Μικρασιατική χερσαία μάζα. Παράλληλα επιδιώκει να δημιουργήσει δημογραφική παρουσία στο Αιγαίο και να ισχυροποιήσει δημογραφικά τα ερείσματά της στην Ελληνική Θράκη. Με κάποια παραλλαγή του σχεδίου Ανάν φιλοδοξεί να αποθαρρύνει και να αποδυναμώσει τους Έλληνες της ελεύθερης Κύπρου. Απώτατος ανομολόγητος σκοπός και στόχος της Τουρκίας είναι ο διαμοιρασμός του Αιγαίου, η κυριαρχία της στην Ελληνική Θράκη και την Κύπρο και η άρση των αποτελεσμάτων των Βαλκανικών Πολέμων με τον περιορισμό του ελληνικού κράτους στα όρια μιας Ελλάδας της Μελούνας. Οι φιλοδοξίες αυτές βρίσκονται σε απόλυτη συμφωνία με τις ιστορικές εμπειρίες που χαρακτηρίζουν την τουρκική παρουσία, όπως και με τους σχεδιασμούς της τουρκικής πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Για να μην αναφερθούμε σε μακρινές εποχές θα θυμίσουμε αυτό που χαρακτηρίζουμε ως «Τρίτη Άλωση», δηλαδή την μεταφορά μεγάλων πληθυσμιακών μαζών μουσουλμάνων δυτικά μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Η Τρίτη Άλωση σημαίνει την κατακυρίευση του γεωγραφικού χώρου και την ιστορική αλλοτρίωσή του, όπως έχει γίνει στους ιστορικούς χώρους του Ανατολικού Ελληνισμού.
Βρισκόμαστε στη σφαίρα της ισχύος. Η Τουρκία ορίζει τους κανόνες και τις φάσεις της αντιπαράθεσης, από την οποία θα παραιτηθεί μόνο όταν πεισθεί ότι δεν μπορεί να συνεχίσει ή όταν η αντιπαράθεση καταλήξει επιζήμια για την ίδια. Εμείς μόνο με την ισχύ μας είναι δυνατό να αντέξουμε και να αποφύγουμε τη στρατιωτική συντριβή ή την υποταγή με το να καταστούμε δορυφόροι. Η ιστορική εμπειρία μας διδάσκει ότι οι λαοί που θέλουν να επιβιώσουν βρίσκουν τον τρόπο και τους πόρους για να επιτύχουν. Εμείς, άλλωστε, είμαστε αυτοί που με την αντιστασιακή μας στάση και την περιφρόνηση των μεγεθών δώσαμε το μέτρο του φρονήματος.
Η επίσκεψη της τουρκικής πολιτικής και οικονομικής ηγεσίας στην Αθήνα σκόπευε στην άμβλυνση των ελληνικών αντιστάσεων στις προσβάσεις και την επιρροή που φιλοδοξεί να επιβάλλει η Άγκυρα στο Αιγαίο. Δεν επιδιώχθηκε να συζητηθούν οι αμφισβητήσεις της Τουρκίας πάνω στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, πράγμα που άλλωστε απερίφραστα αρνήθηκε και αγνόησε η τουρκική πλευρά χωρίς να το συζητήσει. Μάλιστα, η κολοσσιαία τουρκική στρατιωτική επιθετική παράταξη αποσιωπήθηκε σε βαθμό που οι Έλληνες πολιτικοί αισθανόταν ενοχή και ντροπή για τους ελληνικούς εξοπλισμούς. Σε μια σουρεαλιστική ατμόσφαιρα υπό τους βρυχηθμούς των τουρκικών αεριωθουμένων, τα αμήχανα χαμόγελα της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και το πατερναλιστικό βλέμμα του Τούρκου πρωθυπουργού, ζητήθηκε, ούτε λίγο ούτε πολύ, η άρση των απαγορεύσεων και των εμποδίων που παρουσιάζονται στην Τουρκία στην επιθυμία της να επιβάλλει την δημογραφική και την οικονομική παρουσία της σε όλο το Αιγαίο.
Ενώ γινόταν οι συζητήσεις στην Αθήνα η τουρκική αεροπορία αλώνιζε στο Αιγαίο, ώστε να μην ξεχαστεί ο συσχετισμός των δυνάμεων. Αλλά και κανείς από την ελληνική πλευρά δεν παρατήρησε το παράλογο και αδικαιολόγητο της ύπαρξης του μεγαλύτερου αποβατικού στόλου στον κόσμο απέναντι από την Λέσβο. Ούτε τόλμησε κανείς να δικαιολογήσει τους ελληνικούς εξοπλισμούς με την απλή ερώτηση για το ποιό αμυντικό σκοπό υπηρετεί η παραγγελία από την Τουρκία των αεροπλάνων F35 stealth, τα οποία ανατρέπουν συνολικά την ήδη επισφαλή στρατιωτική ισορροπία στο Αιγαίο. Αντί γι’ αυτό, ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης δήλωσε πως αισθάνεται ντροπή για την κατασπατάληση τεραστίων ποσών για τους «άχρηστους» ελληνικούς εξοπλισμούς. Και βέβαια κανείς από τους Έλληνες πολιτικούς δεν εξέφρασε κανενός είδους «ντροπή» για την αποφυγή οποιασδήποτε διαμαρτυρίας για την ενίσχυση και υποστήριξη της επίσημης Τουρκίας προς τους εξωμότες εγκάθετους της Ελληνικής Θράκης.
Οι προτάσεις που έγιναν διατυπώθηκαν με πρωτοβουλία της Τουρκίας η οποία έχει εδώ και χρόνια το προνόμιο του να θέτει προβλήματα και απαιτήσεις. Κατά τη γνώμη μας, και οι σημερινές δήθεν ειρηνικές προτάσεις οικονομικής συνεργασίας περιέχουν πολύ δόλο. Η Τουρκία ως εκ συστήματος αποφεύγει να δείξει μετριοπάθεια και να αμβλύνει ή να άρει τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις που έχει συσσωρεύσει. Η πρόταση, για παράδειγμα, του παγώματος των εξοπλισμών γίνεται σε μια εποχή τερατώδους συσσώρευσης πολεμικών μέσων από την Τουρκία και χωρίς να προτείνεται μια μηδενική βάση ή κάποια μορφή ισορροπίας.
Κατά την αντίληψή μας η ανομολόγητη επιθυμία της Τουρκίας να καταστήσει την Ελλάδα δορυφόρο δεν κρύβεται και πρέπει να μας υποχρεώσει να φερθούμε ανάλογα. Το πλέγμα κατωτερότητας της Τουρκίας, η επιβίωση της οθωμανικής κατακτητικής ορμής και των οθωμανικών πολιτειακών και πνευματικών δομών, όπως και οι φοβίες, η αρνητική διάθεση, η οικονομική, η δημογραφική και η γεωπολιτική κάμψη της Ελλάδας καθιστούν μια ελληνοτουρκική προσέγγιση αδύνατη. Μετά την αποδυνάμωση, τις εθνικές καταστροφές και τις εθνικές ταπεινώσεις της Ελλάδας και δεδομένων των νοοτροπιών που επικρατούν στην Τουρκία, μια προσέγγιση των δύο χωρών δεν θα σήμαινε παρά την δορυφοροποίηση της Ελλάδας. Η αμηχανία των Δυτικών μπροστά στην αντιπαράθεση της Ελλάδας προς την Τουρκία θα τους έκανε ίσως να αποδεχθούν μια τέτοια προοπτική με την ελπίδα ότι η ικανοποίηση του πιο ισχυρού μέρους θα οδηγούσε σε κάποιο διέξοδο.
Η εμπειρία που έχουμε από τη λεγόμενη «ελληνοτουρκική φιλία» είναι τραυματική: Το 1930, ο Βενιζέλος, μόλις οκτώ χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, δέχεται διακανονισμό για τις αποζημιώσεις των περιουσιών που εγκαταλείφθηκαν κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών με όρους δυσμενέστατους για τους πρόσφυγες. Οι παλαιομουσουλμάνοι, σφόδρα αντικεμαλικοί ηγέτες της μειονότητας της Θράκης, οι οποίοι συντάχθηκαν μαζί μας στον Μικρασιατικό Πόλεμο, απελάθηκαν και η μουσουλμανική μειονότητα παραδόθηκε στην επιρροή του τουρκικού προξενείου. Η κατάληξη ήταν το εξοντωτικό "Βαρλίκ" και το οικονομικό πογκρόμ των Ελλήνων στην Τουρκία, όταν το 1941 η Ελλάδα βρέθηκε κάτω από τριπλή κατοχή και ήταν δυνατή η εξόντωση των ελληνικών μειονοτήτων χωρίς προβλήματα. Την ίδια εποχή η Τουρκία προσπαθεί να διαπραγματευθεί με αμφότερους τους εμπολέμους την κατοχή των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Το 1952 η ελληνοτουρκική προσέγγιση για χάρη του ΝΑΤΟ και λόγω της σλαβικής απειλής προς την Ελλάδα, μας υποχρεώνει σε άλλες παραχωρήσεις στο θέμα της μειονότητας, παραδίδοντας τους Πομάκους της Θράκης στην αγκαλιά της Τουρκίας και καταλήγοντας στα Σεπτεμβριανά του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, όταν δόθηκε το σύνθημα και έγινε η αρχή για την οριστική εξόντωση του Ελληνισμού της Πόλης. Το 1959, η Συμφωνία της Ζυρίχης, με την Τουρκία να αρνείται τον προσδιορισμό των Τουρκοκυπρίων ως μειονότητα, οδήγησε, με τη βοήθεια των δικών μας σφαλμάτων, στη διχοτόμηση της Κύπρου το 1974.
Βασιζόμενη σήμερα στην συγκυριακή της ισχύ η Τουρκία επιδιώκει να θεμελιώσει ισχυρή οικονομική παρουσία στο Αιγαίο και να συνδέσει το Ανατολικό Αιγαίο με την Μικρασιατική χερσαία μάζα. Παράλληλα επιδιώκει να δημιουργήσει δημογραφική παρουσία στο Αιγαίο και να ισχυροποιήσει δημογραφικά τα ερείσματά της στην Ελληνική Θράκη. Με κάποια παραλλαγή του σχεδίου Ανάν φιλοδοξεί να αποθαρρύνει και να αποδυναμώσει τους Έλληνες της ελεύθερης Κύπρου. Απώτατος ανομολόγητος σκοπός και στόχος της Τουρκίας είναι ο διαμοιρασμός του Αιγαίου, η κυριαρχία της στην Ελληνική Θράκη και την Κύπρο και η άρση των αποτελεσμάτων των Βαλκανικών Πολέμων με τον περιορισμό του ελληνικού κράτους στα όρια μιας Ελλάδας της Μελούνας. Οι φιλοδοξίες αυτές βρίσκονται σε απόλυτη συμφωνία με τις ιστορικές εμπειρίες που χαρακτηρίζουν την τουρκική παρουσία, όπως και με τους σχεδιασμούς της τουρκικής πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Για να μην αναφερθούμε σε μακρινές εποχές θα θυμίσουμε αυτό που χαρακτηρίζουμε ως «Τρίτη Άλωση», δηλαδή την μεταφορά μεγάλων πληθυσμιακών μαζών μουσουλμάνων δυτικά μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Η Τρίτη Άλωση σημαίνει την κατακυρίευση του γεωγραφικού χώρου και την ιστορική αλλοτρίωσή του, όπως έχει γίνει στους ιστορικούς χώρους του Ανατολικού Ελληνισμού.
Βρισκόμαστε στη σφαίρα της ισχύος. Η Τουρκία ορίζει τους κανόνες και τις φάσεις της αντιπαράθεσης, από την οποία θα παραιτηθεί μόνο όταν πεισθεί ότι δεν μπορεί να συνεχίσει ή όταν η αντιπαράθεση καταλήξει επιζήμια για την ίδια. Εμείς μόνο με την ισχύ μας είναι δυνατό να αντέξουμε και να αποφύγουμε τη στρατιωτική συντριβή ή την υποταγή με το να καταστούμε δορυφόροι. Η ιστορική εμπειρία μας διδάσκει ότι οι λαοί που θέλουν να επιβιώσουν βρίσκουν τον τρόπο και τους πόρους για να επιτύχουν. Εμείς, άλλωστε, είμαστε αυτοί που με την αντιστασιακή μας στάση και την περιφρόνηση των μεγεθών δώσαμε το μέτρο του φρονήματος.
