Τι θα σημαίνει ακριβώς μια ενδεχόμενη κρατική χρεοκοπία για πολίτες,τράπεζες,επιχειρήσεις, δημόσιο κλπ.
Ποιοί χάνουν και τι.
Χρεοκοπία χώρας σημαίνει ότι ένα κράτος σταματά να πληρώνει τις υποχρεώσεις του λόγω αδυναμίας. Δεν σταματά να υπάρχει το κράτος ούτε η κοινωνία, ούτε να ανατέλλει ο ήλιος…
Με βάση την εμπειρία υπάρχει μια αναστάτωση μερικών ημερών στην καθημερινή ζωή αλλά μετά, αυτή επανέρχεται. Φυσικά στο πρότερο επίπεδο διαβίωσης στην καλύτερη περίπτωση, θα κάνει χρόνια να επανέλθει, αν επανέλθει ποτέ.
Το κράτος σταματά να πληρώνει τους πιστωτές και στη συνέχεια διαπραγματεύεται μαζί τους τι και πότε μπορεί να τους δώσει από το χρέος και ποιο μέρος θα διαγράψουν.
Φυσικά το… κράτος μειώνει τις δαπάνες δραστικά και πολλοί άνθρωποι που δουλεύουν σε αυτό χάνουν τη δουλειά τους και το εισόδημά τους. Αυτό έχει σαν συνέπεια να μειωθεί η ζήτηση και να χάσουν τη δουλειά τους και πολλοί από αυτούς που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα.
Αν το κράτος για το οποίο μιλάμε έχει δικό του νόμισμα, με υποτίμηση και εκτύπωση του νομίσματος που θα χάνει την αξία του θα προσπαθεί να κάνει τη μηχανή της ανταγωνιστικότητας και άρα της οικονομίας να πάρει μπροστά.
Αν δεν ελέγχει το νόμισμα τότε η μόνη λύση είναι να προχωρήσει σε μειώσεις μισθών και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Η εμπειρία των χρεοκοπιών είναι οδυνηρή και κοινωνίες που δεν διακρίνονται για τη συνέπεια και την οργάνωση δύσκολα επανακάμπτουν.
Τι σημαίνει για…
Τράπεζες…
Οι τράπεζες έχουν έσοδα από τα κρατικά ομόλογα και δάνεια που έχουν διαθέσει στους πελάτες. Χρεοκοπία σημαίνει ότι τα κρατικά ομόλογα χάνουν ένα μεγάλο μέρος της αξίας τους τουλάχιστον. Οι ζημιές από αυτό θα είναι ασήκωτες. Μια χρεοκοπία οδηγεί σε μεγάλες περικοπές δαπανών άρα σε ύφεση, ανεργία, άρα αύξηση των επισφαλειών. Συμπέρασμα, όσες τράπεζες επιβιώσουν με διάφορες ενέσεις θα χρειαστούν χρόνια να συνέλθουν. Οι καταθέσεις, τουλάχιστον ένα μέρος αυτών είναι εγγυημένες. Αλλά στο βαθμό που οι επισφάλειες θα εκτοξευθούν δεν ξέρω που θα βρουν καταθέσεις να επιστρέψουν. Οι καταθέσεις είναι, που έχουν δοθεί σαν δάνεια επί κάποιο πολλαπλάσιο. Όποιος θεωρεί το ενδεχόμενο χρεοκοπίας πιθανό, λογικό είναι να αποστρέφεται τις τραπεζικές μετοχές, τις τραπεζικές καταθέσεις, τις τραπεζικές μετοχές, ακόμη και να περνά έξω από τις τράπεζες ή να σερφάρει κοντά σε τραπεζικές διευθύνσεις.
Παρ’ όλα αυτά ιστορικά σε περιπτώσεις χρεοκοπιών κρατών οι κυβερνήσεις ρυθμίζουν με πολιτικές αποφάσεις τι ακριβώς θα συμβεί. Αν θα κλείσουν τα υποκαταστήματα, για πόσο και τι θα πουλάνε όταν ανοίξουν και με ποιους όρους, το ορίζουν οι κυβερνήσεις στο βαθμό που υποτίθεται ότι πάνε σε ένα σχέδιο χρεοκοπίας συντεταγμένα.
Ιδιωτικές επιχειρήσεις – μετοχές.
Πριν και μετά την ανακοίνωση χρεοκοπίας οι μετοχές υπόκεινται σοκ πωλήσεων. Η ζήτηση πέφτει και κατά συνέπεια τα κέρδη εξανεμίζονται και πολλές ίσως χρειαστεί να βάλουν λουκέτο.
Ο κόσμος όμως και μετά τη χρεοκοπία θα χρειάζεται, τροφή, ρούχα διασκέδαση. Άρα, οι δραστηριότητες θα επανέλθουν. Μια επιχείρηση είναι τα πάγια και το know-how των ανθρώπων της. Η αξία αυτών μπορεί να διακυμανθεί αλλά πολύ γρήγορα θα επανέλθει καθώς θα χρειαστεί να παράγει αγαθά και να κερδίσει από αυτά.
Υπάρχουν όμως και επιχειρήσεις που έχουν δραστηριότητες σε άλλες αγορές εκτός της χώρας που χρεοκοπεί. Αυτές θα επηρεαστούν λιγότερο και ενδεχομένως στον πανικό του χρηματιστηρίου οι μετοχές τους να αποτελέσουν ευκαιρίες.
Σε περίπτωση τέτοιου βεληνεκούς κρίσης μεγαλύτερο ενδιαφέρουν έχουν οι επιχειρήσεις με προϊόντα ανελαστικής ζήτησης, τρόφιμα, ενέργεια κλπ.
Καταθέσεις σε ξένες τράπεζες.
Οι καταθέσεις σε ξένες τράπεζες και όχι ελληνικά υποκατάστημα ξένων τραπεζών θεωρητικά γλυτώνουν από την εγχώρια περιπέτεια της χώρας που χρεοκοπεί. Το ρίσκο σε αυτή την περίπτωση που είναι της μόδας, είναι ότι αν δεν υπάρξει χρεοκοπία οι καταθέτες αυτοί έχουν αναλάβει το κόστος εξόδου και επανεισόδου όταν τα πράγματα ηρεμήσουν.
Ξένες μετοχές.
Πρακτικά αυτό που συμβαίνει για όποιον κατέχει ξένες μετοχές, είναι να είναι πιστωμένες σε κάποια μερίδα που του ανήκει σε κάποιο ξένο χρηματιστήριο ή πλατφόρμα. Οι ξένες αγορές είναι απίθανο να επηρεαστούν ιδιαίτερα από τη χρεοκοπία μιας μικρής χώρας, εκτός και αν αυτή αποτελέσει θρυαλλίδα για παγκόσμια κατάρρευση.
Όποιος κατέχει ξένες μετοχές όπως και πριν τη χρεοκοπία υπόκειται σε φορολόγηση μερισμάτων και κεφαλαιακών κερδών. Το ίδιο συμβαίνει και με τα συμβόλαια.
Χρυσό.
Θεωρητικά ο χρυσός αποτελεί καταφύγιο σε περιόδους κρίσεων καθώς αποτελεί ένα εναλλακτικό σταθερό νόμισμα. Αν υπάρξει παγκόσμια κατάρρευση και το σύστημα βρεθεί εκτός ελέγχου, τότε η αξία του χρυσού που υπάρχει θα ανέβει πολύ λόγω της αύξησης της ζήτησης. Πρακτικά οι κεντρικές τράπεζες παίρνουν μέτρα εναντίον της κατοχής χρυσού από ιδιώτες σε περιόδους κρίσεις. Η εμπειρία λέει ότι απαγορεύουν την κατοχή με φόβητρο την επιβολή φυλάκισης και επιτρέπουν στους πολίτες να κρατήσουν μόνο τις βέρες και τα σταυρουδάκια τους.
Ένα μέρος του χαρτοφυλακίου σε χρυσό και μετοχές ορυχείων μετά το 2000 δεν έβλαψε, αντιθέτως βοήθησε πολύ ένα χαρτοφυλάκιο μετοχών και ακινήτων. Απλά χρειάζεται προσοχή μέσα στα επόμενα χρόνια όταν αλλάξουν τα δεδομένα, η μείωση της έκθεσης. Όποιος αγόρασε χρυσό το 1980 ακόμη δεν έχει πάρει τα πραγματικά χρήματα που επένδυσε πίσω… Το ίδιο θα συμβεί και με την επόμενη κορυφή…
Ακίνητα.
Τα ακίνητα χάνουν την αξία πώλησης και άρα επένδυσης καθώς η κρίση προκαλεί μείωση της ζήτησης. Οι χρεοκοπίες νοικοκυριών θα οδηγήσουν τις τράπεζες σε μαζικές κατασχέσεις και πωλήσεις ακινήτων και αυτό ενδέχεται να πιέσει περαιτέρω τις τιμές.
Η αξία χρήσης των ακινήτων δεν επηρεάζεται καθόλου. Ένα σπίτι 200 τετραγωνικών θα συνεχίσει να προσφέρει καλύτερες ανέσεις από ένα των 30 τετραγωνικών για όποιον δεν χρωστάει. Για όποιον νοικιάζει ακίνητα η κρίση θα πιέσει τα έσοδα, αλλά όταν επανέλθει η ομαλότητα, η αύξηση της ζήτησης θα επαναφέρει ισορροπία. Γενικά μιλώντας μια κρίση ενδεχομένως να δημιουργήσει ευκαιρίες για αγορές ακινήτων κάτω του κόστους κατασκευής. Αλλά θέλει υπομονή και μετρητά.
Απολογία.
Τα παραπάνω τα παρέθεσα γιατί υπάρχουν πολλές παρακλήσεις για να αναφερθώ στο τι θα σημάνει μια χρεοκοπία. Το μέγεθος και η ένταση αυτής της ζήτησης είναι χαρακτηριστικό της περιόδου που διανύουμε…
Προσωπικά συνεχίζω να θεωρώ σαν πιθανό σενάριο την αποφυγή χρεοκοπίας από τη χώρα μας μέσω ενός «αιματηρού» σταθεροποιητικού προγράμματος που ευτυχώς έχει αρχίσει να υλοποιείται από την κυβέρνηση σε συνεργασία με την ΕΕ.
Κατά τα λοιπά όπως έγραψα και χθες, στο διάλογο:
“Το χρηματιστηριακό γίγνεσθαι δεν υποστηρίζει σενάριο κατάρρευσης ούτε εδώ ούτε πολύ περισσότερο έξω. Αν κάποιος διαβάζει αντικειμενικά τα μηνύματα των χρηματιστηρίων αυτό είναι ότι τα ονομαστικά χαμηλά τα είδαμε πέρυσι…
Νομίζω πλέον αυτό είναι οφθαλμοφανές και ένα χρόνο μετά το Μάρτη του 2009…
Το ζητούμενο όμως για κάποιον που θέλει να ασκήσει το μυαλό και τη φαντασία είναι τα σενάρια εξόδου από την κρίση είναι το πώς μπορεί να γίνει ένα συμβιβασμός πιστωτών χρεωστών για χάρη της προόδου; Μια μοντέρνα σεισάχθεια σε παγκόσμιο επίπεδο…
Όποιος το προσδιορίσει σωστά θα καταλάβει και τα σημάδια της εξόδου…
