Η ανάγκη διάσωσης των τοπικών ποικιλιών και η ανάπτυξη δράσεων
περιβαλλοντικής προστασίας στην Πάτμο
Το Αρχιπέλαγος βρέθηκε στην Πάτμο και συμμετείχε σε εκδήλωση που διοργανώθηκε από την Ιερά Μονή με αφορμή την αποκατάσταση τριών παραδοσιακών ανεμόμυλων του Μοναστηριού του Αγ. Ιωάννη. Οι παραδοσιακοί ανεμόμυλοι που λειτουργούσαν από το 1588 συνεχώς έως το 1950, τέθηκαν ξανά σε λειτουργία με τη συνδρομή του Charles Pictet, Ελβετού τραπεζίτη, Ελλήνων δωρητών και την προσωπική εργασία μίας πολυεθνικής ομάδας, εργατών, κατασκευαστών και αρχιτεκτόνων.
Η μετάβαση ομάδας του Αρχιπελάγους στην Πάτμο, όπως και των Οργανώσεων Αιγίλοπας και Πελίτι, έγινε για να υπογραμμίσει την ανάγκη χρησιμοποίησης των παραδοσιακών τοπικών ποικιλιών σιτηρών, κριθαριού κλπ. για τη λειτουργία των ανεμόμυλων και κυρίως για να ενημερώσει και ευαισθητοποιήσει την κοινωνία της Πάτμου για την ανάγκη σωστής φύλαξης και πολλαπλασιασμού των τοπικών ποικιλιών καλλιεργούμενων ειδών φυτών.
Προσπάθειες όπως η αποκατάσταση των παραδοσιακών ανεμόμυλων λειτουργούν σίγουρα προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο η προσφορά τους θα είναι μόνο συμβολική και διακοσμητική, στην περίπτωση που ο σκοπός ύπαρξης τους δεν συμπορευτεί με την πατροπαράδοτη χρήση παραδοσιακών ποικιλιών σιταριού, κριθαριού κλπ.
Το Αρχιπέλαγος βρέθηκε στην Πάτμο για να κοινωνήσει ακριβώς αυτή την ιδέα της σωστής φύλαξης και πολλαπλασιασμού των τοπικών ποικιλιών καλλιεργούμενων ειδών φυτών και να υπογραμμίσει από κοινού με τις Οργανώσεις Αιγιλόπας και Πελίτι την ανάγκη εντατικοποίησης της βιολογικής καλλιέργειας, χωρίς τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι τοπικές ποικιλίες εξαφανίζονται με ιδιαίτερα ανησυχητικούς ρυθμούς σε ολόκληρη την Ελλάδα, ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα νησιά. Έτσι, ποικιλίες φυτών που χρειάστηκαν αιώνες για να εξελιχθούν χάνονται με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς (είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 200 ποικιλίες σταριού που καλλιεργούνταν, έχουν μείνει μόνο 20, ενώ σύμφωνα με έρευνες μόνο το 2-3 % των ποικιλιών λαχανικών που υπήρχαν πριν 50 χρόνια στην Ελλάδα έχει διασωθεί).
Υπό αυτό το πρίσμα συζητήθηκαν εκτενώς δράσεις για την επανένταξη τοπικών ποικιλιών καλλιεργήσιμων φυτών- οι οποίες κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω γενετικής διάβρωσης - και την ανάπτυξη ανάλογων δράσεων που θα πλαισιώσουν το εγχείρημα και θα προωθήσουν τη συγκεκριμένη προσπάθεια. Πρωταρχικός στόχος είναι η δημιουργία «Κιβωτού Σπόρων» για τη συλλογή, μακροχρόνια φύλαξη και προστασία των τοπικών ποικιλιών, στα πρότυπα της «Κιβωτού» που λειτουργεί τα τελευταία πέντε χρόνια στο Κέντρο Αγρονομικής & Περιβαλλοντικής Έρευνας του Αρχιπελάγους στην Ικαρία.
Το Αρχιπέλαγος θεωρεί πως η στήριξη από την ώριμη τοπική κοινωνία και την Ιερά Μονή και η συνεργασία με ερευνητικούς φορείς, όπως ο Αιγίλοπας και το Πελίτι - που μπορούν να προσφέρουν σημαντικά στη κατεύθυνση της συλλογής και αναγέννησης των τοπικών ποικιλιών καλλιεργούμενων ειδών φυτών - παρέχουν τα απαραίτητα εχέγγυα για την ανάπτυξη ουσιαστικών δράσεων περιβαλλοντικής προστασίας στην Πάτμο. Ο φυσικός πλούτος σε συνδυασμό με την ανεκτίμητη ιστορία του νησιού υπογραμμίζουν την ανάγκη για διαρκή προστασία και προβολή της Πάτμου και των γειτονικών νησιών και νησίδων.
Φωτογραφίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ
