του Σταύρου Χριστακόπουλου (εφημ. ΠΟΝΤΙΚΙ)
Μετά τη Σλοβακία, και η Τσεχία αρνήθηκε χθες να συμμετάσχει στον «Μηχανισμό Στήριξης» της Ελλάδας και στον δανεισμό της με 110 δισ. ευρώ. Την ανακοίνωση έκανε ο πρωθυπουργός Πετρ Νέτσιας σε συνέντευξή του στην αυστριακή εφημερίδα «Κουρίρ». Το βασικό του επιχείρημα ήταν ότι για την Τσεχία η σημερινή μεταβίβαση δημοσιονομικών αρμοδιοτήτων από το εθνικό επίπεδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα «μη υπερβάσιμο όριο».
Μα, είναι δυνατόν να αρνείται την περαιτέρω παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας στη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής της μια χώρα η οποία σχεδιάζει να ενταχθεί στο ευρώ; Κι όμως, παρά την έκπληξη που ίσως νιώσουν πολλοί… δικοί μας, η Τσεχία θέτει όρια στο τι μπορεί να παραχωρήσει από τη δυνατότητά της να ασκεί η ίδια τη δημοσιονομική και τη γενικότερη οικονομική πολιτική της!
Στο πλαίσιο αυτής της λογικής η Τσεχία, η οποία βρισκόταν σε πορεία ένταξης στην Ευρωζώνη, προβληματίζεται πλέον για το αν αυτή η κίνηση είναι σκόπιμη. Χαρακτηριστικά ο Νέτσιας αναρωτιέται στην ίδια συνέντευξη αν η Ευρωζώνη, με τα σημερινά της προβλήματα, μπορεί να δεχτεί νέα μέλη, ακόμη κι αν αυτά εκπληρούν τα κριτήρια του Μάαστριχτ! Ως εκ τούτου αρνείται να δεχτεί τον καθορισμό μιας ημερομηνίας ένταξης της χώρας του στο ευρώ…
Τέσσερις χώρες, πολλά κοινάΌπως σημειώνει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, απ’ όπου προέρχεται η είδηση, το συντηρητικό Δημοκρατικό Κόμμα Πολιτών, του οποίου ηγείται ο Πετρ Νέτσιας, γνωστό για τον «ευρωσκεπτικισμό» του, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμμετέχει στην ίδια παράταξη με τους Βρετανούς Συντηρητικούς και το πολωνικό δεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης Δίκαιο και Δικαιοσύνη.
Σ’ αυτού του είδους την πολιτική «γεωγραφία» οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, εκτός από την Πολωνία και την Τσεχία, κεντροδεξιές (ή απλώς δεξιές) κυβερνήσεις έχουν ακόμη η Σλοβακία – η οποία επίσης αρνείται να μας δανείσει τα 800 εκατ. ευρώ που της αναλογούν στο πλαίσιο του «Μηχανισμού Στήριξης» – και η Ουγγαρία, η οποία μόλις προσφάτως αντιτάχθηκε επιτυχώς στον ωμό εκβιασμό του ΔΝΤ να αφαιμαχθούν ακόμη περισσότερο οι πολίτες της χώρας αντί για τις τράπεζες.
Ένα άλλο κοινό που συνδέει όμως την Τσεχία με την Πολωνία είναι η άρνηση των Πολωνών να συνεχίσουν τώρα την πορεία τους προς την ένταξη στο ευρώ. Από τις αρχές του περασμένου Απριλίου, τις ημέρες που συνετρίβη το αεροσκάφος του προέδρου της χώρας αυτής Λεχ Κατσίνσκι κοντά στο αεροδρόμιο Σμόλενσκ στη δυτική Ρωσία, οικονομικός υπουργός της κυβέρνησης είχε ανακοινώσει ότι μπαίνει φρένο στην ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωζώνη.
Πολύτιμη πείρα…
Ποια όμως είναι τα πιο σοβαρά κοινά στοιχεία μεταξύ της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας, εκτός του ότι σήμερα – κάτι μάλλον αναμενόμενο – κυβερνώνται από δεξιά κόμματα; Το ότι, φυσικά, όλες αυτές οι χώρες έχουν ζήσει επί δεκαετίες, στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, υπό τη «σκέπη» μιας υπερεθνικής ένωσης (της ΕΣΣΔ), η οποία, με κέντρο μια πανίσχυρη χώρα (Ρωσία), επέβαλε στις χώρες αυτές την εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων επικαθορίζοντας πλήρως το μοντέλο ανάπτυξης και την άσκηση, μεταξύ όλων των άλλων, της οικονομικής πολιτικής στο πλαίσιο της ένωσης.
Ίσως πολλά από τα επιχειρήματα – αλλά και τα έργα – των σημερινών ευρωκρατών να μην απέχουν καθόλου από τα αντίστοιχα των τότε σοσιαλιστών – κομμουνιστών.
1. Τότε οι λαοί της ανατολικής Ευρώπης συνέβαλαν με μύριες θυσίες στη στερέωση της ρωσικής παντοδυναμίας – στο όνομα της ενδυνάμωσης του σοσιαλισμού και της επέλευσης του κομμουνισμού. Όμως τελικά το σύστημα κατέρρευσε κι αυτοί στράφηκαν αναζητώντας την ευημερία στη Δύση και το δικό της μοντέλο οικονομίας και κοινωνίας.
2. Τώρα καλούνται όλοι οι λαοί της Ευρώπης, κι αυτοί μαζί, να συμβάλουν στην τροφοδότηση των εκρηκτικών πλεονασμάτων και της θηριώδους οικονομικής ανάπτυξης της Γερμανίας – στο όνομα της ισχυρής Ευρώπης. Αντί για την… Ευρώπη όμως βλέπουν να ενδυναμώνονται μόνο το ευρώ και το υπερτροφικό τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης, το οποίο τείνει να… καταπιεί τα κράτη στα οποία δραστηριοποιείται, εμφανίζοντας ενεργητικό δύο, τρεις και τέσσερις φορές πάνω από το ΑΕΠ των ίδιων αυτών χωρών.
3. Τώρα η νέα απειλή, εν πολλοίς ήδη υλοποιούμενη, είναι η εκχώρηση της άσκησης πολιτικής από τα κράτη στο πιστωτικό σύστημα.
Γιατί να… αυτοκτονήσουν;
Οι ανατολικοί λοιπόν γνωρίζουν από οικονομικές ολοκληρώσεις και ολοκληρωτισμούς, αλλά και την προβληματική σχέση αυτών των ολοκληρώσεων με την ελευθερία και την εθνική κυριαρχία – κι έχουν πληρώσει το τίμημα μια φορά.
● Γιατί να το κάνουν και δεύτερη;
● Γιατί σήμερα να υποστούν τις εξοντωτικές προσαρμογές που οι Γερμανοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι μονεταριστές επιβάλλουν ακόμη και «προληπτικά» στους λαούς της Ευρώπης;
● Γιατί να συμμετάσχουν σε μια δεξίωση στην οποία δεν θα είναι παρά μόνον τα γκαρσόνια;
Ίσως ο παραπάνω παραλληλισμός να ενοχλεί πολλούς – από διάφορες πλευρές. Ίσως επίσης να είναι περισσότερο σημειολογικός και διασταλτικός παρά ακριβής. Ίσως να μην είναι καν ικανός να ερμηνεύσει σε όλο το βάθος της τη στάση αυτών των χωρών. Δεν παύει όμως να είναι ενδεικτικός της πολυπλοκότητας των προβλημάτων που τώρα πια αναφύονται για την Ευρώπη και το μέλλον της.
Η «ευρωπροσήλωση» και ο… Στίγκλιτς!
Το κακό είναι ότι αυτή την πολυπλοκότητα ούτε καν αντιλαμβάνονται όχι μόνο οι σοσιαλιστές κυβερνήτες μας ή οι δεξιοί ομοϊδεάτες τους – τουλάχιστον στο επίπεδο της άνευ όρων «ευρωπροσήλωσης» – αλλά ούτε καν μια ικανή μερίδα αριστερών διανοουμένων και πολιτικών, για τους οποίους η Ευρώπη, ακόμη και στη σημερινή βάναυση μορφή της, με όλα τα ορατά συμπτώματα της εκθεμελίωσης κάθε είδους κοινωνικής πρόνοιας, προστασίας και αλληλεγγύης, παραμένει το «άγιο δισκοπότηρο» της ιδεολογικής τους ταυτότητας.
1. Ίσως ακόμη δεν έχουν διαβάσει ότι η Γερμανία – με την πρόσφατη συμφωνία της μέχρι πρότινος αντιστεκόμενης Γαλλίας – επιδιώκει, σε πλήρη συμφωνία με το ΔΝΤ, τη «συντεταγμένη» πτώχευσή μας και την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.
2. Ίσως ακόμη δεν έχουν πληροφορηθεί ότι σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης ήδη λαμβάνονται αιματηρά για τις κοινωνίες μέτρα βγαλμένα από το Μεγάλο Βιβλίο του ΔΝΤ – με το επιχείρημα ότι πρέπει να… αποφύγουν την παρέμβαση του ΔΝΤ.
3. Ίσως δεν γνωρίζουν ότι παρ’ όλες τις θυσίες η παρέμβαση του ΔΝΤ στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης είναι προδιαγεγραμμένη, καθώς το Ταμείο συμμετέχει με γενναίο ποσοστό στο πακέτο «διάσωσης» των προβληματικών – λόγω χρέους και ελλειμμάτων – χωρών που έχουν ήδη αποφασίσει οι Ευρωπαίοι.
4. Ίσως να τους φαίνεται περίεργο το υπουργείο Οικονομικών να πανηγυρίζει για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων την ώρα που το χρέος εκτινάσσεται, τα σπρεντ των ελληνικών ομολόγων πιάνουν τα επίπεδα της προ Μνημονίου εποχής, το χρηματιστήριο καταρρέει και όλοι οι δείκτες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας βρίσκονται στην πιο τραγική κατάσταση που γνώρισαν εδώ και δεκαετίες.
5. Ίσως ακόμη να αγνοούν ότι τα περισσότερα και σκληρότερα μέτρα δεν τα έχει εμπνευστεί το ΔΝΤ, αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η ηγεσία της Ευρωζώνης.
Το ζήτημα όμως δεν είναι τι αγνοούν όλοι αυτοί. Στην πραγματικότητα, όσο διασταλτικοί κι αν ήταν οι αρχικοί παραλληλισμοί για το παρελθόν και το παρόν των πρώην ανατολικών χωρών, είναι ωστόσο ενδεικτικοί των προβλημάτων που αναφύονται πλέον για την Ευρώπη και το μέλλον της. Κι όσο σ’ αυτή τη χώρα συνεχίζουμε – ιδεολογικά νωθροί και απαράσκευοι, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης – να μην τα μελετούμε, ίσως βρεθούμε πολύ σύντομα προ εκπλήξεων.
Προς το παρόν, ας αφιερώσουμε στους… δύσπιστους τη (μάλλον χθεσινή) δήλωση του νομπελίστα οικονομολόγου Τζόζεφ Στίγκλιτς, φίλου του πρωθυπουργού μας, η οποία ταιριάζει γάντι στην οικονομική πολιτική που εφαρμόζεται σε ολόκληρη την Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα:
«Η περικοπή επενδύσεων με υψηλή απόδοση, προκειμένου να επιτευχθεί η λογιστική μείωση του ελλείμματος, είναι πραγματική ανοησία»…
Πόσο πιο σαφής να γίνει;
