Υπόμνημα προς την Αγκυρα ακυρώνει τον «μανδύα» περί αβλαβών διελεύσεων τουρκικών πολεμικών στο Αιγαίο.
Της Δωρας Aντωνιου
Με ένα πολυσέλιδο υπόμνημα, που συντάχθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών, η Αθήνα θέτει στην Αγκυρα επισήμως το ζήτημα των διελεύσεων τουρκικών πολεμικών πλοίων από το Αιγαίο. Το υπόμνημα έχει ήδη κοινοποιηθεί διά της διπλωματικής οδού στο τουρκικό ΥΠΕΞ. Συνοδεύεται από 11 αναλυτικούς χάρτες, στους οποίους καταγράφονται οι ισάριθμες πορείες τουρκικών πλοίων τα οποία, υπό τον μανδύα της αβλαβούς διέλευσης, πέρασαν από το Αιγαίο τους τελευταίους μήνες ενσαρκώνοντας τη νέα μορφή προκλήσεων με την οποία η τουρκική πλευρά εμπλούτισε το «οπλοστάσιο» των αμφισβητήσεών της.
Για κάθε μία από τις περιπτώσεις, παρατίθεται λεπτομερής καταγραφή των σημείων εκείνων στα οποία, όπως εξηγεί η ελληνική πλευρά, τα τουρκικά πολεμικά πλοία παραβίασαν τους όρους της αβλαβούς διέλευσης. Πρόκειται, στις περισσότερες περιπτώσεις, για καταγεγραμμένη άσκοπη περιπλάνηση μεταξύ των αιγαιοπελαγίτικων νησιών και για διακοπή της συνεχούς πορείας.
Η τουρκική πλευρά δεν έχει ακόμα απαντήσει. Οπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, η απάντηση αναμένεται να δοθεί σε ενδεχόμενο επόμενο ανάλογο περιστατικό, το οποίο θα προκαλέσει ελληνικό διάβημα.
Στενή επιτήρηση
Την ίδια στιγμή, η Αθήνα παρακολουθεί στενά τις επαναλαμβανόμενες δηλώσεις εκπροσώπων της τουρκικής κυβέρνησης περί μείωσης των εξοπλισμών σε Τουρκία και Ελλάδα. Τις δηλώσεις αυτές επανέλαβε την προηγούμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες ο υπουργός Επικρατείας της γείτονος, Εγκεμεν Μπαγκίς, ο οποίος, μάλιστα, έστρεψε τα βέλη του και κατά των χωρών-μελών της Ε.Ε., που, ενώ ζητούν από την Ελλάδα περιορισμό των δαπανών, παράλληλα την πιέζουν για αγορές εξοπλισμών.
Την αρχή των αναφορών σε αμοιβαία μείωση των εξοπλισμών έκανε, από τουρκικής πλευράς, ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μιλώντας στις αρχές Μαρτίου σε Κύπριους δημοσιογράφους. Είχε προηγηθεί σχετική αναφορά του πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου. Πίσω από την αναφορά Ερντογάν το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών βλέπει «δάκτυλο» Μπαγκίς. Εκτιμάται ότι ο Τούρκος υπουργός Επικρατείας επέμεινε στην υιοθέτηση αυτής της ρητορικής από την Αγκυρα καθώς θεωρεί ότι οι σχετικές αναφορές βοηθούν την Τουρκία να βελτιώσει το προφίλ της έναντι της Ε.Ε. Την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, ήταν η τρίτη φορά που μίλησε ο ίδιος για το θέμα.
Η ελληνική πλευρά αναγνωρίζει ότι, σε επίπεδο δηλώσεων, σχετικές αναφορές αποτελούν θετικό στοιχείο. Ωστόσο, «όλοι οι αρμόδιοι στην Τουρκία, άρα και ο κ. Μπαγκίς, γνωρίζουν ότι η Ελλάδα είναι ενοχλημένη από τις συνεχείς παρενοχλήσεις, τις υπερπτήσεις, τις διελεύσεις πολεμικών πλοίων. Αυτές οι ενέργειες συνιστούν απειλές, έναντι των οποίων η χώρα μας δεν μπορεί παρά να διατηρεί ετοιμότητα και σε επίπεδο εξοπλισμών», επισημαίνει πηγή του υπουργείου Εξωτερικών. Προσθέτει ότι για να έχουν βάση ανάλογες λεκτικές τοποθετήσεις, θα πρέπει να προηγηθούν συγκεκριμένες πράξεις, που θα διαμορφώσουν ένα μέρισμα ειρήνης, το οποίο, ακολούθως, μπορεί να κεφαλαιοποιηθεί με μείωση των εξοπλισμών.
Η Αθήνα εστιάζει σε μία ακόμα διάσταση για τη σκοπιμότητα που έχουν οι δηλώσεις αυτές για την κυβέρνηση Ερντογάν: ουσιαστικά, αφορούν και την τουρκική αμυντική βιομηχανία, που είναι παράγων ισχύος του τουρκικού στρατού. Η αποδυνάμωσή της ωφελεί την κυβέρνηση του AKP στο εσωτερικό μέτωπο.
Κοινή δήλωση.
Με κοινή δήλωση γενικού περιεχομένου, αντί του πολυσυζητημένου λεπτομερούς κοινού ανακοινωθέντος, έπεσε χθες η αυλαία του τρίτου γύρου των απευθείας διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Ο πρόεδρος της Κύπρου, Δημήτρης Χριστόφιας, και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, στην κοινή δήλωση δηλώνουν «ενθαρρυμένοι από τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα στα κεφάλαια της Διακυβέρνησης και του Διαμοιρασμού Εξουσίας, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Οικονομίας», ενώ εκφράζουν την πεποίθησή τους για εξεύρεση συνολικής λύσης, η οποία «θα τεθεί σε ξεχωριστά και ταυτόχρονα δημοψηφίσματα». Ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. του ΟΗΕ, Αλεξάντερ Ντάουνερ, που ανέγνωσε το κείμενο, επισήμανε ότι δεν αποτελεί κοινό ανακοινωθέν, αλλά απλή δήλωση. Το ίδιο ανέφερε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, και ο κ. Χριστόφιας, προσθέτοντας ότι «δεν μπαίνουμε σε καμιά λεπτομέρεια».
Ελληνικό διάβημα για τη διέλευση στο Αιγαίο.
Η Αθήνα επέδωσε διαμαρτυρία και 11 χάρτες στην Αγκυρα με τις πορείες των τουρκικών πολεμικών πλοίων.
Πολυσέλιδο υπόμνημα, το οποίο συνοδεύεται από 11 χάρτες και λεπτομερή καταγραφή, σημείο προς σημείο, των παραβάσεων της αβλαβούς διέλευσης κοινοποίησε η Αθήνα στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, διαμαρτυρόμενη για τις διελεύσεις τουρκικών πολεμικών πλοίων στο Αιγαίο. Στους χάρτες απεικονίζεται η διαδρομή που ακολουθήθηκε σε καθεμιά από τις διελεύσεις που έγιναν τους τελευταίους μήνες, τις οποίες η ελληνική πλευρά αξιολογεί ως νέο «όπλο» της Αγκυρας στη συντήρηση της έντασης στα ελληνοτουρκικά. Η μείωση των πάσης φύσεως προκλήσεων θα αποτελούσε για την Αθήνα στέρεη βάση, προκειμένου να αποκτήσουν ουσία οι επαναλαμβανόμενες το τελευταίο διάστημα δηλώσεις μελών της τουρκικής κυβέρνησης για αμοιβαία μείωση των εξοπλισμών από τις δύο χώρες. Οσο οι δηλώσεις αυτές δεν συνοδεύονται από πράξεις, η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι γίνονται για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένες σκοπιμότητες, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό της Τουρκίας.
