Η Ελλάδα των εθνικών εράνων (Από το σχέδιο της Φρειδερίκης για τις Βόρειες Επαρχίες και το «τάμα του Παπαδόπουλου» ως το ταμείο που πρότεινε ο κ. Πετσάλνικος )

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ «ταμείου στήριξης της Ελλάδας», που εισηγήθηκε ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Φ. Πετσάλνικος , είναι κατά βάση μια συμβολική κίνηση. Τα χρήματα που αναμένεται να συγκεντρωθούν ασφαλώς και δεν αρκούν για τη μείωση του δημόσιου χρέους, που προσεγγίζει τα 300 δισ. ευρώ. Ωστόσο είναι μια ευκαιρία για τους απανταχού Ελληνες να βοηθήσουν την «πανεθνική προσπάθεια στήριξης της χώρας», όπως τη χαρακτήρισε ο Πρόεδρος της Βουλής.

Η ιδέα του «ταμείου» δεν είναι καινούργια, ωστόσο διαφέρει εντελώς από ανάλογες πρωτοβουλίες του παρελθόντος. Προσαρμοσμένη στις οικονομικές και πολιτικές απαιτήσεις της εκάστοτε ιστορικής συγκυρίας, ως σύλληψη είχε τη δική της μορφή και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ετσι, από τη σύσταση της «Εταιρείας για Σχηματισμό Εθνικού Στόλου» το 1886 και τη δημιουργία «Ταμείου Εθνικού Στόλου» το 1900 φτάσαμε στον «Ερανο για τις Βόρειες Επαρχίες της Ελλάδος» που ξεκίνησε το 1947 η βασίλισσα Φρειδερίκη εν μέσω εμφυλίου πολέμου συγκροτώντας τις γνωστές «παιδουπόλεις» και στους υποχρεωτικούς εράνους που επέβαλε το χουντικό καθεστώς για την υλοποίηση του «τάματος» του Παπαδόπουλου- μια μεγαλοπρεπή εκκλησία στα Τουρκοβούνια που δεν έγινε ποτέ.

Κατά καιρούς υπήρξαν και άλλες πρωτοβουλίες ίδρυσης «ταμείων αρωγής», όπως για την καταστρεπτική πυρκαϊά του 1917 στη Θεσσαλονίκη ή πιο πρόσφατα (2007) για τις φωτιές στην Ηλεία.

1886
Η «Εταιρεία για Σχηματισμό Εθνικού Στόλου».

Ηταν μια πανεθνική προσπάθεια που είχε στόχο να αποκτηθούν τα απαραίτητα κεφάλαια για να ναυπηγηθούν πολεμικά πλοία με πόρους από δωρεές των απανταχού πλουσίων Ελλήνων, ενώ στην πορεία ενισχύθηκε και από το «Λαχείο Εθνικού Στόλου». Μάλιστα τη διοίκηση της Εταιρείας είχε αναλάβει 15μελής επιτροπή υπό την προεδρία του εγγονού του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και με τη συμμετοχή του τότε αρχηγού του στρατού, του άγγλου φιλέλληνα Ριχάρδου Τζωρτζ, των ναυάρχων Κ. Κανάρη, Κ. Νικόδημου, καθώς και του Σπ. Τρικούπη, του ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας Γ. Σταύρου, του Θρ. Ζαΐμη, του Α. Γ. Κουντουριώτη, του Ι. Δ. Σούτσου, του Εμμ. Τομπάζη, του Δ. Μαυροκορδάτου κ.ά. 1900

Το «Ταμείο Εθνικού Στόλου».

Το 1900 η «Εταιρεία για Σχηματισμό Εθνικού Στόλου» διαλύθηκε και συστήθηκε το «Ταμείο Εθνικού Στόλου». Διαχρονικά η προσφορά των Ελλήνων ήταν σημαντική, με πιο ενδεικτικές τις δωρεές από ομογενείς της Αιγύπτου, της Ινδίας, της Κίνας, της Αιθιοπίας και της Νέας Ζηλανδίας. Πολλοί εκ των δωρητών χαρακτηρίστηκαν ευεργέτες και από την περιουσία που συγκέντρωσε το «Ταμείο» αγοράστηκαν την προπολεμική περίοδο το φημισμένο θωρηκτό «Αβέρωφ», αντιτορπιλικά, τορπιλάκατοι κτλ. Αργότερα ενισχύθηκε και από τον κρατικό προϋπολογισμό αποκτώντας υποβρύχια, επισκευάζοντας το καταδρομικό «Ελλη» κτλ. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ανεγέρθησαν ή επισκευάστηκαν οι ναυτικές σχολές και οι ναυτικές διοικήσεις. Με τη εισβολή του «Αττίλα» στην Κύπρο το 1974 έλληνες εφοπλιστές πρόσφεραν 44 εκατ. δολάρια και κατασκευάστηκαν έξι πυραυλάκατοι, ενώ στο ίδιο πρόγραμμα συνέβαλαν και οι Ελληνες του εξωτερικού με 10 εκατ. δολάρια.

1947
«Ο Ερανος της Βασιλίσσης»

Η τότε βασίλισσα Φρειδερίκη επιθεωρεί μαθητές στη Θεσσαλονίκη σε μία από τις «παιδουπόλεις» που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου με δική της πρωτοβουλία. Το 1947 ιδρύθηκε από την τότε βασίλισσα Φρειδερίκη η Ερανική Επιτροπή «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών Ελλάδος» που σύντομα μετεξελίχθηκε στο «Βασιλικό Ιδρυμα Πρόνοιας» ή «Βασιλική Πρόνοια» στο όνομα της φροντίδας των παιδιών. Το έργο αρχικά ξεκίνησε με τη δημιουργία των «παιδουπόλεων» της Φρειδερίκης, που συγκέντρωνε παιδιά από τις εμπόλεμες περιοχές καθώς από το 1946 είχε ξεκινήσει ο Εμφύλιος, με σκοπό «να σώσουμε τα παιδιά μας των βορείων επαρχιών από την απαγωγή πέρα από τα σύνορα και από τη διαπαιδαγώγησή τους σε εχθρούς της πατρίδας», όπως είχε διακηρύξει η ίδια, εμφυσώντας τους τα ιδεώδη της «εθνικοφροσύνης». Τις «παιδουπόλεις» χρηματοδοτούσε με πόρους που συγκέντρωνε από τον «Έρανο “Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος”». Ωστόσο από το 1950 και μετά υπήρξαν καταγγελίες και αποκαλύψεις για πώληση χιλιάδων παιδιών των «παιδουπόλεων» από κυκλώματα υιοθεσίας, τα οποία βρέθηκαν υιοθετημένα κυρίως στις ΗΠΑ. Οι «παιδουπόλεις» μετεξελίχθηκαν σε «Σπίτια του Παιδιού» σε ακριτικά χωριά, σε αγροτικές οικοκυρικές σχολές για κορίτσια και σε αγροτικές και τεχνικές σχολές για αγόρια. Εκτός των δωρεών και των εράνων, η «Βασιλική Πρόνοια» χρηματοδοτούνταν και από τον κρατικό κορβανά, ενώ πολλά χρόνια αργότερα (1970) μετεξελίχθηκε στον «Εθνικό Οργανισμό Πρόνοιας».

1970
Τo «τάμα» του δικτάτορα

Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος παρασημοφορείται από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Ο Παπαδόπουλος είχε την ιδέα να οικοδομήσει μια εκκλησία εφάμιλλη της Αγίας Σοφίας για να ευχαριστήσει την Παναγία για την Επανάσταση του 1821.

Πρόκειται για την προκλητικά φιλόδοξη ιδέα του δικτάτορα Παπαδόπουλου να οικοδομήσει μια εκκλησία εφάμιλλη της Αγίας Σοφίας(!) στα Τουρκοβούνια, για να ευχαριστήσει την Παναγία για την Επανάσταση του 1821 «εις ανάμνησιν των αγώνων του Γένους διά την Εθνικήν Ανεξαρτησίαν»! Στην πραγματικότητα το «τάμα» είχε προϊστορία: είχε αποφασισθεί το 1829 στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Αργους, μόνο που είχε εκπληρωθεί «διά της ανεγέρσεως εν Αθήναις του Μητροπολιτικού Ναού της Ευαγγελιστρίας». Αυτό είχε υπενθυμίσει αρμοδίως η Ακαδημία Αθηνών στον φαντασμένο ηγέτη της «εθνοσωτηρίου επαναστάσεως» Γ. Παπαδόπουλο, ο οποίος απτόητος διοργάνωσε ακόμη και τελετή θεμελίωσης του Ιερού Ναού του Σωτήρος, όπως θα τον ονόμαζε, στα Τουρκοβούνια. Είχε προχωρήσει δε και σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ενώ για χάρη του «τάματος» διοργανώνονταν συνεχείς υποχρεωτικοί έρανοι στα σχολεία, σε υπηρεσίες και αλλού, ενώ δημοσιεύονταν τα ονόματα των δωρητών. Ενα χαρακτηριστικό περιστατικό της εποχής αναφέρει ο δημοσιογράφος κ. Κ. Παπαϊωάννου στο βιβλίο του «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει…»: Κάποιος είδε σε μια λίστα δωρητών το όνομα φίλου του επιχειρηματία και όταν τον συνάντησε, σχεδόν βέβαιος ότι επρόκειτο περί συνωνυμίας, με έκπληξη έμαθε ότι αφορούσε εκείνον. Η εξήγηση ωστόσο που του έδωσε ο «δωρητής» ήταν αποστομωτική: «Αυτοί έβγαλαν τα τανκς (και) για να τα ΄κονομήσουν. Σκέφθηκα, λοιπόν, ότι όσο πιο γρήγορα συγκεντρώσουν τα χρήματα που έχουν υπολογίσει τόσο πιο γρήγορα θα φύγουν. Οπότε είπα “δώσε ό,τι μπορείς, να πάνε στον διάολο μια ώρα αρχύτερα!”».

2010
Ο έρανος της Βουλής.

Επειτα από συνεννόηση του Προέδρου της Βουλής με την Τράπεζα της Ελλάδος αποφασίστηκαν για τη διασφάλιση των εγγυήσεων διαφάνειας στην υλοποίηση της πρωτοβουλίας τα εξής:

- Η δημιουργία ειδικού λογαριασμού στην Τράπεζα της Ελλάδος, για τον οποίο θα προβλέπεται ρητά ο αποκλειστικός σκοπός του για την κάλυψη του δημόσιου χρέους της χώρας.

- Ο «Λογαριασμός Αλληλεγγύης για την Απόσβεση του Δημόσιου Χρέους» έχει κωδικό 26132462.

- Οι διαχειριστές του λογαριασμού θα είναι υποδεικνυόμενοι από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρόεδρο της Βουλής και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, και θα έχουν την αυστηρώς καθορισμένη αρμοδιότητα για τις οικείες πράξεις μεταφοράς των χρηματικών ποσών από τον ειδικό λογαριασμό στον λογαριασμό για την κάλυψη του δημόσιου χρέους.

- Κάθε πολίτης θα μπορεί να συνεισφέρει στον λογαριασμό καταθέτοντας το σχετικό ποσόν σε οποιαδήποτε τράπεζα, από όπου και θα διαβιβάζεται αυτό με έμβασμα απαλλαγμένο εξόδων.

πηγη