Δευτέρα 17 Ιανουαρίου 2011

Το φυσικό αέριο και οι γεωπολιτικές επιπτώσεις (Α''Μέρος)

ΤΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ, ΝΙΚΟΥ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΥ & ΜΙΧΑΛΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ*
Στην κατηγορία των μεγάλων της ενεργειακής αγοράς έχει πλέον ανέβει το Ισραήλ ύστερα από την πρόσφατη επίσημη ανακοίνωση της Νόουμπλ Ένερτζι -πετρελαϊκής εταιρείας με έδρα το Χιούστον- και των εταίρων της σχετικά με την εντελώς απροσδόκητη ανακάλυψη, πριν λίγα μόλις χρόνια, ενός τεράστιου υπεράκτιου πεδίου με φυσικό αέριο, του Λεβιάθαν, σε μεγάλο βάθος ανοιχτά από τη βόρεια ακτή του Ισραήλ. Τα ισραηλινά αποθέματα φυσικού αερίου στο Λεβιάθαν και στο γειτονικό υπεράκτιο πεδίο Ταμάρ εκτιμώνται -με στάνταρντ των ΗΠΑ- περίπου στα 700 δισ.κ.μ. (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα).
Σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία, κάτω από την ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν γύρω στα 6 τρισ. (τρισεκατομμύρια) κ.μ. απολήψιμου φυσικού αερίου. Για το Ισραήλ, εκτιμάται -από σύγκριση με υπεδάφη παρόμοιας γεωλογικής δομής- ότι τα συνολικά υπεράκτια αποθέματά του σε φυσικό αέριο ξεπερνούν τα 1.4 τρισ.κ.μ., βρίσκονται δηλαδή στο ίδιο επίπεδο με τα αποθέματα της Λιβύης και της Αιγύπτου, γεγονός που τοποθετεί το Ισραήλ ανάμεσα στις 25 κορυφαίες χώρες παγκοσμίως από άποψη αποθεμάτων. Το ζητούμενο, βέβαια, είναι αν και πώς το Ισραήλ θα καταφέρει να αξιοποιήσει αυτές τις ανακαλύψεις εκμεταλλευόμενο τα τεράστια αποθέματά του επικερδώς.

Η ποσότητα φυσικού αερίου την οποία μπορεί να καταναλώσει το Ισραήλ στο εσωτερικό του υπολείπεται κατά πολύ από τα αποθέματα που διαθέτει. Αν το Ισραήλ χρησιμοποιούσε αποκλειστικά φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή (70 δισ. kWh/έτος) θα χρειαζόταν λιγότερο από 14 δισ.κ.μ./έτος. Ακόμα και σε περίπτωση μελλοντικής απόφασης για μετατροπή των κινητήρων όλων των οχημάτων ώστε να χρησιμοποιούν φυσικό αέριο, είτε απευθείας είτε εμμέσως με τη χρήση ηλεκτροκινητήρων, το Ισραήλ θα μπορούσε και πάλι να εξάγει άνετα περίπου 25 δισ.κ.μ./έτος. Λογικός προορισμός αυτού του αερίου αναμένεται να είναι η Ευρώπη. Επί του παρόντος, η Δυτική Ευρώπη εισάγει 340 δισ.κ.μ./έτος φυσικό αέριο, από το οποίο το 85% μεταφέρεται μέσω αγωγού και το υπόλοιπο 15% με πλοία ως υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ, liquefied naturalgas, LΝG). Οι προβλέψεις είναι οτι η ζήτηση για εισαγωγή φυσικού αερίου στη Δυτική Ευρώπη θα αυξηθεί κατά 50% μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Επομένως, τα 25 δισ.κ.μ./έτος που διατίθενται για εξαγωγή από το Ισραήλ μπορούν εύκολα να απορροφώνται από τη Δυτική Ευρώπη. Κάτι τέτοιο θα απέδιδε στο Ισραήλ και στους βιομηχανικούς του εταίρους περίπου 4 δισ. $/έτος καθαρό εισόδημα (με σημερινές τιμές). Το εισόδημα από την πώληση φυσικού αερίου έχει τη δυνατότητα να καλύψει το 7% του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού του Ισραήλ.

Αγωγοί φυσικού αερίου: Δυνατότητες και όρια
ΜΙΑ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑπου έχει το Ισραήλ είναι να εξάγει αυτά τα 25 δισ.κ.μ./έτος μέσω ενός νέου χερσαίου αγωγού φυσικού αερίου που θα διασχίζει τη Συρία, τον Λίβανο, την Ιορδανία, ή το Ιράκ, πριν περάσει από την Τουρκία, απ’ όπου θα καταλήξει στον ευρωπαϊκό αγωγό στη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Είναι μάλλον απίθανο, όμως, να αναλάβει το Ισραήλ το πολιτικό ρίσκο που συνεπάγεται η μεταφορά του φυσικού αερίου του διά μέσου των γειτόνων του στη Μέση Ανατολή.

Μια άλλη δυνατότητα που εξετάζεται αυτήν την στιγμή είναι η χρήση θαλάσσιου αγωγού. Τον Αύγουστο επισκέφθηκε την Αθήνα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός και, όπως αναφέρεται, πρότεινε την κατασκευή αγωγού που θα ξεκινάει από τα υπεράκτια πεδία του Ισραήλ και θα καταλήγει στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τέτοια απόπειρα θα αποτελούσε το πλέον δύσκολο τεχνολογικό εγχείρημα αυτού του είδους που έχει γίνει ποτέ. Ο αγωγός θα πρέπει να τοποθετηθεί στο μεγαλύτερο θαλάσσιο βάθος που έχει επιχειρηθεί ποτέ, με μεγάλα τμήματα του αγωγού σε βάθος 2000 μ., πάνω σε ανώμαλο υποθαλάσσιο έδαφος στη ράχη της ανατολικής Μεσογείου. Για να καλύψει τα 1040 χλμ από το Λεβιάθαν μέχρι το σημείο παράδοσης του αερίου κοντά στην Αθήνα, ο αγωγός θα πρέπει να έχει μήκος ίσο με εκείνο του μεγαλύτερου θαλάσσιου αγωγού στον κόσμο (ή και μεγαλύτερο κατά 200 χλμ, αν το αέριο πρόκειται να παραδίδεται στη βόρεια Ελλάδα).

Το κόστος κατασκευής τέτοιου θαλάσσιου αγωγού μπορεί να εκτιμηθεί κατά προσέγγιση από το κόστος ανάλογου αγωγού, του Γκρίνστριμ, που μεταφέρει αέριο από τη Λιβύη στην Ιταλία διασχίζοντας τη Μεσόγειο, και για την κατασκευή του οποίου επίσης χρειάστηκε η υπέρβαση πολλών τεχνικών δυσκολιών. Ο Γκρίνστριμ έχει μήκος 520 χλμ, διάμετρο 32 ίντσες, χωρητικότητα 8 δισ.κ.μ./έτος, και φτάνει σε θαλάσσιο βάθος 1100 μ. Αποπερατώθηκε πριν από έξι χρόνια και κόστισε 6.6 δισ. $, ή 13 εκατ. $/χλμ.

Για τη μεταφορά 25 δισ.κ.μ./έτος από το Λεβιάθαν στην Ελλάδα, θα ήταν απαραίτητοι τουλάχιστον δύο αγωγοί παρόμοιοι με τον Γκρίνστριμ, με διπλάσιο μήκος ο καθένας, και συνολική χωρητικότητα τριπλάσια του Γκρίνστριμ. Το κόστος κατασκευής αναμένεται να είναι περίπου 25 εκατ. $/χλμ (με την προϋπόθεση, φυσικά, οτι οποιεσδήποτε τεχνικές δυσκολίες δεν θα αποδειχθούν ανυπέρβλητες).

Προσθέτοντας το κόστος επέκτασης του ελληνικού δικτύου αγωγών φυσικού αερίου, ώστε να τριπλασιαστεί η χωρητικότητά του για να αντεπεξέλθει στη μεταφορά των επιπρόσθετων 25 δισ.κ.μ./έτος, το κόστος για την κατασκευή αγωγού από το Λεβιάθαν στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας ξεπερνάει τα 30 δισ. $, που ανάγεται σε κόστος 5 $/ΜΜΒtu (χωρίς επιδοτήσεις) για να φτάσει το φυσικό αέριο του Ισραήλ από το Λεβιάθαν στο ευρωπαϊκό δίκτυο.

 Προσθέτοντας επίσης στο κόστος μεταφοράς τουλάχιστον 1 $/ΜΜΒtu για κόμιστρα, το περιθώριο κέρδους για το Ισραήλ και τους εταίρους του από τη χρήση θαλάσσιου αγωγού, με βάση την τρέχουσα τιμή αγοράς του ρωσικού αερίου στα γερμανικά σύνορα, είναι μηδαμινό. Η μεταφορά του φυσικού αερίου με πλοία θα ήταν περισσότερο αποδοτική, όπως αναλύεται παρακάτω.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
Το αλίευσα ΕΔΩ
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Οι αναρτήσεις στο ¨Παζλ Ενημέρωσης¨

Παζλ Ενημέρωσης