Nέα πνοή στα σχέδια των διεθνών αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου, ανάμεσά τους και δύο που «περνούν» από την Ελλάδα, οι αγωγοί ITGI και ΤΑΡ, έδωσε η συμφωνία που υπέγραψαν τη Δευτέρα η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν. Την ίδια ημέρα στη Μόσχα ο ΔΕΣΦΑ και η Gazprom υπέγραψαν τη συμφωνία για τη σύσταση της μεικτής ελληνο-ρωσικής εταιρείας που θα αναλάβει το επί ελληνικού εδάφους τμήμα του South Stream, του αγωγού αερίου που προωθούν οι Ρώσοι.Της ΜΑΝΤΑΛΕΝΑΣ ΠΙΟΥ
Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, μετά από διαφωνίες που κράτησαν σχεδόν δύο χρόνια παγώνοντας πρακτικά όλα τα σχέδια, συμφώνησαν για τη διέλευση αζέρικου αερίου προς την Ευρώπη. Το πολυαναμενόμενο deal αφορά στην αποστολή 11 δισ. κυβικών μέτρων αζέρικου φυσικού αερίου ετησίως στην Τουρκία.
Ενα μέρος από τις ποσότητες αυτές μπορεί να καταλήξει στον ελληνο-ιταλικό αγωγό ITGI, που προωθούν η ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison, ή/και στον αγωγό ΤΑΡ, πρότζεκ της ελβετικής εταιρείας EGL και της νορβηγικής Statoil για τη μεταφορά του αερίου μέσω Ελλάδας και Αλβανίας στην Ιταλία, καθώς και στον αγωγό «Ναμπούκο», ο οποίος στηρίζεται από Ευρωπαίους και Αμερικανούς παρακάμπτει όμως την Ελλάδα, καθώς μεταφέρει το αέριο μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας στην Αυστρία.
Μέχρι το τέλος του μήνα η Εdison και η ΔΕΠΑ θα υπογράψουν συμφωνία με τη Βotas, την κρατική εταιρία αερίου της Τουρκίας για τη συμμετοχή της στον ελληνο-ιταλικό αγωγό ,στον «Ποσειδώνα» όπως αποκαλείται, που είναι και το τελευταίο τμήμα του αγωγού Τουρκίας- Ελλάδας- Ιταλίας (ITGI) αναφέρουν έγκυρες πηγές, πρσθέτοντας ότι στο πρότζεκτ είναι πιθανόν να συμμετάσχει και η αζέρικη κρατική εταιρεία αερίου Socar.
Μεταφορά
«Ο ITGI είναι το πιο ανταγωνιστικό έργο για τη μετάφορά του αζέρικου αερίου στην Ευρώπη» δήλωσε το ανώτατο στέλεχος της Edison Εlio Ruggeri, τονίζοντας ότι η εταιρεία του είναι έτοιμη να αγοράσει αζέρικο αέριο και να το μεταφέρει στις ευρωπαϊκές αγορές. Σύμφωνα με τον κ. Ruggeri ο ITGI θα μπορεί να λειτουργήσει το 2015. Το δυναμικό μεταφοράς του ITGI υπολογίζεται γύρω στα 11-11,5 δισ. κ.μ./ετησίως, εκ των οποίων τα 2,5-3 δισ. κ.μ. αφορούν στην ελληνική αγορά και τα υπόλοιπα την Ιταλία.
Πιο γρήγορα όμως είναι πιθανόν να λειτουργήσει ο καινούργιος κλάδος του ITGI, o ελληνο-βουλγαρικός αγωγός (ΙGB), στον οποίο συμμετέχουν Edison- ΔΕΣΦΑ και η κρατική εταιρία της Βουλγαρίας για τους αγωγούς αερίου.
Πρόκειται για ένα σχετικά μικρό σε μήκος και φθηνό σε κόστος αγωγό που θα συνδέσει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία (με προοπτική αργότερα να φθάσει ως τη Ρουμανία), ο οποίος μπορεί να τροφοδοτηθεί άνετα με αέριο μέσω του υφιστάμενου ελληνο-τουρκικού αγωγού.
Πολύ πρόσφατα εξάλλου, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ (μητρική εταιρεία του ΔΕΣΦΑ) Χ. Σαχίνης είχε διαπραγματεύσεις στο Μπακού για τη διέλευση περίπου 2,5 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου από τον ελληνο- τουρκικό αγωγό. Αμεσα η ελληνική αγορά μπορεί να απορροφήσει ένα μέρος της ποσότητας αυτής και το υπόλοιπο σε 24 μήνες, αφού ολοκληρωθεί ο ελληνο-βουλγαρικός αγωγός.
ΤΑΡ και Ναμπούκο
Από τα μεταλύτερα πλεονεκτήματα του Transadriatic Pipeline (TAP) είναι ότι στους βασικούς του μετόχους συμπεριλαμβάνεται ο νορβηγικός ενεργειακός κολοσσός Statoil.
H νορβηγική εταιρεία εμπλέκεται ενεργά, με μερίδιο 25,5% στο κονσόρτιουμ που αναπτύσσει και εκμεταλλεύεται το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαιτζάν, το οποίο αναμένεται να δώσει τις εξτρα ποσότητες αερίου για την Ευρώπη. Στα σχέδια του ελβετο-νορβηγικού κανσόρτσιουμ είναι να συνδέσει με ιδιόκτητο αγωγό που θα κατασκευάσει τη Θεσσαλονίκη με την Αλβανία και από εκεί να ποντίσει υποθαλάσσιο αγωγό προς την Ιταλία.
Προσφατα στο μετοχικό κεφάλαιο του ΤΑΡ, του οποίου το δυναμικό μεταφοράς σχεδιάζεται στα 11 δισ. κ.μ. ετησίως, εισήλθε ο γερμανικός ενεργειακός όμιλος E-on.
Σήμερα το Σαχ Ντενίζ Ι παράγει στο μάξιμουμ 8,6-9 δισ.κ.μ. αερίου ετησίως.
Η παραγωγή μπορεί να αυξηθεί κατά 16 δισ. κ.μ. ετησίως όταν ολοκληρωθεί η ανάπτυξη της Φάσης ΙΙ του κοιτάσματος το 2016. Οι ποσότητες πάντως αυτές δεν φτάνουν να τροφοδοτήσουν τους τρεις αγωγούς ITGI, TAP και Ναμπούκο, που σχεδιάζονται για την προμήθεια της Ευρώπης.
Διαδρομές
Ο πολιτικά ισχυρός «Ναμπούκο» φιλοδοξεί να μεταφέρει σε πλήρη ανάπτυξη γύρω στα 31 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως στη κεντρική Ευρώπη ακολουθώντας μία μεγάλη και υψηλού κόστους διαδρομή, μέσω Τουρκίας- Βουλγαρίας και Ρουμανίας με τελικό προορισμό την Αυστρία.
Στόχος είναι να λειτουργήσει το 2015. Πριν λίγες ημέρες, υπουργός της ημι-αυτόνομης κουρδικής περιοχής του Βορείου Ιράκ δήλωσε ότι η μπορεί να προσφέρει γύρω στα 14-15 δισ. κ..μ. αερίου, προκειμένου να γεμίσει ο Ναμπούκο. Η διοίκηση του Βορείου Ιράκ βρίσκεται πάντως συχνά στο στόχαστρο της Αγκυρας, καθώς την κατηγορεί ότι δίνει καταφύγιο στους αντάρτες του ΡΚΚ.
Στο κονσορτιουμ του Ναμπούκο μετέχουν η αυστριακή OMV, η ουγγρική ΜΟL, η γερμανική RWE, η βουλγαρική Βoulgargaz και η τουρκική Botas. Ομως τρία από τα μέλη του κονσόρτσιουμ η ΟΜV, η MOL και η Bulgargaz έχου ήδη υπογράψει με τον ανταγωνιστικό αγωγό South Stream, εγείροντας πολλά ερωτήματα για σύγκρουση συμφερόντων.
Σενάρια για συγχώνευση
Πόσοι και ποιοι από τους αγωγούς που σχεδιάζονται θα υλοποιηθούν, το μέλλον θα δείξει. Δεν είναι λίγοι πάντως όσοι εκτιμούν ότι κάποια από τα σχέδια μπορεί να συγχωνευτούν μεταξύ τους, καθώς είναι δύσκολο να φανταστει κανείς, για παράδειγμα, ότι θα είναι βιώσιμοι τρεις αγωγοί αερίου που θα ξεκινούν από την Ελλάδα με προορισμό την Ιταλία και δύο αγωγοί που θα διασχίζουν το ελληνικό έδαφος σχεδόν παράλληλα μεταξύ τους , ο ένας των ΔΕΣΦΑ- Gazrpom από τα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα ως τη Θεσπρωτία (South Stream) και ο άλλος, 100% ΔΕΣΦΑ από τη Θεσσαλονίκη (Νέα Μεσημβρία) στη Θεσπρωτία (ITGI) για να μεταφέρουν το αέριο στις διασυνδέσεις με την Ιταλία.
Το υψηλό κόστος και οι εκλεκτικές συγγένεις των εμπλεκόμενων εταιρειών μεταξύ τους κάνει αρκετούς αναλυτές να μιλούν για συγχώνευση κάποιων απο τα πρότζεκτ, τόσο στον επί ελληνικού εδάφους αγωγό όσο και στο ελληνο-ταλικό τμήμα. Αλλωστε ούτε η Gazprom, ούτε η Eni μέχρι σήμερα έχουν δηλώσει πώς βλέπουν το πέρασμα στην Ιταλία από την Ελλάδα, ανώτατα στελέχη του ΤΑΡ έχουν δηλώσει πως ο αγωγός θα μπορούσε να μεταφέρει ρωσικό αέριο αν του ζητηθεί, ενώ και ο ITGI θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί προς την κατεύθυνση αυτή.
Ελληνο-ρωσική συμφωνία για τον South Stream
Το πρότζεκτ South Stream είναι η ρωσική απάντηση στον Ναμπούκο, που στηρίζουν Ευρωπαίοι και Αμερικανοί προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.
Ξεκίνησε σαν joint venture ανάμεσα στο ρωσικο κολοσσό Gazprom και την ιταλική Eni, όμως πρόσφατα συμφωνήθηκε στο μετοχικό του κεφάλαιο να συμμετάσχει ο γαλλικός όμιλος ηλεκτρισμού EdF, o οποίος, ας σημειωθεί, έχει σοβαρό μερίδιο στο κεφάλαιο της Edison, της ιταλικής εταιρίας που προωθεί τον ITGI. Οταν κατασκευαστεί ο South Stream θα συνδέει μέσω υποθαλάσσιου αγωγού από τη Μαύρη Θάλασσα και από τα τουρκικά χωρικά ύδατα (προκειμένου να παρακαμφθεί πλήρως η Ουκρανία) τη Ρωσία με τη Βουλγαρία. Από εκεί ο κεντρικός κλάδος θα κατευθυνθεί στη Ρουμανία, τη Σερβία, την Ουγγαρία, τη Σλοβενία και την Αυστρία, ενώ ο δεύτερος κλάδος θα κατευθυνθεί στην Ελλάδα με τελικό προορισμό την Ιταλία. Η Ρωσία έχει ανακοινώσει ότι σκοπεύει να διπλασιάσει το δυναμικό μεταφοράς του από 31 δισ. κ..μ. ετησίως στα 63 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου τον χρόνο.
H ελληνο-ρωσική συμφωνία για τη σύσταση της εταιρείας South Stream Greece, με μετόχους 50% Gazprom και 50% ΔΕΣΦΑ, αφορά στο τμήμα του αγωγού επί ελληνικού εδάφους, που μπορεί να εκτείνεται από τα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα ως τα παράλια της Θεσπρωτίας.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Το αλίευσα ΕΔΩ
