ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΦΩΚΑ ΤΟΥ ΚΗΠΟΥΡΟΥ
Ο Φιλόξενος Άγιος
Ο Άγιος Φωκάς γεννήθηκε και ανατράφηκε στην μεγαλούπολη Σινώπη, κοντά στην Μαύρη θάλασσα.
Από νέος εξοικονομούσε τα απαραίτητα από τον κήπο του, που φρόντιζε και καλλιεργούσε. Το σπίτι του ήταν κοντά στην πύλη του κάστρου που επικοινωνούσε με το λιμάνι, γι' αυτό ποτέ δεν του έλειπαν οι φιλοξενούμενοι, άλλοτε ξένοι ταξιδιώτες, άλλοτε φτωχοί.
Εκείνη την εποχή είχαν κηρύξει, οι ειδωλολάτρες διωγμό κατά των Χριστιανών, και τους σκότωναν χωρίς εξέταση και δίκη.
Μαθεύτηκε, λοιπόν ότι και ο Φωκάς ο κηπουρός ήταν Χριστιανός. Αμέσως οι άρχοντες έστειλαν στρατιώτες για να τον συλλάβουν.
Ο Φωκάς δεν τους εγνώρισε και τους δέχτηκε και τους περιποιήθηκε σαν ξένους. Αφού πέρασαν μερικές ημέρες τους ρώτησε τι σκοπό είχε το ταξίδι τους σ' αυτόν τον τόπο. Εκείνοι υποχρεωμένοι από την φιλοξενία του φανέρωσαν το μυστικό, ότι ζητούν τον Φωκά τον Χριστιανό για να τον αποκεφαλίσουν, του είπαν μάλιστα ότι θα του χρωστούσαν μεγάλη χάρη αν τους τον φανέρωνε.
Από νέος εξοικονομούσε τα απαραίτητα από τον κήπο του, που φρόντιζε και καλλιεργούσε. Το σπίτι του ήταν κοντά στην πύλη του κάστρου που επικοινωνούσε με το λιμάνι, γι' αυτό ποτέ δεν του έλειπαν οι φιλοξενούμενοι, άλλοτε ξένοι ταξιδιώτες, άλλοτε φτωχοί.
Εκείνη την εποχή είχαν κηρύξει, οι ειδωλολάτρες διωγμό κατά των Χριστιανών, και τους σκότωναν χωρίς εξέταση και δίκη.
Μαθεύτηκε, λοιπόν ότι και ο Φωκάς ο κηπουρός ήταν Χριστιανός. Αμέσως οι άρχοντες έστειλαν στρατιώτες για να τον συλλάβουν.
Ο Φωκάς δεν τους εγνώρισε και τους δέχτηκε και τους περιποιήθηκε σαν ξένους. Αφού πέρασαν μερικές ημέρες τους ρώτησε τι σκοπό είχε το ταξίδι τους σ' αυτόν τον τόπο. Εκείνοι υποχρεωμένοι από την φιλοξενία του φανέρωσαν το μυστικό, ότι ζητούν τον Φωκά τον Χριστιανό για να τον αποκεφαλίσουν, του είπαν μάλιστα ότι θα του χρωστούσαν μεγάλη χάρη αν τους τον φανέρωνε.
Γυρίζει, λοιπόν, ο Φωκάς και λέγει:
- Έφθασε η ποθητή ώρα να δείξω με έργα ότι είμαι Χριστιανός και δούλος του Κυρίου.
Χωρίς δε καθόλου να χάση το θάρρος του είπε στους στρατιώτες:
- Εγώ, φίλοι μου, θα σας βοηθήσω σ' αυτή την υπόθεση, θα σας βρω τον Φωκά, τον ξέρω πολύ καλά και είναι εύκολο να τον έχετε στα χέρια σας.
Λέγοντας αυτά τους άφησε στο σπίτι του και του βγήκε για να σκάψει και να ετοιμάσει τον τάφο του.
Μαρτυρικό τέλος
Το άλλο πρωί λέγει στους δημίους του:
- Μάθετε, φίλοι, ότι τον βρήκα τον Φωκά. Είναι, λοιπόν έτοιμο το κυνήγι στην παγίδα σας.
- Που βρίσκεται, αγαπημένε μας φίλε; Τον ρώτησαν εκείνοι χαρούμενοι.
Δεν είναι μακριά, απάντησε ο Φωκάς. Μιλάει μαζί σας. Εγώ είμαι ο Φωκάς. Κάνετε, λοιπόν, το έργο σας για το οποίο τόσο οδοιπορήσατε και κουραστήκατε.
Οι στρατιώτες, έμειναν κατάπληκτοι και ντροπιάστηκαν, γιατί με τόση αγάπη είχαν φιλοξενηθεί από τον Φωκά.
Ο Άγιος κατάλαβε την δυσκολία τους και τους έλεγε:
- Μη διστάζετε, φίλοι μου, να κάνετε το έργο σας. Δεν είσθε σεις αίτιοι του φόνου, αλλά εκείνοι που σας έστειλαν.
Με τέτοια λόγια έπεισε τους στρατιώτες να τον αποκεφαλίσουν. Η ψυχή του έφυγε στον ουρανό κοντά στον πολυπόθητο Δεσπότη.
- Μάθετε, φίλοι, ότι τον βρήκα τον Φωκά. Είναι, λοιπόν έτοιμο το κυνήγι στην παγίδα σας.
- Που βρίσκεται, αγαπημένε μας φίλε; Τον ρώτησαν εκείνοι χαρούμενοι.
Δεν είναι μακριά, απάντησε ο Φωκάς. Μιλάει μαζί σας. Εγώ είμαι ο Φωκάς. Κάνετε, λοιπόν, το έργο σας για το οποίο τόσο οδοιπορήσατε και κουραστήκατε.
Οι στρατιώτες, έμειναν κατάπληκτοι και ντροπιάστηκαν, γιατί με τόση αγάπη είχαν φιλοξενηθεί από τον Φωκά.
Ο Άγιος κατάλαβε την δυσκολία τους και τους έλεγε:
- Μη διστάζετε, φίλοι μου, να κάνετε το έργο σας. Δεν είσθε σεις αίτιοι του φόνου, αλλά εκείνοι που σας έστειλαν.
Με τέτοια λόγια έπεισε τους στρατιώτες να τον αποκεφαλίσουν. Η ψυχή του έφυγε στον ουρανό κοντά στον πολυπόθητο Δεσπότη.
Θαύματα του Αγίου
Οι Χριστιανοί έκτισαν στον τόπο του αποκεφαλισμού εκκλησία μεγαλοπρεπή και έβαλαν το σεπτό λείψανο του Αγίου Μάρτυρος, που έγινε πηγή παρηγοριάς για τους θλιβομένους και θεραπείας για τους ασθενείς.
Όταν εκινδύνευσε η πατρίδα του Σινώπη από πείνα χάρις στην προστασία του Αγίου βρέθηκε σιτάρι.
Φανερώθηκε αρκετές φορές και σε ναύτες που κινδύνευαν να καταποντισθούν στο πέλαγος και τους έσωσε από πνιγμό.
Άλλοτε πάλι φάνηκε νύχτα και ξύπνησε τον πηδαλιούχο λέγοντας του να είναι έτοιμος, γιατί θα ξεσπάση τρικυμία.
Άλλες φορές τον έβλεπαν οι ναύτες σε μεγάλες θαλασσοταραχές να βοηθά πότε στα σχοινιά, πότε στα πανιά ή άλλοτε να προστατεύει το πλοίο, για να μην πέσει σε ξέρα ή σε βράχους.
Έτσι γεννήθηκε στους ναύτες η συνήθεια να έχουν τον Άγιο Φωκά ομοτράπεζο, όταν, λοιπόν καθόντουσαν στο τραπέζι αγόραζε ένας από τους ναύτες το μερίδιο του Αγίου, την άλλη ημέρα το αγόραζε άλλος και στις συγκέντρωναν χρήματα, τα οποία, όταν έφθανε το πλοίο στον προορισμό του τα εμοίραζαν στους φτωχούς.
Αλλά και οι θεραπείες που έκανε ο Άγιος είναι πολλές. Σ' άλλους παρουσιάζονταν στον ύπνο, σ' άλλους ενεργούσε αόρατα.
Έτσι ο ασήμαντος και ταπεινός κηπουρός Φωκάς αξιώθηκε λόγω της αρετής του να θαυματουργή και να τιμάται από τους Χριστιανούς.
Όταν εκινδύνευσε η πατρίδα του Σινώπη από πείνα χάρις στην προστασία του Αγίου βρέθηκε σιτάρι.
Φανερώθηκε αρκετές φορές και σε ναύτες που κινδύνευαν να καταποντισθούν στο πέλαγος και τους έσωσε από πνιγμό.
Άλλοτε πάλι φάνηκε νύχτα και ξύπνησε τον πηδαλιούχο λέγοντας του να είναι έτοιμος, γιατί θα ξεσπάση τρικυμία.
Άλλες φορές τον έβλεπαν οι ναύτες σε μεγάλες θαλασσοταραχές να βοηθά πότε στα σχοινιά, πότε στα πανιά ή άλλοτε να προστατεύει το πλοίο, για να μην πέσει σε ξέρα ή σε βράχους.
Έτσι γεννήθηκε στους ναύτες η συνήθεια να έχουν τον Άγιο Φωκά ομοτράπεζο, όταν, λοιπόν καθόντουσαν στο τραπέζι αγόραζε ένας από τους ναύτες το μερίδιο του Αγίου, την άλλη ημέρα το αγόραζε άλλος και στις συγκέντρωναν χρήματα, τα οποία, όταν έφθανε το πλοίο στον προορισμό του τα εμοίραζαν στους φτωχούς.
Αλλά και οι θεραπείες που έκανε ο Άγιος είναι πολλές. Σ' άλλους παρουσιάζονταν στον ύπνο, σ' άλλους ενεργούσε αόρατα.
Έτσι ο ασήμαντος και ταπεινός κηπουρός Φωκάς αξιώθηκε λόγω της αρετής του να θαυματουργή και να τιμάται από τους Χριστιανούς.
Η Εκκλησία μας εορτάζει και τιμά την μνήμη του στις 21 Σεπτεμβρίου.
Έκδοσις Ορθοδόξου Ιδρύματος "Ο Απόστολος Βαρνάβας"
