του Γ. Δελαστίκ
Κανείς δεν έδωσε σημασία όταν, στις αρχές του 2009, η Κίνα και η Σερβία υπέγραψαν μια συμφωνία «στρατηγικής συνεργασίας». Λόγια του αέρα, σκέφτηκαν πολλοί. Τα πράγματα άλλαξαν όμως τους τελευταίους μήνες, όταν στο πλαίσιο μιας συνοδευτικής σινο-σερβικής συμφωνίας οικονομικοτεχνικού χαρακτήρα εξαγγέλθηκαν κινεζικά έργα στη Σερβία ύψους άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Οταν το ΑΕΠ της χώρας δεν υπερβαίνει τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ, είναι προφανές ότι τα έργα αυτά έχουν τεράστια σημασία για τη σερβική οικονομία.
Το σημαντικότερο απ’ όλα, ιδίως αυτήν την εποχή, είναι ότι όταν κινεζικές εταιρείες αναλαμβάνουν ένα έργο στο εξωτερικό, κινεζικές τράπεζες προσφέρουν αμέσως το σύνολο σχεδόν του ποσού που απαιτείται για την εκτέλεση του έργου - και μάλιστα με άκρως ευνοϊκούς όρους δανειοδότησης.
Σε πλήρη αντίθεση δε με την ΕΕ ή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι Κινέζοι δεν απαιτούν ποτέ... μέτρα λιτότητας εναντίον των εργαζομένων της χώρας την οποία θα δανείσουν, ούτε περικοπές των κρατικών δαπανών της. Στο Βελιγράδι υπάρχει μόνο μία γέφυρα πάνω από τον Δούναβη για να ενώνει κυκλοφοριακά τα δύο τμήματα της μεγαλούπολης που βρίσκονται στις απέναντι όχθες του ποταμού. Οι Κινέζοι ανέλαβαν έναντι 170 εκατομμυρίων ευρώ να κατασκευάσουν την επειγόντως και από καιρού αναγκαία δεύτερη γέφυρα.
Αμέσως η Κινεζική Τράπεζα Εισαγωγών - Εξαγωγών χορήγησε στη Σερβία δάνειο ύψους 145 εκατομμυρίων ευρώ με φανταστικούς όρους: επιτόκιο μόλις... 3% και εξόφληση σε 15 χρόνια! Αν η Σερβία προσπαθούσε να αντλήσει τα κεφάλαια για το έργο από τις ευρωπαϊκές, ή την αμερικανική, χρηματαγορές, θα πλήρωνε επιτόκιο τουλάχιστον 8% με 10% και θα έπρεπε να αποπληρώσει το δάνειο το πολύ σε πέντε χρόνια.
Τα πράγματα σοβάρεψαν πολύ περισσότερο στα τέλη Ιανουαρίου, όταν η σερβική κυβέρνηση ανέθεσε στους Κινέζους τον εκσυγχρονισμό των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα ως πρώτη ύλη που βρίσκονται στο Ποζάρεβατς, στον Δούναβη και είναι κατασκευασμένα την εποχή της Γιουγκοσλαβίας, δεκαετίες πριν. Ενα έργο που θα κοστίσει, με βάση τις προκαταρκτικές μελέτες, πάνω από 900 εκατομμύρια ευρώ. Τον ίδιο μήνα προσλήφθηκαν 1.500 εργάτες για την κατασκευή ενός κινεζικού εμπορικού κέντρου στο Βελιγράδι.
Τον Δεκέμβριο του 2009 η κινεζική εταιρεία Ντονγκφένγκ ανήγγειλε τη μελλοντική συναρμολόγηση φορτηγών αυτοκινήτων στη σερβική επαρχιακή πόλη Πριμπόι, ενώ τον Νοέμβριο είχε κλείσει συμφωνία για την ίδρυση κινεζικού εργοστασίου κατασκευής τρακτέρ στη σερβική πόλη Νόβι Σαντ. Παράλληλα, Κινέζοι επιχειρηματίες μίσθωσαν αγροτικές εκτάσεις στη νότια Σερβία.
«Αυτά είναι τα μεγαλύτερα κινεζικά έργα υποδομών στην Ευρώπη. Με τη γέφυρα του Δούναβη οι Κινέζοι θέλουν να δείξουν στους Ευρωπαίους τι πράγματα είναι σε θέση να κατασκευάσουν οι εταιρείες τους. Θα είναι μοντέλο επίδειξης για περαιτέρω συμβόλαια στην Ευρώπη» δήλωσε ενθουσιασμένη στη γερμανική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» η Βερίτσα Καλάνοβιτς, αρμόδια υπουργός Εθνικού Πλάνου Επενδύσεων της σερβικής κυβέρνησης.
Το Πεκίνο δεν επενδύει φυσικά μόνο στη Σερβία. Εκπληκτικού ύψους είναι τα εξαγγελθέντα κινεζικά έργα υποδομής στη Μολδαβία. Η αξία τους θα ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, σε μια χώρα που το ΑΕΠ της το 2009 ήταν λιγότερο από 4 δισεκατομμύρια ευρώ! Εργα από ξένη κατασκευαστική εταιρεία αξίας μεγαλύτερης από το ένα τέταρτο (!) του ΑΕΠ μιας χώρας είναι ομολογουμένως κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο.
Οι πιστώσεις προς τη Μολδαβία είναι ήδη διαθέσιμες με τους γνωστούς κινεζικούς όρους - επιτόκιο μόλις 3% και δεκαπενταετής διάρκεια.
Σχέσεις αναπτύσσει η κολοσσιαία Κίνα του 1,3 δισεκατομμυρίου ατόμων ακόμη και με το μικροσκοπικό Μαυροβούνιο των 600.000 κατοίκων. Μόλις πρόσφατα το Πεκίνο του χορήγησε δάνειο 47 εκατομμυρίων ευρώ για την αγορά κινεζικών πλοίων. Οσο για την Αλβανία, ο πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα έπειτα από συνάντησή του με τον Κινέζο πρόεδρο Χου Ζιντάο ανακοίνωσε την ίδρυση στη γειτονική χώρα ζώνης ελευθέρου εμπορίου για Κινέζους επιχειρηματίες.
Αλλά και στο λιμάνι της Σμύρνης διαπραγματεύονται να μπουν για τα καλά οι Κινέζοι, ενώ στα βόρεια σύνορα των Βαλκανίων η Ουγγαρία φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε κομβικό σημείο του εμπορίου της Κίνας με την Ευρώπη.
Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ
«Κινεζική πύλη» στη χερσόνησο
Στρατηγική σημασία έχει το λιμάνι του Πειραιά για τα κινεζικά σχέδια επέκτασης στη Βαλκανική χερσόνησο. Οι χώρες της περιοχής των Βαλκανίων, όπως και όλες οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, έχουν επιλεγεί από το Πεκίνο ως χώρες εξαγωγής κινεζικών φτηνών προϊόντων, αλλά και κινεζικής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας.
Το σημαντικότερο απ’ όλα, ιδίως αυτήν την εποχή, είναι ότι όταν κινεζικές εταιρείες αναλαμβάνουν ένα έργο στο εξωτερικό, κινεζικές τράπεζες προσφέρουν αμέσως το σύνολο σχεδόν του ποσού που απαιτείται για την εκτέλεση του έργου - και μάλιστα με άκρως ευνοϊκούς όρους δανειοδότησης.
Σε πλήρη αντίθεση δε με την ΕΕ ή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι Κινέζοι δεν απαιτούν ποτέ... μέτρα λιτότητας εναντίον των εργαζομένων της χώρας την οποία θα δανείσουν, ούτε περικοπές των κρατικών δαπανών της. Στο Βελιγράδι υπάρχει μόνο μία γέφυρα πάνω από τον Δούναβη για να ενώνει κυκλοφοριακά τα δύο τμήματα της μεγαλούπολης που βρίσκονται στις απέναντι όχθες του ποταμού. Οι Κινέζοι ανέλαβαν έναντι 170 εκατομμυρίων ευρώ να κατασκευάσουν την επειγόντως και από καιρού αναγκαία δεύτερη γέφυρα.
Αμέσως η Κινεζική Τράπεζα Εισαγωγών - Εξαγωγών χορήγησε στη Σερβία δάνειο ύψους 145 εκατομμυρίων ευρώ με φανταστικούς όρους: επιτόκιο μόλις... 3% και εξόφληση σε 15 χρόνια! Αν η Σερβία προσπαθούσε να αντλήσει τα κεφάλαια για το έργο από τις ευρωπαϊκές, ή την αμερικανική, χρηματαγορές, θα πλήρωνε επιτόκιο τουλάχιστον 8% με 10% και θα έπρεπε να αποπληρώσει το δάνειο το πολύ σε πέντε χρόνια.
Τα πράγματα σοβάρεψαν πολύ περισσότερο στα τέλη Ιανουαρίου, όταν η σερβική κυβέρνηση ανέθεσε στους Κινέζους τον εκσυγχρονισμό των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα ως πρώτη ύλη που βρίσκονται στο Ποζάρεβατς, στον Δούναβη και είναι κατασκευασμένα την εποχή της Γιουγκοσλαβίας, δεκαετίες πριν. Ενα έργο που θα κοστίσει, με βάση τις προκαταρκτικές μελέτες, πάνω από 900 εκατομμύρια ευρώ. Τον ίδιο μήνα προσλήφθηκαν 1.500 εργάτες για την κατασκευή ενός κινεζικού εμπορικού κέντρου στο Βελιγράδι.
Τον Δεκέμβριο του 2009 η κινεζική εταιρεία Ντονγκφένγκ ανήγγειλε τη μελλοντική συναρμολόγηση φορτηγών αυτοκινήτων στη σερβική επαρχιακή πόλη Πριμπόι, ενώ τον Νοέμβριο είχε κλείσει συμφωνία για την ίδρυση κινεζικού εργοστασίου κατασκευής τρακτέρ στη σερβική πόλη Νόβι Σαντ. Παράλληλα, Κινέζοι επιχειρηματίες μίσθωσαν αγροτικές εκτάσεις στη νότια Σερβία.
«Αυτά είναι τα μεγαλύτερα κινεζικά έργα υποδομών στην Ευρώπη. Με τη γέφυρα του Δούναβη οι Κινέζοι θέλουν να δείξουν στους Ευρωπαίους τι πράγματα είναι σε θέση να κατασκευάσουν οι εταιρείες τους. Θα είναι μοντέλο επίδειξης για περαιτέρω συμβόλαια στην Ευρώπη» δήλωσε ενθουσιασμένη στη γερμανική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» η Βερίτσα Καλάνοβιτς, αρμόδια υπουργός Εθνικού Πλάνου Επενδύσεων της σερβικής κυβέρνησης.
Το Πεκίνο δεν επενδύει φυσικά μόνο στη Σερβία. Εκπληκτικού ύψους είναι τα εξαγγελθέντα κινεζικά έργα υποδομής στη Μολδαβία. Η αξία τους θα ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, σε μια χώρα που το ΑΕΠ της το 2009 ήταν λιγότερο από 4 δισεκατομμύρια ευρώ! Εργα από ξένη κατασκευαστική εταιρεία αξίας μεγαλύτερης από το ένα τέταρτο (!) του ΑΕΠ μιας χώρας είναι ομολογουμένως κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο.
Οι πιστώσεις προς τη Μολδαβία είναι ήδη διαθέσιμες με τους γνωστούς κινεζικούς όρους - επιτόκιο μόλις 3% και δεκαπενταετής διάρκεια.
Σχέσεις αναπτύσσει η κολοσσιαία Κίνα του 1,3 δισεκατομμυρίου ατόμων ακόμη και με το μικροσκοπικό Μαυροβούνιο των 600.000 κατοίκων. Μόλις πρόσφατα το Πεκίνο του χορήγησε δάνειο 47 εκατομμυρίων ευρώ για την αγορά κινεζικών πλοίων. Οσο για την Αλβανία, ο πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα έπειτα από συνάντησή του με τον Κινέζο πρόεδρο Χου Ζιντάο ανακοίνωσε την ίδρυση στη γειτονική χώρα ζώνης ελευθέρου εμπορίου για Κινέζους επιχειρηματίες.
Αλλά και στο λιμάνι της Σμύρνης διαπραγματεύονται να μπουν για τα καλά οι Κινέζοι, ενώ στα βόρεια σύνορα των Βαλκανίων η Ουγγαρία φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε κομβικό σημείο του εμπορίου της Κίνας με την Ευρώπη.
Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ
«Κινεζική πύλη» στη χερσόνησο
Στρατηγική σημασία έχει το λιμάνι του Πειραιά για τα κινεζικά σχέδια επέκτασης στη Βαλκανική χερσόνησο. Οι χώρες της περιοχής των Βαλκανίων, όπως και όλες οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, έχουν επιλεγεί από το Πεκίνο ως χώρες εξαγωγής κινεζικών φτηνών προϊόντων, αλλά και κινεζικής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας.
Καθώς μάλιστα η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην ΕΕ αποκατέστησε και την διά ξηράς επικοινωνία της Ελλάδας με όλες τις χώρες της ΕΕ, η σημασία του λιμανιού του Πειραιά και της Ελλάδας ως χώρας υποδοχής των κινεζικών προϊόντων που προορίζονται για ολόκληρα τα Βαλκάνια ανέβηκε κατακόρυφα. Ας ελπίσουμε να κατορθώσει να το αξιοποιήσει αυτό η κυβέρνηση Παπανδρέου.
