Περί παίδων αγωγής

Συντάκτης: Δημήτρης Νατσιός

Παρασκευή, 27 Νοεμβρίου 2009

Ο μεγάλος μας ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης στο περίφημο ποίημά του «Ιθάκη» σημείωνε τούτα τα σπουδαία: «Πάντα στο νου σου να ‘χεις την Ιθάκη το φθάσιμο εκεί είν’ ο προορισμός σου. Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει· Και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί, Πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο». Ένα ταξίδι ωραίο είναι ο γονικός ρόλος. Ένα ταξίδι, πάνω σε μια σχεδία, που περιπλανάται εδώ κι εκεί, που συναντά τους Λαιστρυγόνες, τους Κύκλωπες και τον άγριο Ποσειδώνα, αναλαμβάνουν οι γονείς. Ο πηγαιμός είναι το μεγάλωμα των παιδιών, στον πηγαιμό αυτόν αποκτάς πείρα και σοφία, φτάνεις γέρος πια στην Ιθάκη. Είναι το ταξίδι αυτό γεμάτο χαρές, προκλήσεις, θύελλες, λύπες, όλα όμως τα λησμονεί ο γονέας, όταν φτάσει στην Ιθάκη του. Όταν αντικρίσει τα παιδιά του, ν’ ανοίγουν τα δικά τους φτερά, να ετοιμάζονται για τον δικό τους γοητευτικό πηγαιμό. Οι περισσότεροι γονείς σκεφτόμαστε πώς θα κάνουμε αυτό το συναρπαστικό και συνάμα δύσκολο ταξίδι με επιτυχία, ανατρέφοντας σωστά τα παιδιά μας. Οι περισσότεροι αισθανόμαστε ότι δεν είμαστε καλοί πλοηγοί και κυβερνήτες, αισθανόμαστε ενοχές, δεν ανατρέφουμε ορθά τα παιδιά μας. Αναζητούμε κανόνες, μαγικές συνταγές, συμβουλές. Δεν υπάρχουν δυστυχώς. Γιατί; Γιατί κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Υπάρχει ο δικός του δρόμος, ο δικός του τρόπος, η δική του στιγμή, ο δικός του χαρακτήρας. Όπως δεν υπάρχουν δύο ίδια δακτυλικά αποτυπώματα, έτσι δεν υπάρχουν δύο ίδια παιδιά. Τι απομένει λοιπόν στον γονέα; Τι μπορεί να κάνει; Είναι άοπλος, έρμαιο της τύχης του. Όχι. Έχει στα χέρια του δύο ισχυρά όπλα. Το πρώτο είναι η αγάπη. Αυτό το μυστήριο, η μοναδική, η ασύγκριτη αγάπη. «Όπερ φύσις ου δύναται, η αγάπη δύναται». Αυτό που δεν μπορεί να πετύχει η φύση, ο άνθρωπος, δηλαδή, με τις φυσικές του δυνάμεις, το κατορθώνει η αγάπη, σημειώνει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Το δεύτερο είναι η ίδια η ζωή μας, το παράδειγμα μας. Αυτή διδάσκει, η ζωή μας, και όχι τα λόγια, τα «πρέπει». Από τη στιγμή που μπαίνει το πρέπει, το παιδί γίνεται αρνητικό. Να πιάσω το πρέπει από το «ι» και να το γδάρω μέχρι το «π», έλεγε ο ποιητής μας, ο Ελύτης. «Ου γαρ ο λόγος τοσούτον, όσον ο βίος στην αρετή άγει». Δεν οδηγούν τα λόγια, η ίδια η ζωή στην αρετή, θα σημειώσει και ο αρχαίος φιλόσοφος Πλούταρχος. Υπάρχει όμως κι ένα τρίτο όπλο που έχει στα χέρια του ο Έλληνας γονέας. Είναι η παράδοσή μας. Το χρυσοφόρο αυτό κοίτασμα που έπλασαν τόσες γενεές προγόνων, από το οποίο μπορούμε να αντλούμε και να ξεδιψούμε. Να δανειζόμαστε τιμαλφείς αξίες και αξιοθαύμαστα πρότυπα και να διδασκόμαστε. Το είχε πει με το δικό του άφθαστο τρόπο ο Παλαμάς. «Δεν θέλω ‘γω καινούργια ή ξένα δώρα παλιά δικά μου πλούτη σου ζητώ». Θα ταξιδέψω λοιπόν, σήμερα μαζί σας, πίσω στο χρόνο. Θα σκάψω στην παράδοση μας. Θα αποκαλύψω, κατά τον δυνατόν, τον χρυσό των προγόνων μας, που καλύφθηκε από την κρούστα της λήθης και μπαζώθηκε από τις τσιρίδες των φραγκογραικύλων της σήμερον. Θα ξεκινήσω από τον παππού μας, την αρχαία Ελλάδα, θα ανηφορίσω στις ατραπούς της ιστορίας και θα συναντήσω τον πατέρα μας, το Βυζάντιο, την αειθαλή Ρωμανία - πάντα ανθεί και μας φέρνει κι άλλα τζιβαϊρικά. Θα καταλήξω στην νεότερη, στην σύγχρονη εποχή, σε μας τους γιους, τα εγγόνια, που αλλοιωθήκαμε από τον θαυμαστό, καινούργιο κόσμο μας. Στο τέλος θα προσπαθήσω να συνταιριάσω την παράδοση και το σύγχρονο. Να διαπιστώσουμε τι είχαμε, τι χάσαμε και τι μας πρέπει. « Άρξομαι δε από των προγόνων πρώτον»....            ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ