Ένα καινούριο σύνθημα για τα Βαλκάνια κυκλοφορεί εσχάτως στην ΕΕ: ένταξη των υπόλοιπων χωρών στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έως την 1η Αυγούστου 2014. Από διαφημιστικής πλευράς, είναι ένα εύστοχο μήνυμα, καθώς τότε συμπληρώνονται ακριβώς εκατό χρόνια από το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με τη δολοφονία του αρχιδούκα της Αυστρίας Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο της Βοσνίας.Από πολιτική σκοπιά όμως, αυτό το σλόγκαν δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Με την υποκριτική αισιοδοξία του συγκαλύπτει τις πολλαπλές, επικίνδυνες κρίσεις που υποβόσκουν στις περισσότερες από τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες και τις καθιστούν αντικειμενικά ακατάλληλες να αποτελέσουν μέλη της ΕΕ πριν λυθούν τα προβλήματα που συνδέονται με αυτές.
Με εξαίρεση την Κροατία, η οποία ούτως ή άλλως θα ενταχθεί στους «27» το πολύ σε μία διετία, και το μικροσκοπικό Μαυροβούνιο, το οποίο δεν θα αντιμετωπίσει προβλήματα, όλες οι υπόλοιπες περιπτώσεις βαλκανικών χωρών είναι πολύ προβληματικές.
Τρία κράτη που… δεν θα υπάρχουν!
Το κορυφαίο ζήτημα είναι ότι πρώτα απ’ όλα στα Βαλκάνια υπάρχουν αυτή τη στιγμή τρία κράτη εμφανώς μεταβατικού χαρακτήρα, τα οποία είναι εξαιρετικά απίθανο να συνεχίσουν μακροπρόθεσμα να υφίστανται ως αυτοτελείς κρατικές οντότητες. Πρόκειται για τη Βοσνία, την ΠΓΔΜ και το Κόσοβο.
Και στις τρεις περιπτώσεις, η ΕΕ και οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν ασφυκτικές πολιτικές πιέσεις για να υποχρεώσουν σε αναγκαστική συμβίωση λαούς που αρνούνται να συμβιώσουν. Στις περιπτώσεις, μάλιστα, της Βοσνίας και του Κοσόβου χρησιμοποιήθηκε η στρατιωτική βία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ για να επιβληθεί επί των Σέρβων ο σχηματισμός των δύο κρατών.
Οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ δεν έχουν άλλο εθνικό στόχο από την τελική απόσπαση των εδαφών τους και την ένωσή τους με την Αλβανία και το Κόσοβο, στο πλαίσιο μιας ενιαίας εθνικής εστίας, ενός ενιαίου κράτους για ολόκληρο το αλβανικό έθνος.
«Η κατάσταση στην περιοχή φαίνεται εξωτερικά ήρεμη, κάτω όμως από την επιφάνεια υπάρχει αναταραχή», σημειώνει σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ολοσέλιδη ανάλυσή του ο απεσταλμένος στα Βαλκάνια της εβδομαδιαίας γερμανικής σοσιαλδημοκρατικής εφημερίδας Die Zeit. «Σε προέδρους και πρωθυπουργούς, σε πολιτικούς και φοιτητές, σε πολίτες και στρατιωτικούς των διεθνών δυνάμεων, σε όλους, παρατηρούσε κανείς την ανησυχία ότι η πρώην Γιουγκοσλαβία δεν έχει ακόμη βρει την τελική μορφή της», τόνιζε.
«Ο πόλεμος δεν τελείωσε ακόμη, απλώς δεν πέφτουν πια πυροβολισμοί», του είπε χαρακτηριστικά ο Ντάβορ Βούλετιτς, σύμβουλος επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής του προέδρου των Μουσουλμάνων της Βοσνίας Χάρις Σίλαντζιτς.
«Πρόκειται για ατελή κράτη», κατέληγε στο συμπέρασμα ο Γερμανός δημοσιογράφος, υπογραμμίζοντας ότι «τα Βαλκάνια προσφέρουν σήμερα ελάχιστες αφορμές για αισιοδοξία, καθώς το καθένα από αυτά τα ατελή κράτη είναι μια ωρολογιακή βόμβα»!
Μίσος Σλάβων – Αλβανών στην ΠΓΔΜ
Η δικαιολογημένη εστίαση της προσοχής των Ελλήνων στην επίλυση του προβλήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ έχει οδηγήσει σε μια αδικαιολόγητη παραμέληση παρακολούθησης του θεμελιώδους προβλήματος αυτής της χώρας – της απροθυμίας της μεγάλης αλβανικής μειονότητας, που υπερβαίνει το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας, να συνεχίσει να ζει υπό την πολιτική, οικονομική και κοινωνική κυριαρχία της σλαβικής πλειοψηφίας. Η οξύτητα της αντιπαράθεσης Σλάβων – Αλβανών είναι πολύ σοβαρότερη από όσο φανταζόμαστε.
«Οι Αλβανοί ουδέποτε αναγνώρισαν πλήρη νομιμότητα στο μακεδονικό κράτος», γράφει η γαλλική Monde diplomatique και συνεχίζει την πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυσή της: «Οι Αλβανοί [της ΠΓΔΜ] δεν βρίσκουν καμιά έλξη σε ένα μικρό απομονωμένο κράτος, το οποίο αρέσκεται να εξυμνεί το μεγαλείο των κατά φαντασίαν αρχαίων προγόνων του. Προδιατεθειμένοι καθώς είναι να αμφισβητούν τη νομιμότητα αυτού του κράτους, θα μπορούσαν και αυτοί επίσης να υποχωρήσουν εκ νέου στις σειρήνες του εθνικισμού, πόσω μάλλον που η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου ξαναρχίζει τη συζήτηση για μια τελική αλβανική εθνική ενοποίηση», υπογραμμίζει η σοβαρή γαλλική εφημερίδα.
Έχει απόλυτο δίκιο. Οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ δεν έχουν άλλο εθνικό στόχο από την τελική απόσπαση των εδαφών τους και την ένωσή τους με την Αλβανία και το Κόσοβο, στο πλαίσιο μιας ενιαίας εθνικής εστίας, ενός ενιαίου κράτους για ολόκληρο το αλβανικό έθνος.
Η ομολογία των πρωταγωνιστών
Την αδυναμία μακροπρόθεσμης συμβίωσης Σλάβων και Αλβανών κατοίκων της ΠΓΔΜ δεν τη διαπιστώνουν όμως μόνο οι ξένοι οξυδερκείς αναλυτές. Την ομολογούν ευθέως και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές.
«Η πολιτική τύφλωση αυτών που μας κυβερνούν και η ανικανότητά τους να αντλήσουν μαθήματα από το παρελθόν διευρύνουν καθημερινά το χάσμα που χωρίζει τις δύο κύριες κοινότητες της χώρας», υποστηρίζει ευθέως το σλαβικό εβδομαδιαίο περιοδικό Globus των Σκοπίων, το οποίο πρόσκειται στη σοσιαλδημοκρατική αντιπολίτευση.
Καταγγέλλει το κόμμα του πρωθυπουργού Γκρούεφσκι ότι «είναι αποτελματωμένο στην εξύμνηση του έθνους του και στην εφεύρεση ενός αρχαίου παρελθόντος», και καταλήγει στο σοβαρότατο συμπέρασμα: «Αυτή η πολιτική, η οποία είναι αντίθετη προς την αρχή της ανεκτικότητας και της ειρηνικής συμβίωσης, οδηγεί ευθέως σε μια ομοσπονδιοποίηση της χώρας και μάλιστα στη διάσπασή της»!
Με ακόμη πιο έντονο τρόπο εκφράζουν ανάλογα αισθήματα οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ, όπως φαίνεται και σε ένα βαρυσήμαντο άρθρο της εφημερίδας Express του Κοσόβου.
«Υπέκυψε δυστυχώς στη δοκιμασία της πραγματικότητας η εμπειρία ενός ενιαίου μακεδονικού κράτους, το οποίο υποστήριξε με ενθουσιασμό η διεθνής κοινότητα», τονίζει η αλβανική εφημερίδα χωρίς περιστροφές και συνεχίζει: «Οι Αλβανοί περιχαρακώνονται όλο και περισσότερο στη ζώνη τους, στα δυτικά της Μακεδονίας. Όσο πιο πολύ αυτοδιαχειρίζονται τα εδάφη τους, τόσο πιο πολύ γίνονται μια εθνικά ομοιογενής οντότητα και τόσο περισσότερο απομακρύνονται οι Μακεδόνες προς τα ανατολικά της χώρας. Αυτές οι δύο κοινότητες δεν έχουν πλέον τα ίδια συμφέροντα… Θα καταλήξουμε με μία Δημοκρατία της Μακεδονίας θεωρητικά, αλλά στην πράξη με δύο διαφορετικές χώρες».
Δεν παραλείπει και η Express να στιγματίσει «το κόμπλεξ που ωθεί τους Μακεδόνες που βρίσκονται σε αναζήτηση εθνικής ταυτότητας να γίνονται εχθροί με την Ελλάδα, με τη Βουλγαρία και τελευταία με την Αλβανία».
Τι νόημα έχει, λοιπόν, η ένταξη στην ΕΕ μιας τέτοιας χώρας, όταν ακόμη και οι ίδιοι της οι κάτοικοι, Σλάβοι και Αλβανοί, βλέπουν χωριστό το μέλλον τους; Είναι προφανές ότι πρώτα πρέπει να κριθεί το ζήτημα της κρατικής υπόστασης της μεταβατικής ΠΓΔΜ, να δοθεί λύση στο θέμα της αλβανικής εθνικής ολοκλήρωσης που συμπεριλαμβάνει το μέλλον τόσο του Κοσόβου όσο και της ΠΓΔΜ, φυσικά και της Αλβανίας, και έπειτα να ενταχθούν αυτές οι τρεις χώρες στην ΕΕ σε συνάρτηση και με τη Σερβία, στην οποία οι Βρυξέλλες υπόσχονται ένταξη στην ΕΕ με βαρύτατο αντάλλαγμα την αποδοχή του ακρωτηριασμού του σερβικού κράτους με την απόσπαση του Κοσόβου.
«Η Βοσνία είναι μη βιώσιμη»
Πολιτικό παραλογισμό συνιστά και η συζήτηση για ένταξη της Βοσνίας στην ΕΕ. Πρόκειται για ένα κρατικό μόρφωμα – τερατούργημα που επέβαλαν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι πριν από 15 χρόνια με τη Συνθήκη του Ντέιτον, το οποίο είναι αδύνατον να λειτουργήσει ως ενιαίο κράτος και όμως ΗΠΑ – ΕΕ επιμένουν πεισματικά και εκβιαστικά να μην επιτρέπουν τη φυσιολογική διάσπασή του.
Αντιθέτως, τώρα που στο Βελιγράδι υπάρχει πολιτική ηγεσία υποτελής στη Δύση, οι Ευρωπαίοι καταβάλλουν λυσσώδεις προσπάθειες να καταλύσουν ακόμη και την αυτονομία των δύο εθνικών κρατικών «οντοτήτων» που προβλέπει το Ντέιτον, τη σερβοβοσνιακή δημοκρατία από τη μια μεριά και την κροατομουσουλμανική ομοσπονδία από την άλλη. Επιδιώκουν να επιβάλουν ένα κράτος με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση.
Με δεδομένο ότι οι Σερβοβόσνιοι, μετά τη φυγή εκατοντάδων χιλιάδων ομοεθνών τους προς τη Σερβία, έχουν απομείνει το 38% του πληθυσμού της Βοσνίας, αν αποδεχτούν την κατάλυση του κρατιδίου τους, θα υποδουλωθούν στην κρατομουσουλμανική πλειοψηφία. Λογικό είναι να ανθίστανται στον εξανδραποδισμό τους που επιδιώκουν ΗΠΑ και ΕΕ μέσω της επιβολής ενιαίου κράτους, με δόλωμα την ένταξη της Βοσνίας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, οι Σερβοβόσνιοι αντιστάθηκαν στις διαπραγματεύσεις που συγκάλεσαν ΗΠΑ και ΕΕ τον περασμένο μήνα.
«Η Βοσνία είναι μια χώρα που δεν μπορεί να επιβιώσει», δήλωσε ο κάθε άλλο παρά σκληροτράχηλος Σερβοβόσνιος πρωθυπουργός Μίλοραντ Ντόντικ. «Εμείς παλεύουμε για να μην γίνει κάποια μέρα η Βοσνία-Ερζεγοβίνη μουσουλμανικό κράτος», πρόσθεσε.
«Γιατί να μην πούμε τα πράγματα με το όνομά τους; Οι διαπραγματεύσεις του Μπούτμιρ, θεωρούμενες ως η τελευταία ευκαιρία επιβίωσης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, απέτυχαν», έγραψε η εφημερίδα του Σεράγεβο Oslobodjenje.
Πολύ πιο υπαρξιακά προβλήματα έχουν αυτές οι βαλκανικές χώρες από τις συζητήσεις για «επετειακή» ένταξη στην ΕΕ στα εκατοντάχρονα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
του Γιώργου Δελαστίκ
Αναδημοσίευση από Ινφογνώμων Πολιτικά
