Για εσχάτη προδοσία ή για εσχάτη βλακεία;

• Δημήτρης Νατσιός

«Πότε θ’ ανθίσουν τούτοι οι τόποι
πότε θα ‘ρθούνε καινούργιοι άνθρωποι
να συνοδεύσουν την βλακεία
στην τελευταία της κατοικία»

Κ. Παλαμάς

«Οι μη οργιζόμενοι εφ’ οις δει, ηλίθιοι δοκούντες είναι». Όσοι δεν οργίζονται γι’ αυτά που πρέπει, φαίνεται ότι είναι ηλίθιοι. Η οργή, όταν δεν αποτελεί πάθος, αλλά εξέγερση της ψυχής, υπέρ των αδικουμένων, είναι ένα είδος «εμβριμήσεως» (=ταραχής), που χαρακτηρίζει τις ζωντανές ψυχές, όπως εύσtοχα το διατύπωσε ο Αριστοτέλης, στο παραπάνω ρητό.

Κάποια πράγματα που συμβαίνουν, κάποιες αποφάσεις που λαμβάνει το... κυβερνολόι, δεν εξηγούνται με λογικούς όρους. Κάτι άλλο συμβαίνει. Ο λαός, ο κοινός νους, είναι εξοργισμένος. Η μνημονιακή φρίκη επιτείνεται. Ατάραχοι, καθησυχαστικοί και αισιόδοξοι εμφανίζονται μόνο οι γονατισμένοι, σφουγγοκωλάριοι της Τρόικας. Άρα κάτι συμβαίνει. Προφανώς έχουν την εντύπωση ότι θα σώσουν το τομάρι τους, δραπετεύοντας, την κρίσιμη στιγμή, στις χώρες που «παράχωσαν» τον ιδρώτα του λαού. Την ίδια εντύπωση έχουν και όσοι αισθάνονται ασφαλείς και αυτοϊκανοποιούνται με τις υψηλές καταθέσεις τους. Έλεγε ένας αρχαίος, ο Ευβουλίδης, ότι ο καλύτερος επιτάφιος που θα μπορούσε να γράψει κανείς στην πλάκα του μνήματος τέτοιων ανθρώπων είναι: ηπατήθην. Αυτοαπατώνται όσοι ονειροφαντάζονται ξέγνοιαστες περιουσίες, που αν τις υποβάλλουμε σε χημική ανάλυση, θα τις βρούμε να απαρτίζονται από δάκρυα και αίμα συνταξιούχων, ανέργων και πάμφτωχων Ελλήνων.

Θα καταφύγω και πάλι στον προγονικό, αρχαίο λόγο• παρήγορος και διαυγής, ερμηνεύει και αποκαθαίρει πολλά, σημερινά, κρανιοκενή μυθεύματα. Στο Β’ 60 ο Θουκυδίδης γράφει: «Καλώς μεν γαρ φερόμενος ανήρ τα καθ’ εαυτόν, διαφθειρομένης της πατρίδος, ουδέν ήσσον ξυναπόλυται, κακοτυχών δε εν ευτυχούσι, πολλώ μάλλον διασώζεται», δηλαδή, «ο άνθρωπος που ευδοκιμεί εις τας ιδιωτικάς του υποθέσεις, εάν η πατρίς του καταστραφεί, χάνεται κι αυτός μαζί της, ενώ είναι πολύ πιθανόν ότι θα σωθεί, εαν κακοτύχει μεν ο ίδιος, η πατρίς του όμως ευτυχεί», μεταφράζει ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ας το έχουν αυτό υπ’ όψιν τους οι παντοειδείς χρυσοκάνθαροι με το κλεφτοκατσικάδικο ήθος. (Ο Κολοκοτρώνης, αγράμματος μεν, αλλά με βαθιά, ρωμαίικη μόρφωση, το 1838, μιλώντας στος μαθητές του μοναδικού τότε Γυμνασίου των Αθηνών, επαναλαμβάνει τα ίδια λόγια: «Η προκοπή σας και η μάθησή σας να μην γίνει σκεπάρνι μόνο διά το άτομό σας, αλλά να κυττάζει το καλό της κοινότητος, και μέσα εις το καλό αυτό, ευρίσκεται και το δικό σας»).

Γιατί, λοιπόν, το κυβερνολόι, «υπογράφει με χέρια και ποδάρια» (Μακρυγιάννης), καταστρέφοντας την πατρίδα μας; Μία είναι η εξήγηση: είναι ηλίθιοι. Και δεν είναι συμπτώσεις αυτά που κάνουν, αλλά συμπτώματα ακαταμάχητης βλακείας. (Ζητώ συγγνώμη, αλλά ενίοτε η περιρέουσα ατμόσφαιρα σε αναγκάζει να καταφύγεις στην ευτραπελία, γιά να επιβιώσεις. Κάποιος ποιητής έλεγε «φτιάξε μια κρούστα τρέλλας γύρω από το μυαλό σου, για να αντέξεις». Στην αρχαιότητα υπήρχε ειδική κατηγορία συγγραφέων, οι οποίοι έγραφαν διασκεδαστικά έργα και ονομάζονταν συγγραφείς «κλαυσιγελώτων». Σήμερα εξ άλλου υπάρχουν αρκετοί σπουδαιογελοίοι που εμπνεύουν...»).

Θα χρησιμοποιήσω για την συγγραφή του υπόλοιπου άρθρου, δύο βιβλία. Το πρώτο είναι το Ευάγγελου Λεμπέση με τίτλο: «Η επαναστατική μάζα και η τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω». («Οι εκδόσεις των φίλων», Αθήνα 2002). Το δεύτερος είναι του C.M. Cipolla με τίτλο «Δοκίμιο περί ανθρώπινης βλακείας». («Ελληνικά Γράμματα»).

Ο Λεμπέσης, τονίζει, πως, ο βλάκας είτε ως θύμα είτε ως θύτης είτε ως άρχων είτε ως αρχόμενος είτε ως απελεύθερος είτε ως δούλος είτε ως «παντογνώστης» είτε ως «κούτσουρο», είναι η αιτία εξοβελισμού των αξίων και των αξιών. (Το κείμενο γράφτηκε πριν από 70 περίπου χρόνια. Αυτά τα κείμενα τα ανασύρω από την βιβλιοθήκη μου προς αναψυχήν. Είμαστε όλοι πολύ κουρασμένοι με τις «σοβαρές» και περισπούδαστες αναλύσεις).

Παραπομπή πρώτη, σελ. 125-126

«Η έμφυτος τάσις του βλακός, εξικνουμένη συχνότατα εις αληθή μανίαν όπως ανήκη εις ισχυράς και όσον τον δυνατόν περισσοτέρας πάσης φύσεως οργανώσεις, εξηγείται πρώτον μεν εκ της ευκολίας της αγελοποιήσεως, εις ην μονίμως υπόκειται, λόγω ελλείψεως ατομικότητος (εξ ου και το μίσος του κατά του ατόμου και του ατομικισμού), δεύτερον δε εκ του ατομικού ζωώδους πανικού, υπό του οποίου μονίμως κατατρύχεται, εκ του δεδικαιολογημένου φόβου μήπως περιέλθη εις το παντός είδους προλεταριάτον. Αποτελεί δε η τάσις αύτη αμάχητον σχεδόν τεκμήριον περί του βαθμού της πνευματικής του αναπηρίας. Τοιουτοτρόπως δημιουργείται αυτόματος συρροή βλακών εις τας πάσης φύσεως οργανώσεις, αίτινες, εάν μεν είναι συμφεροντολογικαί, διατηρούν τουλάχιστον την σοβαρότητα των συμφερόντων των, εάν όμως είναι «πνευματικαί», περιέρχονται συν τω χρόνω εις πλήρη βλακοκρατίαν».

Παραπομπή δεύτερη, σελ.135

«Ως προς την κοινωνικήν προέλευσιν των βλακών διαπιστούται ότι η παραγωγή βλακών δεν είναι ταξική. Η πονηρά φύσις δεν έδωκεν εις ωρισμένην τινά κοινωνικήν τάξιν το επίζηλον τούτο προνόμιον. Επεδαψίλευσεν ίσως, ως φαίνεται, εις την εκάστοτε άνω τάξιν τους διασκεδαστικωτέρους απλώς τύπους βλακών, αλλά δεν εστέρησεν ουδεμίαν άλλην κοινωνικήν τάξιν της σοβαράς συμβολής των. Ο βλαξ υπουργός, ο αγόμενος και φερόμενος υπό των υπαλλήλων του και τα μέλη ενός εργατικού σωματείου, τα οποία εκμεταλλεύεται ο πονηρός εργατοκάπηλος, αποτελούν δύο αντίθετα παραδείγματα του γεγονότος, ότι η βλακεία δεν έχει ταξικήν την πατρίδα».

Τι μας λέει ο Λεμπέσης στις δύο παραπομπές; Πρώτον ότι ο βλάξ «τρυπώνει» για να κρύψει το «κουσούρι» του, σε αγέλες-οργανώσεις «συμφεροντολογικές» (π.χ. κόμματα) ή «πνευματικές» (π.χ. αρκετές ΜΚΟ), και δεύτερον, η βλακεία επιπολάζει σε όλα τα κοινωνικά στρώματα (π.χ. «βλάξ υπουργός». Δεν παραθέτω ονόματα, γιατί θα σπαταληθεί το υπόλοιπον του άρθρου σε ονομαστικούς καταλόγους. Και όπως λέει και ο Ζουράρις, αρκετοί εξ αυτών, πρέπει να καταδικαστούν, όχι για εσχάτη προδοσία, αλλά για εσχάτη βλακεία).

Ο δε Cipolla παραθέτει πέντε θεμελιώδεις νόμους της ανθρώπινης βλακείας, τους οποίους και αντιγράφω:

1ος. «Πάντα και αναπόφευκα ο καθένας από μας υποτιμά τον αριθμό των ηλιθίων ατόμων που κυκλοφορούν».

2ος. «Η πιθανότητα να είναι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ηλίθιο είναι ανεξάρτητη από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό του ίδιου προσώπου».

3ος. «Ένα ηλίθιο άτομο είναι ένα πρόσωπο που προκαλεί ζημιά σε άλλο πρόσωπο ή ομάδα προσώπων χωρίς ταυτόχρονα να εξασφαλίζει κάποιο πλεονέκτημα για το ίδιο• πολλές φορές, μάλιστα, το ίδιο υφίσταται μιαν απώλεια».

4ος. «Τα μη ηλίθια υποτιμούν πάντα τη βλαπτική ενέργεια των ηλιθίων ατόμων. Ιδίως οι μη ηλίθιοι ξεχνούν διαρκώς ότι σε οποιαδήποτε στιγμή και τόπο και σε οποιαδήποτε περίσταση ή συναναστροφή, ο συγχρωτισμός με ηλίθια άτομα αποδεικνύεται ασφαλώς ένα σοβαρότατο σφάλμα».

5ος. «Το ηλίθιο άτομο είναι ο πιο επικίνδυνος τύπος ανθρώπου που υπάρχει».

Αν κάνουμε έναν συνδυασμό όλων των νόμων της βλακείας, έχοντας υπ’ όψιν το… κυβερνολόι, εύκολα ερμηνεύουμε την τωρινή θέση της πατρίδας μας. (Όταν ο ΓΑΠ, για παράδειγμα, ομιλούσε για φορολογία των πισινών και όχι των πισίνων, που τον κατατάσσεις; Νομίζω ότι ο πέμπτος νόμος προσδιορίζει την περίπτωσή του).

Και βέβαια στα καθ’ ημάς έχει διαχρονική ισχύ το, υπό του Γ. Σεφέρη, λεχθέν «όταν μπει η βλακεία σε κίνηση, ποιος μπορεί να την σταματήσει»… 
 
Το αλίευσα ΕΔΩ