MK Bhadrakumar, πρώην
Πρέσβης της Ινδίας στη Τουρκία (μτφ.
Κριστιάν)Το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο εκθείασε φανερά την αδίστακτη διπλή γλώσσα των σουνιτικών αραβικών κρατών του Περσικού Κόλπου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η μόνη χώρα που πήρε σαφή και καθαρή θέση
από την αρχή είναι η Τουρκία, γεγονός που μας αφήνει να προβλέψουμε νέες
γραμμές θραύσης στην πολιτική της Μέσης Ανατολής.
Οι αυταρχικές ολιγαρχίες του Περσικού
Κόλπου έσπευσαν να πανηγυρίσουν για την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης
Μοχάμεντ Μόρσι από τον αιγυπτιακό στρατό. Ο βασιλιάς της Σαουδικής
Αραβίας Αμπντουλάχ έστειλε το συγχαρητήριο
τηλεγράφημα του στο Κάιρο κατά τις ώρες που ακολούθησαν την ανακοίνωση της αποπομπής
του Μόρσι.
Αισθητό είναι το αίσθημα χαράς ότι η
Μουσουλμανική Αδελφότητα, αιχμή του δόρατος της λαϊκής αναταραχής εναντίον των
καθεστώτων του Περσικού Κόλπου, έχασε την εξουσία στην Αίγυπτο. Για μια φορά, κυριαρχεί η
πραγματική πολιτική, προσπερνώντας την παρουσίαση σύμφωνα με την οποία η θρησκευτική
σουνιτο-σιιτική σύγκρουση είναι το νούμερο ένα πρόβλημα στη Μέση Ανατολή
σήμερα.
Όσον αφορά τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς
ηγέτες, φοβούνται να ονομάσουν το πραξικόπημα με το πραγματικό του όνομα, γιατί
αλλιώς, οι ίδιοι οι δικοί τους νόμοι θα μπορούσαν να αποτρέψουν να διατηρήσουν
ομαλές σχέσεις με τον επικεφαλής του στρατού, τον Αιγύπτιο Στρατηγό
Αμπντέλ-Φατάχ Ελ-Σίσι.
Η διαπραγμάτευση με το καθεστώς Σίσι στο
Κάιρο είναι μια απόλυτη αναγκαιότητα για την περιφερειακή στρατηγική των
Ηνωμένων Πολιτειών επειδή εμπλέκεται η ασφάλεια του Ισραήλ. Με την απειλή της «αναστολής» της
στρατιωτικής βοήθειας, η κυβέρνηση Ομπάμα ελπίζει να κρατήσει τον Σίσσι με σφιχτό
το λουρί.
Η Πυξίδα του Ερντογάν
Έτσι, αφέθηκε στην Τουρκία να λέει τα
πράγματα με το όνομά τους. Ακριβώς τη στιγμή , που ο Τούρκος ηγέτης Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
ήταν το αντικείμενο δυτικών επικρίσεων για τις αυταρχικές του τάσεις, παίρνει
τον λόγο για να υπερασπιστεί την φιλελεύθερη δημοκρατία στην Αίγυπτο.
Οι δηλώσεις της Άγκυρας ήταν μια καταδίκη
χωρίς έφεση του πραξικοπήματος στην
Αίγυπτο. Ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου δήλωσε,
«Ένας ηγέτης που ήρθε [στην εξουσία], με
την υποστήριξη του λαού δεν μπορεί να καθηλωθεί παρά μόνο μέσω εκλογών. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι δημοκρατικά
εκλεγμένοι ηγέτες, για οποιονδήποτε λόγο, ανατρέπονται με παράνομα μέσα, ακόμα
και πραξικόπημα ... Η Τουρκία θα σταθεί στο πλευρό του αιγυπτιακού λαού».
Ένας από τους αντιπροέδρους και εκπρόσωπος
του κόμματος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης [ΑΚΡ] Huseyin Celik δήλωσε
ωμά:
«Καταταράζω το βρώμικο πραξικόπημα στην
Αίγυπτο. Ελπίζω ότι οι πλατιές μάζες που έφεραν τον Μόρσι στην εξουσία, θα
υπερασπιστούν τις ψήφους τους ... πρέπει να χαιρετίσουμε την αδιάλλακτη στάση
του Μόρσι. Θα χυθεί αίμα αν υπάρχουν συγκρούσεις μεταξύ των υποστηρικτών του
Μόρσι από τη μία πλευρά και του στρατού
και των αντι-Morsi στην άλλη... Όμως δεν λέμε ότι ο Μόρσι και οι υποστηρικτές
του θα πρέπει να καταπιούν απλά αυτό το πραξικόπημα».
Ο ίδιος ο Ερντογάν πήρε λίγο ύψος για να
γελοιοποιήσει το διπλό πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ζήτησε,
«Δεν είναι η Δύση που τοποθετείται πάντα
στην πλευρά της δημοκρατίας και κάνει προσπάθειες για την εφαρμογή της
δημοκρατίας σε όλες τις χώρες; Αυτό είναι μια δοκιμασία για την ειλικρίνεια της
Δύσης και πάλι απέτυχε σε αυτή την εξέταση». Δεν υπάρχει «δημοκρατικό πραξικόπημα».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση για άλλη μια φορά καταπάτησε τις αξίες της μη ονομάζοντας πραξικόπημα
το πραξικόπημα… ο Μόρσι έκανε λάθη, επιτρέπεται να κάνει λάθη.
Υπάρχει κανείς που δεν έχει κάνει κάποιο λάθος;».
Αναμφίβολα, αυτή είναι η πιο λεπτή στιγμή του
κ. Ερντογάν στην πολιτική σκηνή της μουσουλμανικής Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, ως προικισμένος
πολιτικός, γιατί το κάνει; Ποιες είναι οι υπολογισμοί του;
Αναμφίβολα, ο Ερντογάν ελπίζει να
βελτιώσει την εικόνα του και τη φήμη του ως δημοκράτης, η οποίοα έχει αμαυρωθεί
τα τελευταία χρόνια λόγω του τρόπου που η κυβέρνηση χειρίστηκε τις λαϊκές
διαμαρτυρίες στην Τουρκία. Παρουσίαζει το γεγονός ότι οι δυτικοί επικριτές του είναι κούφιοι
άνδρες.
Δεύτερον, επιβεβαιώνει σε ιδεολογικό
επίπεδο, ότι η δημοκρατία και το Ισλάμ είναι συμβατά. Αυτό έχει απήχηση στην τουρκική
πολιτική ζωή. Τρίτον, ο Μόρσι ήταν στενός φίλος και σύμμαχος
του Ερντογάν.
Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν ξεκίνησε μια έντονη
διπλωματική εκστρατεία για να «ακυρώσει» το πραξικόπημα στην Αίγυπτο. Η πρόταση της Αγκύρας είναι ότι δεν υπάρχει
ανάγκη για μεταβατική κυβέρνηση και ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθούν εκλογές
αμέσως.
Δυστυχώς, όπως αναφέρθηκε από την
εφημερίδα Hurriyet, η Τουρκία έμεινε μόνη της και η «βαθιά απογοήτευση της ήρθε
από τους συμμάχους της, συγκεκριμένα τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία ήταν οι πρώτοι που συνεχάρησαν τη νέα ηγεσία
της μετάβασης και τον στρατό που οδήγησε το πραξικόπημα».
Ωστόσο, ο Ερντογάν θα επιμείνει στην
εκστρατεία του. Ξέρει ότι θα «προσελκύσει τη
παν-ισλαμική συμπάθεια στη Μέση Ανατολή και, στη διαδικασία, θα ενισχύσει την
πολιτική βάση του στην Τουρκία κατά τη διάρκεια του κρίσιμου προεκλογικού έτους
που πλησιάζει. Ο Ερντογάν θέλει να σταθεί πολύ
υψηλότερα από αυτούς, τόσο εντός όσο και εκτός της Τουρκίας, του κηρύττουν τις
αρετές της δημοκρατίας.
Η τουρκική αξιολόγηση είναι ότι το
πραξικόπημα είναι ένα σταυροδρόμι των δρόμων και ότι είναι μόνο θέμα χρόνου η
αιγυπτιακή κοινή γνώμη να αρχίσει να μάχεται κατά της χούντας, γεγονός που καθιστά
σχεδόν αναπόφευκτη την επιστροφή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Η αποφασιστικότητα του Σουλτάνου
Υφασμένη σε όλα αυτά είναι η κρίσιμη
διάσταση όσον αφορά την πολιτική της Τουρκίας, η οποία ήταν σε κατάσταση αναβρασμού
και προετοιμάζεται να προχωρήσει σε αχαρτογράφητα ύδατα τους επόμενους μήνες,
ενώ η χώρα κατευθύνεται προς μια πολύ ευαίσθητη πολιτική μετάβαση το επόμενο
έτος που θα έχει τεράστιο αντίκτυπο για το μέλλον του ΑΚΡ και, φυσικά, για την ίδια
τη ταραχώδη πολιτική σταδιοδρομία του κ. Ερντογάν.
Οι διαμαρτυρίες στην Τουρκία απειλούν να
μετατραπούν σε μια αντιπαράθεση μεταξύ των «κοσμικών και των ισλαμιστών και
υπάρχει επίσης η πανταχού παρουσία του στρατού, που ισχυρίζεται ότι είναι η πραιτοριανή
φρουρά (Praetorian Guard) του κράτους.
Ο Ερντογάν παραμένει ο κύριος του σπιτιού
του, αλλά τα ζιζάνια μεγαλώνουν κάτω από τα πόδια του. Το χάσμα μεταξύ του ιδίου και
του προέδρου Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο οποίος τρέφει φιλοδοξίες να μείνει για μια
δεύτερη θητεία ως πρόεδρος, διευρύνεται και υπάρχουν φήμες ότι ο Γκιουλ
εργάζεται πάνω σε μια πολιτική επανευθυγράμμιση που χωρίζει το ΑΚΡ και
δημιουργεί μια ευρεία συμμαχία αντι-Ερντογάν.
Πράγματι, ο Γκιούλ πήρε μια πολύ
διαφορετική θέση από τον Ερντογάν για τις διαδηλώσεις στην Τουρκία, διακρίνοντας
ως μετριοπαθής και λογικός άνθρωπος πρόθυμος να ανεχθεί τη διαφωνία. Οι παρατηρήσεις του σχετικά με
το πραξικόπημα στην Αίγυπτο ηχούν τον Ομπάμα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αρκεί να πούμε, από την άποψη ενός από
τους εξωτερικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να εμπλέκονται στην «αλλαγή
καθεστώτος» στην Αίγυπτο, άμεσα ή έμμεσα - Ηνωμένες Πολιτείες, Ισραήλ, ΕΕ και Σαουδική Αραβία, κυρίως - ο Γκιούλ παρουσιάζεται πολύ πιο ευχάριστο πρόσωπο σήμερα ως καπετάνιος
του τουρκικού πλοίου.
Αλλά ο Ερντογάν, από την άλλη πλευρά, δεν
θα λυγίσει όπως ο Beckham.
Το ψευδώνυμό του ως μέσος του γηπέδου ήταν
«Ιμάμ Beckenbauer» -ένας υπαινιγμός για
το γερμανικό αστέρι του ποδόσφαιρου Franz Beckenbauer. Και σήμερα, είναι επίσης και
Σουλτάνος. Πάνω απ 'όλα, θα μπορούσε κάλλιστα να αποκαλέσει
μπλόφα το αιγυπτιακό πραξικόπημα.
Αναμφίβολα, η ηχηρή δήλωση του Ιράν τη
Δευτέρα καταδικάζοντας τον αιγυπτιακό στρατό και καταγγέλλοντας δυτική και ισραηλινή
εμπλοκή στο πραξικόπημα ενίσχυσε τη θέση του Ερντογάν.
Ενώ φαινόταν να ήταν μοναχικός αγωνιστής μέχρι
τότε, η απόφαση της Τεχεράνης να ενώσει τη φωνή της με αυτή του Ερντογάν αλλάζει
το παιχνίδι.
Οι δύο κύριες περιφερειακές δυνάμεις στη
Μέση Ανατολή αψήφησαν ανοικτά την στρατιωτική χούντα στην Αίγυπτο. Αυτό θα έχει βαθύ αντίκτυπο για
το λεγόμενο αραβικό δρόμο. Θα είναι δύσκολο να αντισταθεί κανείς
σε μια τουρκοιρανική πλατφόρμα, σε γεωπολιτικούς όρους, για τους λάτρεις των αραβικών
πραξικοπημάτων -Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα
Αραβικά Εμιράτα, κατά κύριο λόγο.
Στο Ισραήλ, επίσης, το αίσθημα χαράς μπορεί
να είναι βραχύβιο. Η καλύτερη ελπίδα για το Ισραήλ
είναι ότι το πραξικόπημα στην Αίγυπτο θα διαιρέσει τους μουσουλμάνους της Μέσης
Ανατολής, αλλά κατά πάσα πιθανότητα, κατά ειρωνεία της τύχης, θα μπορούσε να
καταλήξει να ενώσει τις δυνάμεις του Ισλαμισμού στην περιοχή.
Έτσι, τη Δευτέρα, και πάλι, το ανησυχητικό
επίπεδο της βίας που εξαπέλυσε ο στρατός κατά της Αδελφότητας προκάλεσε το
κόμμα Νούσρα, το κόμμα των σαλαφιστών που υποστηρίζονται από τη Σαουδική
Αραβία, να αποστασιοποιηθεί από την προσωρινή κυβέρνηση.
Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη ρωγμή που εμφανίστηκε
στην φάλαγγα των ετερόκλητων στοιχείων που συνθέτουν το πραξικόπημα αντι-Μόρσι.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο πολύ σεβόμενος ηγέτης
των Φιλελεύθερων Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, ο οποίος εκπροσωπεί το Tamarod (το
επαναστατικό κίνημα που καθοδήγησε τις διαδηλώσεις στην πλατεία Ταχρίρ) έκανε επίσης
έκκληση για μια «ανεξάρτητη έρευνα» για να εξετάσει τη βία. Ίσως να ήταν μια φωνή διαφωνίας.
Η στρατιωτική χούντα δεν ήταν σε θέση να συγκεντρώσει
ι μια αξιόπιστη προσωρινή κυβέρνηση μέχρι σήμερα. Εκτός από όλα αυτά, η Μουσουλμανική Αδελφότητα επιδείχνει τέτοια
έντονή αντίσταση κατά της ανάληψης της εξουσίας από το στρατό που όλος ο κόσμος
εξεπλάγη.
Ολοφάνερο είναι ότι η Αδελφότητα δεν
προτίθεται να μείνει στο πεζοδρόμιο για άλλα 85 χρόνια για να επανακτήσει την
πολιτική εξουσία.
Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν μια ισχυρή
πιθανότητα ότι η θέση που υιοθετήθηκε από την Τουρκία (και το Ιράν) μπορεί να
δικαιολογηθεί στο τέλος. Αυτές οι τελευταίες αναλαμπές θα ενίσχυαν την αποφασιστικότητα του
Σουλτάνου και θα του ενίσχυαν την ιδέα ότι βρίσκεται στη «σωστή πλευρά της
ιστορίας ».
Ο MK Bhadrakumar υπηρέτησε ως διπλωμάτης
καριέρας στο ινδικό υπουργείο εξωτερικών για πάνω από 29 χρόνια, με αξιώματα όπως
του πρέσβη της Ινδίας στο Ουζμπεκιστάν (1995-1998) και στην Τουρκία
(1998-2001).
Αρχική πηγή: http://www.atimes.com/
