Διπλωματικές και πολιτικές οπτικές της παρουσίας του Γενικού Προξενείου της Τουρκίας στην Κομοτηνή

  Η ιστοσελίδα μας σας παρουσιάζει σήμερα την εισήγηση του Θεοφάνη Μαλκίδη, λέκτορα του ΔΠΘ, στην εκδήλωση της Πρωτοβουλίας μας για την Απομάκρυνση του Τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής (Αλεξανδρούπολη 22/1/2010). Πρόκειται για ένα πραγματικά πολύτιμο κείμενο, που ξεκαθαρίζει απόλυτα και με τον πλέον τεκμηριωμένο τρόπο ποιες είναι ακριβώς (βάσει του Διεθνούς Δικαίου και των κανόνων της Διεθνούς Διπλωματίας) οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις ενός προξενείου και των υπαλλήλων του, αλλά και τους πλήρεις και ποικίλους λόγους για τους οποίους το τουρκικό Προξενείο Κομοτηνής θα έπρεπε από καιρό να έχει εκδιωχθεί από τη χώρα μας, εξαιτίας της σταθερά από το 1923 και εξής εξωθεσμικής, παράνομης και υπονομευτικής του δράσης. Μελετήστε το προσεκτικά… 

    1. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ-ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ-ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΣΩΜΑ

   Διπλωματικό Δίκαιο ονομάζεται το σύνολο των διεθνών κανόνων που διέπουν τις διπλωματικές σχέσεις και αφορούν κυρίως τους διπλωματικούς υπαλλήλους και κατ΄ επέκταση τη διπλωματική εθιμοτυπία.

   Το Διπλωματικό Δίκαιο χωρίζεται σε τρία κύρια μέρη:   α) Αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων,   β) Μορφές ανάπτυξης διπλωματικών σχέσεων και  γ) Διπλωματικά προνόμια και ασυλίες. (Νάσκου–Περάκη Π.–Ζάικος Ν. Εισαγωγή στο Δίκαιο των Διπλωματικών και Προξενικών Σχέσεων. Θεσσαλονίκη 2003)

   Με τον όρο διπλωματικές σχέσεις, νοούνται οι μεταξύ κρατών αναπτυγμένες σχέσεις που εκδηλώνονται κυρίως με αποστολές και εγκαταστάσεις διπλωματικών υπαλλήλων. Οι διπλωματικές σχέσεις διέπονται από το Διπλωματικό Δίκαιο όπως αυτό συνομολογήθηκε με τη Σύμβαση Βιέννης (1961), ενώ οι προξενικές σχέσεις με τη σχετική Σύμβαση της Βιέννης (1963). Στο Διπλωματικό Σώμα περιλαμβάνονται οι αρχηγοί των διπλωματικών αντιπροσωπειών,  των Πρεσβειών, ενώ σε πολλά κράτη περιλαμβάνονται όλο το προσωπικό των Πρεσβειών που φέρει διπλωματικό χαρακτήρα π.χ. σύμβουλοι, γραμματείς, ακόλουθοι (εμπορικοί, στρατιωτικοί, ναυτικοί ), διερμηνείς κ.λπ.  (Σκαλτσά Ι. Οι διπλωματικοί αντιπρόσωποι εν των πλαισίω των διεθνών σχέσεων και του διεθνούς δικαίου. Θεσσαλονίκη 1972). Κατάλογος του προσωπικού αυτών ανακοινώνεται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Χώρας που ενημερώνεται για κάθε επερχόμενη μεταβολή.

   2. ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ

   Τα καθήκοντα των διπλωματών όπως ορίζονται είναι τα εξής:   1) Αντιπροσώπευση του κράτους στο κράτος που υπηρετεί.   2)   Προστασία συμφερόντων του κράτους και των πολιτών του μέσα στα όρια του Διεθνούς Δικαίου  3)   Διαπραγμάτευση με τη κυβέρνηση του κράτους όπου είναι διαπιστευμένος   4)   Πληροφόρηση του κράτους για τις εξελίξεις στο κράτος που υπηρετεί.   5)   Προώθηση φιλικών σχέσεων και ανάπτυξη οικονομικών, πολιτιστικών και επιστημονικών σχέσεων.

   3. ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΠΡΟΞΕΝΩΝ

   1. Το κυριότερο καθήκον των Γενικών προξένων, προξένων, υποπρόξενων και προξενικών πρακτόρων (διπλωματικοί υπάλληλοι),  είναι να μεριμνούν για την προστασία των συμφερόντων  του κράτους αποστολής και των πολιτών του. (άρθρο 5 της Σύμβασης για τις Προξενικές σχέσεις)

   2. Ο πρόξενος είναι ο δίαυλος για την ανάπτυξη των εμπορικών, οικονομικών, πνευματικών και επιστημονικών σχέσεων του κράτους αποστολής και υποδοχής.

   3. Στα καθήκοντά του περιλαμβάνονται η έκδοση και ανανέωση διαβατηρίων, η έκδοση άδειας εισόδου (βίζα),  άσκηση ληξιαρχικών πράξεων, συνδρομή σε μέσα μεταφοράς, κλπ.

   Εκ των πραγμάτων δηλαδή ο χαρακτήρας  της εντολής της προξενικής εντολής είναι περιορισμένος.

   4. ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ

   Οι διπλωμάτες  έχουν μία σειρά από προνόμια και ασυλίες (π.χ ετεροδικία, απαραβίαστο της διπλωματικής αποστολής, διπλωματικό ταχυδρομείο, κ.ά). (Κ. Οικονομίδης Απαραβίαστον και ετεροδικία των διπλωματικών υπαλλήλων . Θεσαλονίκη 1970)

   Τα προνόμια όμως δεν σημαίνουν και ατιμωρησία. Για παράδειγμα σε περίπτωση που οι αρχές του κράτους υποστηρίζουν ότι ο διπλωματικός σάκκος περιέχει παράνομο περιεχόμενο, μπορούν να ζητήσουν να ανοιχθεί. Σε περίπτωση άρνησης ο σάκκος επιστρέφει στον τόπο προέλευσης.  (Ευσταθιάδης Ε. Διεθνές Δίκαιο Ι 1976)

   5. ΔΥΝΑΜΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ

   Το μέγεθος της Διπλωματικής Αποστολής αποτελεί ένα ζήτημα που καθορίζεται από το  κράτος που αποστέλλει τους διπλωμάτες του. Στην περίπτωση όμως που η Διπλωματική Αποστολή  είναι πάνω από τα «λογικά» και «κανονικά» όρια, το κράτος φιλοξενίας, μπορεί να ζητήσει τον περιορισμό του αριθμού  (άρθρο 11 της Σύμβασης της Βιένης για τις Διπλωματικές σχέσεις). Έτσι μία χώρα μπορεί να ζητήσει την αποχώρηση των «υπεράριθμων» διπλωματών. Για παράδειγμα, το Σουρινάμ ζήτησε το 1983 από την Κούβα τον περιορισμό του αριθμού των διπλωματών και μέσα σε 14 μέρες αποχώρησαν 20 διπλωματικοί υπάλληλοι και 80 σύμβουλοι.

   6. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ

   Το γεγονός ότι το διεθνές δίκαιο καθιερώνει ειδικούς κανόνες για τους διπλωμάτες δεν σημαίνει ότι ο διπλωμάτης θα πρέπει να αδιαφορεί για την τήρηση του δικαίου του κράτους που υπηρετεί.

   1. Ο διπλωμάτης υποχρεώνεται να σέβεται τους νόμους τους κράτους που υπηρετεί για λόγους νομικούς, ηθικούς και αβροφροσύνης. (άρθρο 41 της Σύμβασης της Βιένης για τις Διπλωματικές σχέσεις).

   2. Ο διπλωμάτης υποχρεώνεται να σέβεται  την έννομη τάξη του κράτους που υπηρετεί και να μην επεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις του.

   3. Ο διπλωμάτης δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τους χώρους της διπλωματικής αποστολής κατά τρόπο ασυμβίβαστο με το λειτούργημά του.

   4. Ο διπλωμάτης απαγορεύεται να επιδίδεται σε δραστηριότητα με σκοπό το προσωπικό όφελος.

   5. Οι πρόξενοι ως ειδικοί διπλωματικοί εκπρόσωποι της χώρας αποστολής δεν πρέπει να ασχολούνται με πολιτικά θέματα, και μπορούν να  έρχονται σε επαφή με τις τοπικές αρχές για ζητήματα οικονομικής ή διοικητικής φύσης.

   6. Οι πρόξενοι, σε αντίθεση με τους πρεσβευτές, που καλύπτουν όλη την επικράτεια, η αρμοδιότητά τους περιορίζεται στην προξενική τους περιφέρεια, η οποία αποτελεί ένα μόνο τμήμα του εδάφους του κράτους που υπηρετούν.

   7. Σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις προξενικός υπάλληλος κατόπιν συγκατάθεσης του κράτους φιλοξενίας,  μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του εκτός της προξενικής περιφέρειας.

   7. ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ

   1. Υπάρχουν περιπτώσεις (π.χ δράση κατά της χώρας φιλοξενίας) κατά τις οποίες ένας διπλωμάτης που έχει γίνει δεκτός σε ένα κράτος καθίσταται σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο ανεπιθύμητο πρόσωπο (persona non grata). (άρθρο 9 της Σύμβασης της Βιένης για τις Διπλωματικές σχέσεις).

   2. Ο χαρακτηρισμός αυτός αποτελεί ένα μέτρο με προσωπικό χαρακτήρα και ο διπλωμάτης καθίσταται ανεπαρκής για το λειτούργημα.

   3. Πράξεις του προξένου που παραβιάζουν το βασικό του καθήκον προστασίας των πολιτών του κράτους που αντιπροσωπεύει, ξεφεύγουν ουσιαστικά από το πλαίσιο των νόμιμων καθηκόντων του. 

   4. Εφόσον η δραστηριότητα βλάπτει συμφέροντα και δικαιώματα επισύρουν την προσωπική  ευθύνη του προξένου  (αστική ή/και ποινική) και ΔΕΝ  καλύπτεται από το προνόμιο της ετεροδικίας.

   5. Ο πρόξενος είναι προσωπικά υπεύθυνος για τις παράνομες ενέργειές του που δεν μπορούν να δικαιολογηθούν σαν υπαγόμενες στην άσκηση των προξενικών του καθηκόντων.

   6. Στην περίπτωση αυτή αλλά και σε πολλές άλλες, ανακαλείται ο διπλωμάτης.    

   Η πιο πρόσφατη περίπτωση είναι του Τούρκου πρόξενου στο Ντύσσελντορφ Χακάν Κιβάντς, για τον οποίο η Γερμανία ζήτησε το Μάιο του 2009, την ανάκλησή του, λόγω της εθνικιστικής του δράσης στους Τούρκους μετανάστες. 

   10. ΔΙΑΚΟΠΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

   Επίσης οι προξενικές σχέσεις, δηλαδή η απομάκρυνση όλου του προξενείου  και όχι μόνο του προξένου, ενδέχεται να τερματιστούν εξαιτίας:

   1. Της ανάκλησης του εγγράφου από το κράτος φιλοξενίας,   2. Της απόφασης να διακοπούν οι προξενικές σχέσεις από ένα από τα δύο κράτη,   3. Της ανάκλησης του προξένου από το κράτος αποστολής.   4. Περίπτωσης πολέμου.  (Παπακώστα  Κ. Το δίκαιο των διπλωματικών και προξενικών σχέσεων. Αθήνα 1986. )

   11. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ- ΤΟΥΡΚΙΑΣ

   Η Ελλάδα  έχει διπλωματικές και προξενικές σχέσεις με την Τουρκία, οι οποίες εκφράζονται με τις εξής αντιπροσωπείες:

   Πρεσβεία στην Άγκυρα (αντίστοιχη Αθήνας), όπου υπάρχει και προξενικό γραφείο.

   Γενικό προξενείο Κωνσταντινούπολης (Γενικό Προξενείο Θεσσαλονίκης)

   Γενικό Προξενείο Σμύρνης (Γενικό Προξενείο Κομοτηνής)

   Προξενείο Αδριανούπολης (Προξενείο Ρόδου)

   12. ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΜΟΤΗΝΗ

   n     Το Γενικό προξενείο της Τουρκίας στην Κομοτηνή αναδιοργανώθηκε- δημιουργήθηκε το 1923 σε αντιστοιχία της δημιουργίας του Γενικού προξενείου της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη. Η διπλωματική όμως αντιστοιχία είναι, όπως αναφέραμε,  με το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Σμύρνη. 

   n     Ο προφανής λόγος ήταν η προστασία των μειονοτήτων, της ελληνικής και της μουσουλμανικής που εξαιρέθηκαν της Ελληνοτουρκικής συμφωνίας περί Ανταλλαγής των Πληθυσμών.

   n     Η ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη, αριθμούσε το 1923, 300.000 επί συνολικού πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης  1.000.000 ενώ  οι Έλληνες   της Ίμβρου και της Τενέδου ήταν 12.000 περίπου. Σήμερα η ελληνική μειονότητα αριθμεί  μόνο 2000,  οι περισσότεροι υπέργηροι.

   n     Το 1923 οι μουσουλμάνοι της Θράκης ήταν 90.000 άτομα περίπου. Σήμερα είναι 110.000 περίπου.

   n     Το Γενικό προξενείο της Τουρκίας στην Κομοτηνή έχει σήμερα  μεγάλο αριθμό υπαλλήλων (υπολογίζεται σε 20), 15 έως 20 εκατομμύρια ευρώ ετήσιο προϋπολογισμό και 3500 έμμισθους συνεργάτες (εφημερίδα Μακεδονία 9/12/2009).

   13. ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

   n      Μία από τις πρώτες κινήσεις του προξενείου της Κομοτηνής, ήταν να εισαχθούν οι αρχές του Κεμαλισμού  στη Θράκη. Πολιτική,  της  οποίας τα πρώτα δείγματα έγιναν ορατά από τα μέσα της  δεκαετίας του 1920, όταν η διπλωματική αντιπροσωπεία, είχε διαμαρτυρηθεί, για τη δράση των «παλαιομουσουλμάνων φυγάδων» στη Θράκη. Οι λεγόμενοι «παλαιομουσουλμάνοι» ήταν αντίθετοι στους Κεμαλικούς και ήδη   από το 1926-1927 είχε η Τουρκία ζητήσει την απέλασή τους από τη Θράκη. Αρκετοί από τους «παλαιομουσουλμάνους» είχαν πολεμήσει μαζί με τους Έλληνες στη Μικρά Ασία.

   n       Χαρακτηριστικό  είναι το σχετικό  τηλεγράφημα, (6/12/1927) που απέστειλε στον  Υπουργό Εξωτερικών ο δικηγόρος Ξάνθης Ι.Πολιουδάκης: «Κοινή γνώμη θρακικού λαού ανάστατος επί εξορία εξ αντικεμαλικών τούρκων διαμένοντων εν Θράκη. Αυτοί δια τας υπηρεσίας των προς το ελληνικόν κράτος κατεδικάσθησαν υπό Κεμάλ εις θάνατον. Διαμένοντες Ξάνθην, εκδίδοντες τουρκικήν εφημερίδαν , αγωνιζόμενοι  κατά κεμαλικής προπαγάνδας, κατά των ψευδολογιών τας οποίας γράφουν τουρκικαί εφημερίες Κωνσταντινουπόλεως και Αγκύρας , υπερασπιζόμενοι απόψεις Ελληνισμού, τουρκικόν προξενείον , ως φαίνεται εισηγήθη αρμοδίως εξορισθώσιν. Αφέθη αυτώ ελεύθερον έδαφος προς δράσιν .Λαός διατελεί εν δικαία εξεγέρσει, διότι βλέπει ότι αντί ευγνωμοσύνης ποτίζονται οι άνθρωποι αυτοί χολήν και αντί περιθάλψεως δέχονται λακτίσματα από το Έθνος υπέρ ου ηγωνίσθησαν κατά κοινού εχθρού, εξοριζόμενοι. Είναι ο Πατριάρχης των Τούρκων Μουσταφά Σαμπρί, μετά του υιού του Χαξή Βέης, Συνταγματάρχης πυροβολικού, όστις κατά Ευρωπαϊκόν πόλεμον  προκινδυνεύσας έσωσεν Έλληνας από σφαγήν, Τεφήκ Βέης φιλέλλην Τούρκος λαογράφος και ποιητής, Ιτζέτ Βέης δημοσιογράφος , άλλοτε υποδιοικητής Δαρδανελλίων , σώσας από σφαγήν Έλληνας περιφέρειάς του, Δαούτ Βέης, αρχηγός Κιρκασίων , προσενέγκων Ελληνικώ Στρατώ Μ.Ασίας τρόφιμα, ξυλείαν 500.000 δραχμ. δωρεάν και δι΄ ιδίων δαπανών επιβιβάσας πρόσφυγας Πανόρμου πλοία κατόπιν μάχης προς Τουρκικόν στρατόν. Λαός διατελεί κατάπληκτος δι΄εξορίαν τούτων .Όλοι διερωτούν :Είμεθα κράτος ελεύθερον ή υποτελείς τω Κεμάλ; Δια τούτο αναγκαζόμεθα θα φαινόμεθα τόσον αγνώμονες προς τους ευεργέτες μας ; Ετοιμάζονται διαμαρτυρίαι λαού προς Βουλήν και Κυβέρνησιν »

   n     Ο Γενικός Διοικητής Θράκης Γ. Μπούμπουλης, σε έγγραφό του προς το Υπουργείο Εξωτερικών το 1926 επεσήμαινε σχετικά με το ρόλο του τουρκικού προξενείου: “η μόνη οργάνωσις κατά της ασφαλείας του Κράτους γίνεται παρά του Τούρκου Προξένου, αλλ’ ευτυχώς λόγω της αμερολήπτου και πατρικής διοικήσεώς μας του τουρκικού στοιχείου, ούτος κατέστη ανίκανος να εύρη κατάλληλον έδαφος. Δια τον λόγον τούτον προσπαθεί ίνα δια ψευδών διαμαρτυριών, φθάση εκβιάζων το τουρκικόν στοιχείον εις το ποθούμενόν του. Το ότι πάντοτε ενεργεί κακή τη πίστη εφάνη εμπράκτως εκ του τελευταίου επεισοδίου το οποίον ήθελε να δημιουργήση μετά του στρατού ότι δήθεν οι στρατιώται εφώναζον “Κάτω η Τουρκία”, “Κάτω ο Κεμάλ”. Τούτο εν γνώσει ότι δεν είναι αληθές το εδημιούργησε δια να φανατίση το τουρκικόν στοιχείον αλλά δυστυχώς δι’ αυτόν εύρε τούτον απαθέστατον και δεν ηδυνήθη να το εξεγείρη. Αυτή είναι η Πολιτεία του Τούρκου προξένου…»

  n     Η αναφορά του Γενικού Διοικητή Θράκης Ι. Ζαφειρόπουλου (1927) στα δημοσιεύματα των μειονοτικών εφημερίδων, που προπαγάνδιζαν τον κεμαλισμό στη Θράκη, και απεστάλη στο Υπουργείο Εξωτερικών, έχει ενδιαφέρον: «Η κατάστασις των μουσουλμάνων Θράκης είναι από πάσης απόψεως ικανοποιητική. Ούτοι τυγχάνουν εξαιρετικής προστασίας, ευνομίας και δικαιοσύνης των ελληνικών αρχών. Έχομεν ασφάλειαν παραδειγματικήν , οίαν ουδέποτε ασφαλώς εις προηγούμενα καθεστώτα είχαν καθ΄όλην την ύπαιθρον χώραν και δύναται να επιδίδονται ανενοχλήτως και φόβως εις τας εργασίας των.  Οι μουσουλμάνοι των χωρίων , ως και η πλειοψηφία των εν ταις πόλεσι παραμενόντων, διακρίνονται δια την φιλέργιαν και νομιμόφρονα αυτών στάσιν και, αν δεν υπήρχαν μεταξύ αυτών μερικοί επιτήδειοι εκμεταλλευταί, οίτινες χρησιμεύουσιν ως όργανα του Τούρκου προξένου, ουδέν παράπονον θα εξεδηλούτο ποτέ υπ΄αυτών.  Τρανωτάτη απόδειξις, είναι ότι οι μουσουλμάνοι Θράκης, δεν εποιήσαντο χρήσιν του δικαιώματος επιλογής της τουρκικής ιθαγενείας εντός της ταχθείσης προθεσμίας, εξαιρέσει διακοσίων ατόμων ακτημόνων και καταγομένων εξ Ανατολής της Θράκης, καίτοι εκλήθησαν δια προκηρύξεως , παρά της Γεν.Διοικήσεως».

   n      Η εφημερίδα «Μακεδονία» στις 26/2/1928 έγραφε χαρακτηριστικά για το ζήτημα με το τουρκικό Προξενείο Κομοτηνής: “Υπό τα όμματα του “διαπρεπούς” γενικού διοικητού κ. Ζαφειρόπουλου και υπό την άμεσον αυτού “αυστηράν” επίβλεψιν, σημειούται καθ΄ όλην την Δυτικήν Θράκην, όργια μουσουλμάνων τα οποία δέον να εφελκύσουν την προσοχήν της Κυβερνήσεως, διότι θίγουν – διατί να μην είπω υπονομεύουσι – την κρατικήν και εθνικήν μας υπόστασιν. Από έτους και πλέον εγνώσθη και διεπιστώθη ότι η κεμαλική προπαγάνδα οργιάζει εις την Δυτικήν Θράκην. Το Τουρκικόν προξενείον Κομοτηνής αποτελεί το Κέντρον των κινήσεων και των κατευθύνσεων. Το Προξενείον τούτο υποστηρίζει ηθικώς και υλικώς τους διαφόρους πράκτορας, οι οποίοι περιέρχονται τα τουρκικά χωρία και εκβιάζουν τους κατοίκους ενεργούντες εράνους υπέρ της τουρκικής αεροπορικής αμύνης.   Εξηκριβώθη ότι συνελέγησαν σεβαστά ποσά και απεστάλησαν εις Άγκυραν. Το έργον των πρακτόρων του Κεμάλ δεν περιορίζεται εις το σημείον τούτο. Η θρασύτης των έφθασε μέχρι του σημείου, ώστε να τρομοκρατούν και αυτούς τους πρόσφυγας, εν συνεννοήσει και συμπράξει μετά των διαφόρων επιχειρηματιών και διαδίδουν και βεβαιούν ότι η Δυτική Θράκη θα καταληφθή λίαν προσεχώς υπό των Τούρκων και ότι όσοι υποστηρίζουν τους Έλληνας και όσοι δεν εκτελούν το καθήκον των θα πάθουν όσα έπαθαν εις την Μικράν Ασίαν εκείνοι οι οποίοι έπραξαν τα ίδια. οργάνωσις των κεμαλικών με κέντρον το Προξενείον της Κομοτηνής εντείνεται ολοένα και νομίζομεν ότι πρέπει να επιστήση την προσοχήν της Κυβερνήσεως, διότι η εξάπλωσις της προπαγάνδας, με τας φανεράς πωλήσεις λαχείων του τουρκικού στόλου, λαμβάνει την χροιάν σκανδάλου».

   n      Άλλη μαρτυρία της εποχής εκείνης δίνει η “Εφημερίς των Βαλκανίων” που εξεδίδετο επίσης στη Θεσσαλονίκη. Έγραφε λοιπόν στις 28/2/1928, σχετικά με τα μειονοτικά σωματεία, τα οποία μέχρι σήμερα συνεχίζουν την ίδια δράση: “Ωσάν όμως μη ήρκουν, ιδρύθη εσχάτως εν Ξάνθη λέσχη υπό την επωνυμίαν “Σωματείον της Νεολαίας”. Το σωματείον τούτο είναι παράρτημα του εν Τουρκία κυβερνητικού λαϊκού κόμματος, του οποίου, ως γνωστόν, πρόεδρος είναι ο Μουσταφά Κεμάλ. Σκοπός του σωματείου τούτου είναι η διάδοσις του κεμαλισμού και η διά παντός μέσου διάσπασις των κρατικών θεμελίων. Το σωματείον τούτο προσπαθεί διά διαφόρων μέσων να ενσπείρει διχονοίας μεταξύ Τούρκων και ελλήνων και διανοίξει χάσμα μεταξύ των μουσουλμάνων και κρατικών υπηρεσιών, ώστε να δικαιολογή τον εν Κωνσταντινουπόλει και Αγκύρα δημιουργούμενον εκάστοτε θόρυβον περί καταπιέσεων των μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης. Είναι ανάγκη να φροντίση το Κράτος με πολλήν προσοχήν ώστε να μηδενίσει πάσας τας ενεργείας των κεμαλικών, προπαντός είναι ανάγκη να προσέξη ιδιαιτέρως τους διαφόρους υπαλλήλους οι οποίοι για λόγους ευπιστίας και ελαφρότητος παραγνωρίζουν την σοβαρότητα της καταστάσεως και επιτρέπουν ακώλυτον την δράσιν των πρακτόρων του κεμαλισμού. Θα πρέπει να προσέξει τους διαφόρους υπαλλήλους, που για λόγους ευπιστίας και ελαφρότητας παραγνωρίζουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και επιτρέπουν ανενόχλητα τους κεμαλικούς πράκτορες να συνεχίζουν το έργο τους”. 

   n    Το 1930 ήρθε η ώρα της πρώτης περιόδου της ελληνοτουρκικής φιλίας, Βενιζέλου – Κεμάλ και υπογράφτηκαν μια σειρά από συμφωνίες. Αυτό που μέχρι και σήμερα αποκρύπτουν από τον ελληνικό λαό, όποτε γίνεται λόγος για τη συμφωνία εκείνη, είναι ότι είχε και μία άλλη ιδιαίτερη θρακική πτυχή, την έξωση από τη Θράκη και την Ελλάδα των 150 φιλελλήνων «παλαιομουσουλμάνων», για χάρη του κεμαλισμού. Μάλιστα η πρεσβεία και το προξενείο της Τουρκίας στην Κομοτηνή ήταν ο δίαυλος για την τουρκική απαίτηση για απέλαση των «παλαιομουσουλμάνων» από τη Θράκη.  (Μαλκίδης Θ. «Η διαμάχη «παλαιομουσουλμάνων»- κεμαλικών στην ελλαδική Θράκη στην περίοδο του Μεσοπολέμου», ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ, τ. 39, σ. 73-88, 2004.

   n     Σε έγγραφο της βρετανικής πρεσβείας στην Άγκυρα αναφέρεται ότι ο πρεσβευτής της Ελλάδας στην Τουρκία Σπ. Πολυχρονιάδης είχε αποκαλύψει στο βρετανό διπλωμάτη D.Clerk, ότι οι απελάσεις των “παλαιομουσουλμάνων” ήταν τμήμα ενός προγράμματος αμοιβαίας συνεννόησης και συνδιαλλαγής που είχε προκύψει από την ελληνοτουρκική προσέγγιση.   Αυτό έγινε γιατί υπήρχε η πεποίθηση  ότι η Τουρκία από την πλευρά της πρόκειται να υιοθετήσει μια πιο ελαστική στάση απέναντι στην ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη.  Ο Σπ. Πολυχρονιάδης όμως είχε αποκαλύψει ότι “εάν οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας δεν είχαν πάρει χαρακτήρα εγκαρδιότητας, θα είχε ακολουθήσει διωγμός της ελληνικής μειονότητας και εξασθένηση της”, ενώ τελικά, όπως αποδείχτηκε, ούτε η απέλαση των παλαιομουσουλμάνων αλλά ούτε και το “φιλικό κλίμα” της εποχής βελτίωσε τη θέση των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης.  Το τι συνέβη με τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης το γνωρίζουμε όλοι καλά και θα αναφερθούμε παρακάτω.

   n    Το 1936 αναλαμβάνει Γενικός Διοικητής Θράκης ο Αθανάσιος Σουλιώτης-Νικολαϊδης, παλιός συνεργάτης του Ίωνα Δραγούμη. Αντιλαμβάνεται την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην περιοχή, αναφέρει στους προϊσταμένους του την  τουρκική προπαγάνδα μέσω του τουρκικού προξενείου και ιδρύει στα πλαίσια της Γενικής Διοίκησης το Τμήμα Πολιτικών Υποθέσεων.

   14. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΣΤΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΑΝΑ ΤΟΥ 1955

    Η έκρηξη τη νύχτα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου 1955 στον κήπο του τουρκικού Προξενείου Θεσσαλονίκης και έξω από το φερόμενο ως σπίτι του Mustafa Kemal αποτέλεσε την αφορμή για τον πρωτοφανή για τα παγκόσμια χρονικά διωγμό μίας αυτόχθονης ομάδας, των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Ο κλητήρας του Προξενείου της Θεσσαλονίκης έπεσε σε αντιφάσεις σχετικά με τα αίτια της έκρηξης και τελικά ομολόγησε ότι αυτός έβαλε τη βόμβα, προσθέτοντας ότι του την έδωσε ο Οktay Egin, φοιτητής της Νομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από την Κομοτηνή, ο οποίος και ομολόγησε την πράξη του, ενώ αποδείχθηκε ακόμη ότι η ίδια η βόμβα είχε έρθει από την Τουρκία μέσα στον διπλωματικό σάκκο του τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής! Όσο για τον ίδιο τον Εgin, θυμίζουμε ότι  είχε εισαχθεί στο Πανεπιστήμιο χωρίς εξετάσεις και ο πατέρας του, Faik Egin, δάσκαλος στο σχολείο της Σαλμώνης Ροδόπης, είχε υποστηριχθεί μαζί με τον Οsman Ustunder, από το τουρκικό προξενείο της Κομοτηνής, ως υποψήφιος βουλευτής το 1952.  Ο Οktay Egin αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση και ο τούρκος πρόξενος της Κομοτηνής Αhmet Umar, τον φυγάδευσε στην Τουρκία, όπου εργάστηκε αρχικά στον ραδιοσταθμό της Κωνσταντινούπολης, στη διεύθυνση του Αστυνομικού σώματος, στην Υπηρεσία Πληροφοριών (ΜΙΤ), ενώ το 1993 διορίστηκε νομάρχης στην Καππαδοκία!

   15. ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΥ

   Υπάρχουν κάποιες δικαιολογίες από την Τουρκική πλευρά για την παρουσία του προξενείου της στην Κομοτηνή. Αυτές μπορούν να ομαδοποιηθούν ως εξής:

   1. Το Προξενείο κάθε χώρας πρωτίστως απευθύνεται στους δικούς της πολίτες.   Υπάρχουν όμως σήμερα Τούρκοι πολίτες στη Θράκη; Ίσως μερικές δεκάδες; Τότε ποια είναι η αναγκαιότητά του;

   2. Η  έκδοση βίζας.  Η βίζα όμως για την Τουρκία έχει καταργηθεί, άρα ποια είναι η ανάγκη ύπαρξής του και γι αυτό το ζήτημα;

   3. Διοικητικές και άλλες πράξεις   Αλήθεια πόσες γραφειοκρατικές δουλειές απομένουν και μάλιστα χρειάζονται δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο και τόσοι υπάλληλοι; Σε  πολύ λίγη ώρα πλέον καλύπτεται η απόσταση ανάμεσα στα σύνορα και στο Γενικό Προξενείο της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη, ποια λοιπόν είναι η αποστολή της υπηρεσίας αυτής; Κι αν ακόμη υπάρχει έργο που πρέπει να διεκπεραιωθεί, ας διατηρηθεί ένα γραφείο όπου θα αποσπώνται 1-2 υπάλληλοι από τη Θεσσαλονίκη να εξυπηρετούν τον κόσμο.

   4. Υποτίθεται ότι το τουρκικό Προξενείο Κομοτηνής επιβλέπει την εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάνης.   Μία Συνθήκη όμως την οποία  καταπατά συστηματικά από την πρώτη μέρα της υπογραφής της. Πού είναι η αυτοδιοίκηση της Ίμβρου και της Τενέδου; Πού είναι τα δικαιώματα των μειονοτικών, οι περιουσίες των χριστιανικών ιδρυμάτων; Που είναι η ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης, μία αυτόχθονη μειονότητα η οποία μέσα σε λίγες δεκαετίες εξαφανίσθηκε από την Κωνσταντινούπολη;  Δεν είναι απαράδεκτο να δεχόμαστε να επιτηρούν, μετά τα τόσα τους εγκλήματα, την εφαρμογή της ίδιας Συνθήκης από εμάς;

   5. Υποστηρίζεται ότι το Προξενείο εγγυάται τα δικαιώματα της μουσουλμανικής μειονότητας.   Αυτό όμως υποστηρίζεται από μία χώρα που βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σεβασμού των ανθρώπινων και μειονοτικών δικαιωμάτων παγκοσμίως.

  Άρα λοιπόν δεν υφίσταται ούτε μία αντικειμενική αιτία για τη συνέχιση της λειτουργίας του Προξενείου της Τουρκίας στην Κομοτηνή.

   16. ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ 

   1. Οι πολιτικές του παρεμβάσεις σε προεκλογικές περιόδους είναι ίσως η πιο γνωστή του δραστηριότητα. Η “γραμμή” διοχετεύεται μέσα από την “Συμβουλευτική Επιτροπή” της μειονότητας και έγινε ολοφάνερη τον Ιούνιο του 2009 με τη «γραμμή»  για  «Λευκό» στις Ευρωεκλογές.

   2. Ακόμα πιο επικίνδυνη είναι η δράση του Προξενείου και των ανθρώπων του σε βάρος των μη τουρκογενών μουσουλμάνων της περιοχής. Πομάκοι και Ρομά που αποφασίζουν να διαφοροποιηθούν από τη γραμμή “μουσουλμάνος = Τούρκος”, βρίσκουν τον μπροστά τους  μηχανισμούς αυτούς. (Θ. Μαλκίδης – Ν. Κόκκας (επιμ.) Μετασχηματισμοί της συλλογικής ταυτότητας των Πομάκων. Ξάνθη 2006) Οι ίδιοι θα τρέξουν να ακυρώσουν τη δημιουργία ενός πολιτιστικού συλλόγου από φιλέλληνες Πομάκους, μην τυχόν και δημιουργηθεί άλλος πόλος συσπείρωσης πλην του προξενικού.

   3. Όταν ο Στρατός διοργανώνει δωρεάν ιατρικές εξετάσεις για τους πληθυσμούς στα απομακρυσμένα πομακοχώρια, από πίσω τρέχει η Συμβουλευτική για την ίδια ακριβώς “προσφορά”, μην τυχόν και φανεί ότι η Ελλάδα προσφέρει στους Πομάκους κάτι παραπάνω από την Τουρκία.

   4. Ακόμα και για τα παιδιά που αποφοιτώντας από ελληνικό σχολείο εισάγονται σε ελληνικά πανεπιστήμια, ο Σύλλογος Επιστημόνων Μειονότητας, που συχνά δρα ως εργαλείο του Προξενείου, έχει ιδρύσει ανά την Ελλάδα συλλόγους νεολαίας, προκειμένου να διατηρήσει έναν έλεγχο πάνω τους.

   5. Υποστήριξη σε πρόσωπα μέχρι το σημείο που εξυπηρετούν τα τουρκικά συμφέροντα (Σαδίκ, ψευδομουφτήδες, παράνομες ενώσεις και σωματεία, διχαστικά κηρύγματα στα τεμένη, κ.ά)

   6. Στήριξη της ανθελληνικής προπαγάνδας στο εξωτερικό (ΜΚΟ, Σύλλογος Αλληλοβοήθειας Τούρκων Δυτικής Θράκης)

   7. Παρουσία σε πομακικά πανηγύρια και υιοθέτησής τους ως τουρκικά

   8. Απόδοση τιμής στον Μουσταφά Κεμάλ, τον οποίο η Βουλή των Ελλήνων με δύο σχετικά νομοσχέδια, τον  έχει αναδείξει σε βασικό υπεύθυνο για τη Γενοκτονία των Ελλήνων. (σχετικοί νόμοι του 1994 και 1996).

   9. Αντιδράσεις και παρεμπόδιση των μουσουλμάνων που επιθυμούν να φοιτήσουν στη δημόσια εκπαίδευση.

   10. Μία σειρά από άλλες ενέργειες με επιπτώσεις στην καθημερινή οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή. (Μαλκίδης Θ. «Η οικογένεια και η γυναίκα στην κοινωνία των μουσουλμανικών μειονοτήτων της ελληνικής Θράκης», ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ, τ. 116 Α΄/2005, σ.51-78.)

     17. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ

   1. Η λειτουργία του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει να υφίσταται, γιατί διαταράσσει την κοινωνική γαλήνη, αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στην περιοχή και είναι ένας διαρκής κίνδυνος για οποιαδήποτε προβοκάτσια.

   2. Ακολουθεί σταθερή ανθελληνική πολιτική, η οποία είναι ανυπόστατη σε μία περίοδο κατά την οποία διαπιστώνεται πως τα προβλήματα στην περιοχή έχουν εξομαλυνθεί.

   18. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

   n    Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν χρειάζεται καμμία ιδιαίτερη διαδικασία ή δικαιολογία για να  κλείσει το Προξενείο, φτάνει να είναι βούληση της Πολιτείας.

   n    Είναι βεβαίως αλήθεια ότι σε περίπτωση απομάκρυνσής του η Τουρκία θα διώξει το Προξενείο μας στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό είναι πράγματι ένα σοβαρό ζήτημα. Όμως κάποια στιγμή πρέπει να ζυγίσουμε το εκεί και το εδώ διακύβευμα.

   n    Η Τουρκία σήμερα χρειάζεται την ελληνική παρουσία στην Κωνσταντινούπολη, για να την χρησιμοποιεί ως άλλοθι μειονοτικής πολιτικής έναντι μιας πρακτικά εξαφανισμένης μειονότητας.  Για αυτό παρατηρείται ότι γίνεται συχνή αναφορά για τα δικαιώματά της, αφού γνωρίζει ότι είναι μία μειονότητα των 2000 ατόμων, σε μία χώρα 70 πλέον εκατομμυρίων…

   n     Ο ρόλος του Ελληνικού Προξενείου στην Κωνσταντινούπολη, εκτός του ότι είναι πάντοτε εντός προξενικού δικαίου, βαρύνει αναλογικά ελάχιστα σε σχέση με ό,τι γνωρίζουμε να συμβαίνει στην ελληνική Θράκη. Η ζυγαριά κλίνει αναφανδόν υπέρ της Τουρκίας στη Θράκη.

   n     Στο εσωτερικό της Θράκης είναι επίσης αλήθεια ότι θα υπάρξουν αρκετοί τουρκόφρονες που θα δυσαρεστηθούν με μία τέτοιαν εξέλιξη. Εδώ όμως είναι το δικό μας χρέος.  Είναι ανάγκη να περιορίσουμε τη δυσαρέσκεια μόνον στους υστερόβουλους και τους αυτοπροσφερόμενους για πράκτορες της Τουρκίας, και να μην επιτρέψουμε στους τελευταίους να το παρουσιάσουν ως πρόβλημα του καθενός μουσουλμάνου πολίτη.

   n     Πρέπει κάποια στιγμή να αντιληφθεί και ο τουρκικής καταγωγής (ή συνείδησης) μουσουλμάνος της Θράκης ότι ως Ελλάδα έχουμε κάποια συμφέροντα αδιαπραγμάτευτα και δεν είναι όλα υπό συζήτηση.  Να αντιληφθεί ότι άλλο η τουρκική συνείδηση κι άλλο η υιοθέτηση μιας επεκτατικής, αλυτρωτικής ή αναθεωρητικής πολιτικής από το πολιτικό κατεστημένο της Άγκυρας. Να αντιληφθεί ότι είναι πολίτης της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – κι εδώ μπορεί να λύσει όλα του τα προβλήματα.

   n     Η ειρήνη κινδυνεύει ακριβώς από τη δράση της Τουρκίας, και όσο δεν αφοπλίζουμε τούτον τον μηχανισμό που βρίσκεται μέσα στην κοινωνία μας είμαστε ανά πάσα στιγμή όμηροι των όποιων προθέσεών του (π.χ Κωνσταντινούπολη 1955).  Ο στρουθοκαμηλισμός και η υποχωρητικότητα μόνο αποθρασύνουν τον αντίπαλο και φέρνουν κοντύτερα τον όποιον κίνδυνο.

   n     Μακάρι να μπορούσε να θεραπευθεί αλλιώς το πρόβλημα. Όμως ο τεράστιος μηχανισμός που έχει εγκατασταθεί δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί.  Κάποιοι μιλούν για περιορισμό του εκάστοτε Προξένου στα αυστηρά διπλωματικά του καθήκοντα. Όμως μια άλλη λειτουργία του Προξενείου θα προϋπέθετε μιαν άλλη Τουρκία, καταλήγουμε δηλαδή πάλι στο γνωστό ευχολόγιο για “ευρωπαϊκή Τουρκία” κτλ.  Ακόμη λοιπόν και μία παροδική συμμόρφωση με την διπλωματική δεοντολογία δεν παρέχει καμμία εγγύηση για το αύριο, εφόσον η γειτονική χώρα είναι αυτή που όλοι γνωρίζουμε.

   19. «Πολίται χρη λεγειν τα καίρια» (Αισχύλος):   ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

   Μπορούμε εμείς, οι πολίτες, να κάνουμε όσα δεν κάνουν η πολιτεία και οι θεσμικοί της εκπρόσωποι; Με ποιόν τρόπο; Με ποια μέσα; Ποιος θα μας ακούσει;

   Η απάντηση είναι ΝΑΙ! Αν είμαστε σοβαροί και επίμονοι, θα πετύχουμε.

   Η αποψινή εκδήλωση  είναι ένα τεράστιο βήμα για την ανάδειξη του ζητήματος, το οποίο ενώ τόσα χρόνια ΟΛΟΙ το γνωρίζουν, ΚΑΝΕΙΣ δεν  μιλάει.

   Η αρχή έγινε από τους πολίτες της Θράκης, έξω από κομματικές, πολιτικές και άλλες σκοπιμότητες.

   Με ενημέρωση, διεκδίκηση και συνέπεια θα νικήσουμε!

                                                                                                                                                                               Φ. Μαλκίδης

 

        

Φωτογραφικό στιγμιότυπο από την εισήγηση του  Φάνη Μαλκίδη (Αλεξανδρούπολη, 22/1/2010)