Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΥΩΤΗ
- «Θα χρειαζότανε η Ελλάδα πρώτα να ανακηρύξει και μετά να οριοθετήσει την ΑΟΖ της εάν γνώριζε ότι δεν υπάρχει ούτε μια σταγόνα υδρογονανθράκων στις θάλασσές της;»
- «Γιατί να ασχοληθούμε με το θέμα της ΑΟΖ, όταν η υφαλοκρηπίδα θα μπορούσε να λύσει αντίστοιχα ζητήματα;»
περιβάλλοντος και της παραγωγής ενέργειας από τα ύδατα, τα ρεύματα και τους ανέμους. Η πλειοψηφία των κρατών που ανακήρυξαν ΑΟΖ δεν έχουν ούτε μια σταγόνα υδρογονανθράκων, αλλά την ανακήρυξαν για να προστατέψουν την αλιεία τους. Επίσης, την δεκαετία του 1980 η τότε Σοβιετική Ένωση, η Τουρκία, Ρουμανία και η Βουλγαρία οριοθέτησαν την ΑΟΖ της Μαύρης Θάλασσας χωρίς καν να γνωρίζουν εάν η Μαύρη Θάλασσα είχε κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Το ίδιο έκαναν και δύο κράτη της Μεσογείου, η Αίγυπτος και το Μαρόκο, χωρίς να τους απασχολεί, αρχικά, εάν υπήρχαν υδρογονάνθρακες στην περιοχή τους.
Υπάρχουν όμως και μερικά αμείλικτα ερωτήματα που απαντούν στα παραπάνω καθώς φαίνεται ότι οι οπαδοί της υφαλοκρηπίδας δεν ενδιαφέρονται να προφυλάξουν τους Έλληνες ψαράδες από τους Τούρκους ψαράδες και το τουρκικό ναυτικό που τους παρενοχλεί στο Αιγαίο. Δεν αντιλαμβάνονται ότι όταν εγώ, πριν 31 χρόνια, αντιλήφθηκα την αξία της ΑΟΖ και άρχισα να γράφω και να επιμένω, παρ’ όλον ότι όλοι με αγνοούσαν, δεν έγραψα για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Έγραψα, αναφέροντας ότι η ΑΟΖ δεν ασχολείται μόνο με τον βυθό των θαλασσών αλλά και με την αλιεία, την αιολική ενέργεια και το περιβάλλον. Που βρίσκονταν όλοι οι υφαλοκρηπιοζούντες ακαδημαϊκοί και δημοσιογράφοι όταν το 2004 ο Τάσσος Παπαδόπουλος ανακήρυξε την ΑΟΖ; Έπρεπε να παρέμβουν τότε και να του πουν «Κύριε Πρόεδρε γιατί ασχολείστε με την ΑΟΖ; Πετρέλαιο δεν θέλετε να βρείτε; Αυτό Κύριε Πρόεδρε βρίσκεται στην υφαλοκρηπίδα και όχι στην ΑΟΖ». Πολύ αργότερα έπρεπε, βέβαια, να παρέμβουν όταν οι Ισραηλινοί και οι Κύπριοι σκεφτόντουσαν να κάνουν οριοθέτηση της ΑΟΖ μια και θέλανε να αρχίσουν έρευνες για υδρογονάνθρακες και να τους πούνε «είστε άσχετοι γιατί, για να βρείτε τον ορυκτό σας πλούτο, πρέπει να κάνετε οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και όχι ΑΟΖ!» Εκείνο που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι το γεγονός ότι οι ακαδημαϊκοί και οι δημοσιογράφοι, που είναι οπαδοί της υφαλοκρηπίδας, έμμεσα επικροτούν την θέση της Τουρκίας, που επιμένει ότι η υφαλοκρηπίδα είναι το ζητούμενο και για πάνω από 30 χρόνια τώρα επιμένει να συζητά με την Ελλάδα το θέμα της υφαλοκρηπίδας και να μη θέλει να κουβεντιάσει το θέμα της ΑΟΖ. Πως ξεχνάνε ότι η Τουρκία δεν υπέγραψε και δεν επικύρωσε τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας λόγω της ύπαρξης της ΑΟΖ;
Όταν πρόσφατα ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς μίλησε για μια ΑΟΖ της Ευρώπης οι ειδήμονες για την υφαλοκρηπίδα έκαναν ειρωνικές δηλώσεις λέγοντας ότι δεν υπάρχει ΑΟΖ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο άσχετοι είναι. Το γεγονός και μόνο ότι η ΕΕ διαθέτει μεγάλο μήκος ακτών ήταν αρκετό για να ενδιαφερθεί και να λάβει μέρος στην 3η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας που θα δημιουργούσε το νέο Σύνταγμα των Θαλασσών του πλανήτη μας. Βέβαια, ο κύριος λόγος της συμμετοχής της ΕΕ στην Διάσκεψη, ήταν το γεγονός, ότι τα κράτη-μέλη της είχαν μεταβιβάσει ορισμένες αρμοδιότητες στην Κοινότητα. Οι αρμοδιότητες αυτές αφορούσαν βασικά τα θέματα της αλιείας, της εμπορικής πολιτικής και της διατήρησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Δηλαδή η ΕΕ έχει κυριαρχικά δικαιώματα αλιείας στις ΑΟΖ των κρατών-μελών της. Γι’ αυτό και η ΕΕ έχει Επίτροπο για τα θέματα Αλιείας και ΑΟΖ που σήμερα τα καθήκοντα αυτά ανήκουν στην κυρία Μαρία Δαμανάκη.
Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ Η ΕΕ
Η Σύμβαση του 1982 (στο Μέρος XVIΙ και στο Παράρτημα IX) δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής Διεθνών Οργανισμών αμέσως μετά τη συμμετοχή της απολύτου πλειοψηφίας των κρατών-μελών της. Ήδη όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ καθώς και η ίδια η ΕΕ έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας. Με βάση τα άρθρα 309 και 310 δεν επιτρέπεται να διατυπωθούν επιφυλάξεις ή εξαιρέσεις όταν τα διάφορα κράτη καταθέτουν την επικύρωση της Σύμβασης. Έτσι, τα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν μπορούν να έχουν επιφυλάξεις σχετικά με τις αρμοδιότητες που έχουν μεταβιβάσει σε αυτή. Πιο συγκεκριμένα, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε την Τελική Πράξη της Σύμβασης του Δίκαιου της Θάλασσας τον Δεκέμβρη του 1982 στο Montego Bay της Τζαμάικας έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η Κοινότητα σημειώνει ότι τα Κράτη-Μέλη της έχουν μεταβιβάσει σ’ αυτήν τις αρμοδιότητες που αφορούν στην διατήρηση και διαχείριση των αλιευτικών τους πόρων. Επομένως, στα θέματα αλιείας μόνο η Κοινότητα μπορεί να υιοθετήσει τους σχετικούς κανόνες και κανονισμούς (οι οποίοι εκτελούνται από τα Κράτη-Μέλη) και έχει την δυνατότητα να προβαίνει σε συμφωνίες με τρίτα Κράτη ή με διεθνείς οργανισμούς.»
Όταν στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η ΕΕ αντιλήφτηκε ότι ΑΟΖ 200 ν.μ. σύντομα θα εξαπλωθεί σε όλες τις ηπείρους αποφάσισε να μελετήσει το θέμα για να διαπιστώσει αν πρέπει και η ΕΕ να αποκτήσει μια τέτοια ζώνη. Έτσι, έχοντας αναλύσει τις απώλειες και τα κέρδη της ΕΕ σε καθεστώς ΑΟΖ 200 ν.μ. η ΕΕ προχώρησε σε ένα σημαντικό βήμα τον Νοέμβριο του 1976, συμφωνώντας σε τρεις βασικές αρχές:
- Την προέκταση των αλιευτικών ζωνών όλων των μελών της σε 200 ν.μ.
- Την μεταβίβαση στην ΕΟΚ της αποκλειστικής αρμοδιότητας για τις διαπραγματεύσεις για αλιευτικές συμφωνίες της ΕΟΚ με κράτη μη μέλη της Κοινότητας.
- Σε ορισμένες αρχές για την μελλοντική της πολιτική σε θέματα διαχείρισης και διατήρησης των αλιευτικών πόρων.
“Από την 1η Ιανουαρίου 1983 και μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1992, τα κράτη-μέλη επιτρέπεται να διατηρήσουν το καθεστώς που ορίζεται στο άρθρο 100 της πράξης προσχώρησης του 1972 και να γενικεύσουν το όριο των έξι μιλίων, το οποίο προβλέπεται στο ίδιο άρθρο, μέχρι δώδεκα ναυτικά μίλια για όλα τα ύδατα που υπάγονται στην κυριαρχία ή δικαιοδοσία τους.”
Ο Κανονισμός αυτός ξεκάθαρα αναφέρει ότι το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης των κρατών-μελών δεν έχει καμία επίπτωση στην αλιευτική ζώνη. Δηλαδή, κράτη-μέλη που είχαν αιγιαλίτιδα ζώνη 3 ή 6 ν.μ. θα έπρεπε να αποκτήσουν αλιευτική ζώνη 12 ν.μ. Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν έκανε τότε καμία ενέργεια για να δημιουργήσει αλιευτική ζώνη 12 ν.μ. Αργότερα, η Τουρκία βλέποντας πολλές χώρες της ΕΕ να επεκτείνουν την αλιευτική τους ζώνη στα 12 ν.μ. και φοβούμενη ότι και η Ελλάδα θα έκανε το ίδιο πράγμα αντέδρασε και κάλεσε στην Άγκυρα, την 25η Οκτωβρίου 1990, όλους τους τότε πρεσβευτές της ΕΕ, εκτός του Έλληνα, ζητώντας από τα κράτη-μέλη να μην επεκτείνουν την αλιευτική ζώνη τους στα 12 ν.μ. στη Μεσόγειο. Δυστυχώς, η ΕΕ αποδέχτηκε το Τουρκικό διάβημα αλλά, ακόμα χειρότερα, το δέχθηκε και η τότε κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Όταν η ΕΕ αποφάσισε να δημιουργήσει ΑΟΖ 200 ν.μ. για όλα τα κράτη-μέλη της, η Τουρκία ζήτησε να μη δημιουργηθεί τέτοια ζώνη στη Μεσόγειο, αίτημα που πάλι αποδέχθηκε και η ΕΕ και η Ελλάδα. Η εξήγηση που δόθηκε από την ΕΕ είναι ότι τα ψάρια σε αυτή τη θάλασσα έχουν υψηλή μεταναστευτική τάση και έτσι δεν κρίθηκε χρήσιμο να επεκταθούν τα 200 ν.μ. και σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή. Κατά συνέπεια, ούτε η Ελλάδα ούτε και η Ιταλία διαθέτουν ΑΟΖ 200 ν.μ., ενώ η Γαλλία και η Ισπανία διαθέτουν ΑΟΖ 200 ν.μ. αλλά όχι στην περιοχή της Μεσογείου. Έτσι, το μοναδικό κράτος της ΕΕ που διαθέτει ΑΟΖ στη Μεσόγειο είναι η Κύπρος για τη οποία η ΕΕ δεν έφερε καμία αντίρρηση. Γι’ αυτό η Ελλάδα πρέπει να ζητήσει από τους εταίρους της στις Βρυξέλλες να επεκτείνουν την ΑΟΖ και στη Μεσόγειο. Για αυτό το λόγο ήταν πολύ σημαντική η παρέμβαση του Έλληνα Πρωθυπουργού που ουσιαστικά ζήτησε να δημιουργηθεί μια Ευρωπαϊκή ΑΟΖ στην νοτιοανατολική Μεσόγειο ανάμεσα στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Κύπρο και την Μάλτα.
Η ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Σήμερα το μήκος των ακτών της ΕΕ των 27 ξεπερνάει τα 66.000 χλμ. και η Ελλάδα διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτή από όλα τη κράτη-μέλη που φτάνει τα 13.676 χλμ. καθώς επίσης και τα περισσότερα νησιά και νησίδες που είναι 3.100 και 2.463 από αυτά βρίσκονται στο Αιγαίο Πέλαγος. Βέβαια, αν υπολογισθούν και οι βραχονησίδες, τότε ξεπερνούν συνολικά τις 10.000. Συγκριτικά, οι ακτές των ΗΠΑ είναι 21.000 χλμ., της Λατινικής Αμερικής 25.000 χλμ., της Αφρικής 30.000 χλμ. και της Αυστραλίας 27.000 χλμ. Επίσης, με την επέκταση των κυριαρχικών δικαιωμάτων των παράκτιων κρατών σε 200 ν.μ. η περιοχή που ανήκει στα κράτη-μέλη της ΕΕ ξεπερνάει τα επτά εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σήμερα η ΕΕ αποτελεί την δεύτερη μεγαλύτερη αλιευτική δύναμη στον κόσμο.
Θα πρέπει να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι το άρθρο 56 της Σύμβασης του Δίκαιου της Θάλασσας κάνει λόγο για “κυριαρχικά δικαιώματα” και όχι “κυριαρχία” στο παράκτιο κράτος σε σχέση με την ΑΟΖ. Από την άλλη πλευρά, το παράκτιο κράτος, αναφορικά με τη δικαιοδοσία που έχει για ορισμένους σκοπούς, είναι “κυρίαρχο”. Έχει δηλαδή το αποκλειστικό δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων σε σχέση με τους κανονισμούς που διέπουν την ΑΟΖ και το αποκλειστικό δικαίωμα να επιβάλει και να εφαρμόσει τα μέτρα που έχει λάβει σχετικά με αυτή τη ζώνη. Εδώ βέβαια η πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού αποκτά μεγαλύτερη σημασία και αξία διότι όλοι γνωρίζουμε ότι, με τα διάφορα μνημόνια, έχουμε χάσει ένα μέρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και επομένως θα μπορούσαμε να «διαπραγματευτούμε» στις Βρυξέλλες ώστε να μας πάρουν άλλο ένα κυριαρχικό μας δικαίωμα και να μας δώσουν ΕΝΤΟΛΗ να ανακηρύξουμε ΑΟΖ.
Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Η Τουρκία, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν έχει απειλήσει την Ελλάδα ότι η ανακήρυξη ελληνικής ΑΟΖ θα αποτελέσει και αυτή casus belli για τη Τουρκία. Όμως, σε περίπτωση που δοθεί εντολή από την ΕΕ να δημιουργηθεί ΑΟΖ σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, ίσως η Τουρκία να αρχίσει τις απειλές της και γι’ αυτό το θέμα, αλλά, τότε, η Τουρκία θα είναι αναγκασμένη και υποχρεωμένη να χρησιμοποιήσει το casus belli και κατά της ΕΕ! Επιπλέον, η Τουρκία προσπαθεί να ξεχάσει ότι ένας από τους όρους πλήρους ένταξής της στην ΕΕ είναι η υποχρέωσή της να επικυρώσει τη νέα Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας και βέβαια το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών ξεχνάει να υπενθυμίσει στη Τουρκία αυτόν τον σημαντικό όρο κάθε φορά που παραβιάζει τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο.
http://mignatiou.com/2013/04/%ce%b7-%ce%b1%ce%bf%ce%b6-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%cf%85%cf%81%cf%8e%cf%80%ce%b7%cf%82/#ixzz2RZKuAPao
Το αλίευσα ΕΔΩ
