Τα παιδιά και τα κάλαντα των Χριστουγέννων

 

Αρκετές μέρες πριν τα Χριστούγεννα, τα παιδιά ετοιμάζουν την παρέα τους για τα κάλαντα. Την παραμονή, αγουροξυπνημένα ακόμη, πετάγονται βιαστικά απ' το κρεβάτι και ετοιμάζονται. Χαράματα σχεδόν ξεχύνονται στους δρόμους, για να περάσουν στα σπίτια και ν' αναγγείλουν τη γέννηση του Χριστού.

Στα χέρια τους κρατούν φανάρια πολύχρωμα ή καραβάκια φωτισμένα. Κρατούν και ραβδιά που τα χτυπούν ρυθμικά στις πόρτες των σπιτιών «για το καλό» και τραγουδούν τα κάλαντα. Οι τρυφερές φωνές που συνοδεύονται κι απ' το ρυθμικό χτύπημα του τριγώνου.

Όλες οι πόρτες ανοίγουν μπροστά τους, ν' ακουστεί το μήνυμα της μεγάλης μέρας, μαζί μ' ευχές κι επαίνους για το νοικοκύρη, τη νοικοκυρά και τ' άλλα πρόσωπα του σπιτιού:

Καλήν εσπέραν άρχοντες, (αν εί-), αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη θεία γέννηση (να πω), να πω στ' αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον (εν Βη-) εν Βηθλεέμ τη πόλει, οι ουρανοί αγάλλονται, (χαίρει) χαίρει η κτίσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται (εν φα-) εν φάτνη των αλόγων
ο βασιλεύς των ουρανών (και ποι-) και ποιητής των όλων.
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι (το δο-) το δόξα εν Υψίστοις

...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...;..

Δεν είναι βέβαια τα μοναδικά κάλαντα. Κατά τόπους υπάρχουν κι άλλα, πιο λαϊκά, πιο άμεσα, πιο ανθρώπινα, όπου η Παναγία περιγράφεται σαν μια απλή γυναίκα που κοιλοπονάει, μια λεχώνα, κι ο Χριστός ένα οικείο τρυφερό βρέφος.

Χριστός γεννιέται, σαν γήλιος φέγγει,
σαν νιο φεγγάρι, σαν παληκάρι.
Κυρά Θεοτόκο εκοιλοπόνα,
εκοιλοπόνα και παρεκάλιε!
Βοηθήσετέ με αυτή την ώρα
τη βλογημένη και δοξασμένη,
μαμή να πάτε, μαμή να φέρτε.
Ώστε να πάσι και να γυρίσου,
Χριστός γεννήθη σα νιο φεγγάρι,
σαν παλικάρι.

Κάθε νοικοκυρά ανταμείβει γενναιόδωρα τα παιδιά, ανάλογα βέβαια με το «έχει της», με κουλούρια, κάστανα, καρύδια, και τα νεότερα χρόνια με γλυκά και νομίσματα. Το 'χουν «σε κακό» να διώξουν χωρίς τίποτε τα παιδιά ή να μην τους ανοίξουν την πόρτα. Σ' αυτή την περίπτωση τα παιδιά αντιδρούν κοροϊδεύοντας:

Αφέντη μου, στην κάπα σου χίλιες χιλιάδες ψείρες,
άλλες γεννούν, άλλες κλωσούν, άλλες αυγά μαζώνουν.

Το αλίευσα ΕΔΩ