Οι Μολοσσοί αποτέλεσαν ένα από τα τρία μεγάλα φύλα των αρχαίων Ηπειρωτών, μαζί με τους Χάονες και τους Θεσπρωτούς. Αν και για αιώνες έμειναν στην περιφέρεια του ελληνικού κόσμου, υπήρξαν φορείς μιας έντονα ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας, η οποία ωστόσο εκφράστηκε διαφορετικά από τα παράλια και τις πόλεις-κράτη της Νότιας Ελλάδας. Οργάνωσαν ένα ισχυρό βασιλικό κράτος, που έφτασε σε τεράστια ακμή στον 4ο–3ο αιώνα π.Χ., καθιστώντας την Ήπειρο μία από τις πλέον υπολογίσιμες δυνάμεις της εποχής.
Οι γενάρχες και η βασιλική συνέχεια του Οίκου των Αιακιδών
Οι Μολοσσοί συνδέουν την καταγωγή τους με τον Νεοπτόλεμο (Πύρρο),
τον γιο του Αχιλλέα, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση μετέφερε το
αχαιϊκό αίμα από την Τροία στην Ήπειρο. Η δυναστεία που προέκυψε
ονομάστηκε Αιακίδες, από τον Αιακό, παππού του Αχιλλέα.
Αυτό το γεγονός είναι εξαιρετικά σημαντικό: οι Μολοσσοί ισχυρίζονταν πως ανήκαν στο ίδιο βασιλικό γενεαλογικό σώμα με τους Μυκηναίους Αχαιούς – μια σύνδεση που σήμερα θεωρείται πιθανότατα αποτέλεσμα πολύ παλαιών σχέσεων μεταξύ Ηπείρου και μυκηναϊκών κέντρων.
Η κορύφωση της δύναμής τους ήρθε με τη βασιλεία του Πύρρου Α΄, ενός από τους μεγαλύτερους στρατηλάτες της αρχαιότητας, τον οποίο ο Αννίβας θεωρούσε δεύτερο μετά τον Αλέξανδρο.
Μια κοινωνία πολεμική αλλά και θεσμικά εξελιγμένη
Παρά τη φήμη τους ως τραχείς ορεσίβιοι πολεμιστές, οι Μολοσσοί δημιούργησαν ένα σύγχρονο και σύνθετο πολιτικό σύστημα, το λεγόμενο Κοινόν των Μολοσσών.
Χαρακτηριστικά:
-
Βασιλεία κληρονομική, αλλά με θεσμική νομιμοποίηση από το κοινό των πολιτών
-
Συμμετοχικά όργανα που περιόριζαν την απόλυτη εξουσία
-
Νομοθεσία που οργανώθηκε με τη συμβολή του περίφημου νομοθέτη Χάρωνος
-
Ισχυρή στρατιωτική πειθαρχία και φημισμένοι κύνες Μολοσσοί, οι πρόγονοι των σύγχρονων ποιμενικών σκύλων
Καθίσταται έτσι σαφές ότι δεν αποτελούσαν «αγροικό φύλο», όπως παλαιότερα θεωρήθηκε, αλλά έναν λαό με πολιτική ωριμότητα και εξωστρεφείς βλέψεις.
Το Δωδωναίο μυστήριο – Θρησκεία και μαντεία
Στην επικράτεια των Μολοσσών βρισκόταν το Μαντείο της Δωδώνης, το αρχαιότερο και πιο μυστηριακό μαντείο του ελληνικού κόσμου.
Κύρια χαρακτηριστικά:
-
Κέντρο λατρείας του Διός Ναϊου και της Διώνης
-
Μαντεία μέσω ήχων φύλλων και παφλασμών ανέμου στην ιερή βελανιδιά
-
Ιερατικό σώμα Σελλών με ασυνήθιστες τελετουργίες (π.χ. ξυπολυσία, ανάπαυση στο έδαφος)
Η φύση της λατρείας δείχνει έναν κόσμο βαθιά συνδεδεμένο με τη γη και τον ουρανό, μια μυστικιστική κληρονομιά που διαφέρει από την ορθολογική θεολογία της κλασικής Ελλάδας.
Μυστήρια και ανεξιχνίαστα στοιχεία
Παρά τον ελληνικό τους χαρακτήρα, οι Μολοσσοί παρουσιάζουν πτυχές που παραμένουν αντικείμενο έρευνας:
▪ Μυστηριώδης προέλευση
Κατά μία εκδοχή, προηγήθηκαν των Δωριέων στην περιοχή, κάτι που εγείρει το ερώτημα:
Μήπως οι Μολοσσοί διατηρούσαν παλαιότερα στρώματα του ελληνικού πολιτισμού που χάθηκαν αλλού;
▪ Πολεμική τεχνογνωσία
Οι Μολοσσικοί σκύλοι ήταν τόσο φημισμένοι, ώστε αποτελούσαν στρατηγικό όπλο στους ελληνιστικούς πολέμους και αναφέρονται από Ρωμαίους στρατιωτικούς συγγραφείς ως ανίκητοι.
▪ Σχέση με τη Μακεδονία
Τα βασιλικά δίκτυα επιγαμιών συνέδεσαν στενά Μολοσσούς και Μακεδόνες· δεν είναι τυχαίο ότι
η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Ολυμπιάδα, ήταν Μολοσσίδα πριγκίπισσα.
Εδώ συναντούμε έναν ύπουλο αλλά γοητευτικό πολιτικό μηχανισμό:
οι Μολοσσοί, χωρίς να κατακτήσουν τον ελληνικό κόσμο, συνέβαλαν δυναστικά στην ενοποίησή του.
Η άνοδος και η δραματική πτώση
Μετά τον θάνατο του Πύρρου, το κράτος των Μολοσσών άρχισε να αποδυναμώνεται.
Το 167 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν την Ήπειρο με ανείπωτη αγριότητα·
περισσότεροι από 150.000 Ηπειρώτες πουλήθηκαν ως δούλοι.
Ήταν η απότομη εξαφάνιση ενός λαού με παράδοση χιλιετιών.
Κι όμως — η κληρονομιά τους δεν χάθηκε:
ζει μέσα στο όνομα της Ηπείρου, στο μυστήριο της Δωδώνης,
στη βασιλική καταγωγή του Αλεξάνδρου
και στον μυθικό δεσμό τους με τον Όμηρο και τους Αχαιούς.
Συμπέρασμα
Οι Μολοσσοί υπήρξαν ένα ελληνικό φύλο ισχυρό, ευγενές και μυστηριακό,
που συνδύασε την ακατέργαστη δύναμη των ορέων της Ηπείρου με την
αρχοντική αχαιϊκή καταγωγή και μια βαθιά ιερατική πνευματικότητα.
Η ιστορία τους είναι μια απόδειξη ότι
ο ελληνικός κόσμος δεν ήταν μόνο η λάμψη των ακτών,
αλλά και η σιωπηλή ισχύς των βουνών.
Ρωμιοί της Πόλης
romioitispolis.gr
Το αλίευσα ΕΔΩ
