Ἀμαλίας Κ. Ἠλιάδη
φιλολόγου-ἱστορικοῦ
Δ/ντριας 3ου Γυμνασίου Τρικάλων
Στὴν ἐποχή μας ποὺ
οἱ θεαματικὲς ἀνακαλύψεις τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν καὶ ἡ
ραγδαία ἀναπτυσσόμενη τεχνολογία ἔχουν καταστήσει τὴν
κοινωνία μας διαρκῆ ἀγῶνα ἔντασης καὶ ρυθμοῦ, μία παραδοχὴ
ποὺ μέσα της περικλείει ἀλήθεια διαχρονικοῦ κύρους
ἐξακολουθεῖ νὰ δεσπόζει: ὅτι οἱ νέοι ἀποτελοῦν καὶ σήμερα
τὸ κατ᾿ ἐξοχὴν ζωντανὸ δυναμικὸ μίας χώρας, τὴν πηγὴ ἀπὸ τὴν
ὁποία ἀναβλύζει ἀσυγκράτητος ἐνθουσιασμὸς καὶ ἀχαλίνωτη
αἰσιοδοξία. Κι αὐτὸ γιατί οἱ νέοι, σ᾿ ὅλες τὶς ἐποχές,
διακρίνονται γιὰ τὸ πάθος τους γιὰ πρωτοπορία στοὺς
κοινωνικοὺς ἀγῶνες, ἀναδεικνύονται φορεῖς νέων
προοδευτικῶν ἀντιλήψεων, ἀνανεωτικῶν τάσεων καὶ
κοπιάζουν καὶ μοχθοῦν γιὰ τὴν ἐνσάρκωση ὅλων αὐτῶν. Προβαίνουν
σ᾿ αὐτὸ τὸν ἀγῶνα γιατί οἱ νέοι εἶναι ἀπὸ τὴ φύση τους
ἰδεαλιστὲς ἀφοῦ δὲν τοὺς ἔχει
παρασύρει ἀκόμα ἡ ἀμείλικτη κοινωνικὴ συμβατικότητα ποὺ κυριαρχεῖ. Μ᾿ ἄλλα λόγια οἱ νέοι ἀποτελοῦν καὶ ἐκφράζουν ἐκείνη τὴν ὁρμὴ τῆς ἀνανέωσης ποὺ εἶναι ἱκανὴ νὰ ἀναπλάσει κοινωνίες καὶ νὰ καλυτερέψει ἔτσι τοὺς ὅρους διαβίωσης τοῦ ἀνθρώπου, ὑλικοὺς καὶ πνευματικούς… Βέβαια αὐτὸ συμβαίνει στὴν περίπτωση ποὺ ἡ ὅλη προσωπικότητα τοῦ νέου δὲν ἔχει λυγίσει στὴν ἀλλοτρίωση, τὴν ἀλλοίωση καὶ τὴ φθορὰ τὴν ὁποία προωθοῦν ποικίλοι καὶ πολυάριθμοι παράγοντες. Καὶ ἐπειδὴ καὶ στὴν περίπτωση τῆς δικιᾶς μας χώρας οἱ νέοι ἀποτελοῦν τὸ πιὸ ζωντανὸ δυναμικό της, εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν ὅλες τὶς δυνατότητες νὰ πρωτοστατήσουν στὴν οἰκονομικὴ καὶ πολιτιστική τους ἀνόρθωση, ταυτόχρονα μποροῦν νὰ παίξουν καὶ τὸ ρόλο ἀλύγιστου κυματοθραύστη ἐνάντια στὴν ἀλλοτρίωση ποὺ ἐπιχειρεῖ νὰ ἀνατρέψει τὴ γενικὴ εὐημερία της. Αὐτὸ βέβαια συμβαίνει πάντα ὑπὸ ἕναν ὅρο: ὅτι ὁ νέος διακατέχεται ἀπὸ ἔντονη ροπὴ πρὸς θετικὴ ἔκφραση ὅλων αὐτῶν τῶν ζωτικῶν πράγματι δυνατοτήτων ποὺ διαθέτει: ἐνθουσιασμό, αἰσιοδοξία, τόλμη.
παρασύρει ἀκόμα ἡ ἀμείλικτη κοινωνικὴ συμβατικότητα ποὺ κυριαρχεῖ. Μ᾿ ἄλλα λόγια οἱ νέοι ἀποτελοῦν καὶ ἐκφράζουν ἐκείνη τὴν ὁρμὴ τῆς ἀνανέωσης ποὺ εἶναι ἱκανὴ νὰ ἀναπλάσει κοινωνίες καὶ νὰ καλυτερέψει ἔτσι τοὺς ὅρους διαβίωσης τοῦ ἀνθρώπου, ὑλικοὺς καὶ πνευματικούς… Βέβαια αὐτὸ συμβαίνει στὴν περίπτωση ποὺ ἡ ὅλη προσωπικότητα τοῦ νέου δὲν ἔχει λυγίσει στὴν ἀλλοτρίωση, τὴν ἀλλοίωση καὶ τὴ φθορὰ τὴν ὁποία προωθοῦν ποικίλοι καὶ πολυάριθμοι παράγοντες. Καὶ ἐπειδὴ καὶ στὴν περίπτωση τῆς δικιᾶς μας χώρας οἱ νέοι ἀποτελοῦν τὸ πιὸ ζωντανὸ δυναμικό της, εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν ὅλες τὶς δυνατότητες νὰ πρωτοστατήσουν στὴν οἰκονομικὴ καὶ πολιτιστική τους ἀνόρθωση, ταυτόχρονα μποροῦν νὰ παίξουν καὶ τὸ ρόλο ἀλύγιστου κυματοθραύστη ἐνάντια στὴν ἀλλοτρίωση ποὺ ἐπιχειρεῖ νὰ ἀνατρέψει τὴ γενικὴ εὐημερία της. Αὐτὸ βέβαια συμβαίνει πάντα ὑπὸ ἕναν ὅρο: ὅτι ὁ νέος διακατέχεται ἀπὸ ἔντονη ροπὴ πρὸς θετικὴ ἔκφραση ὅλων αὐτῶν τῶν ζωτικῶν πράγματι δυνατοτήτων ποὺ διαθέτει: ἐνθουσιασμό, αἰσιοδοξία, τόλμη.
Ὅμως στὴν ἐποχή μας καὶ κατ᾿
ἐπέκταση στὴ χώρα μας τὸ ζωντανὸ αὐτὸ δυναμικὸ διέρχεται
κρίση ποὺ τὸ ἀναταράζει ὅσον ἀφορᾶ τοὺς τρόπους ἔκφρασης τῶν
ἰδιοτήτων του. Καὶ δὲν εἶναι λίγες οἱ φορὲς ποὺ ἐκδηλώνεται
τὸ πλῆθος τῶν νέων ἀρνητικὰ πρὸς τὸν ἑαυτό τους καὶ πρὸς τὴν
κοινωνία. Βέβαια οἱ παράγοντες ποὺ συντελοῦν στὴν
κατασταλτικὴ συνειδητοποίηση καὶ ἔκφραση τοῦ ζωντανοῦ
αὐτοῦ δυναμικοῦ εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἰδιομορφίας τῆς
ἐποχῆς μας καθὼς καὶ πολύπλοκη συνάρτηση οἰκονομικῶν καὶ
κοινωνικῶν συγκυριῶν. Ὅμως ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς βαθύτερες
αἰτίες ποὺ διαμορφώνουν αὐτοὺς τοὺς παράγοντες, ἡ οὐσία τῶν
πραγμάτων εἶναι ὅτι ἀποτελοῦν ἀληθινὴ μάστιγα γιὰ τὴν
ἐπιβίωση καὶ τὴν προκοπὴ κάθε λαοῦ χωριστὰ καὶ εὐρύτερα τῆς
ἀνθρωπότητας. Καὶ προσδιορίζοντας αὐτοὺς τοὺς παράγοντες
κατανοοῦμε ταυτόχρονα καὶ τὴ βαρύτητά τους στὴ διαμόρφωση
τῆς συνείδησης, πολιτικῆς καὶ κοινωνικῆς τῆς νεολαίας.
Ἀρχικὰ ὁ πρῶτος μεγάλος
παράγοντας ποὺ συντελεῖ στὴν ἀρνητικὴ ἔκφραση τῶν νέων εἶναι
ἡ ἐμφύτευση καὶ στὴ χώρα μας ἀλλοδαπῶν τρόπων ζωῆς οἱ ὁποῖοι
κάθε ἄλλο παρὰ ἐναρμονίζονται μὲ τὴν ψυχοσύνθεση τοῦ λαοῦ
μας καὶ τὴν μακραίωνη πολιτιστικὴ παράδοση καὶ κληρονομιὰ
τοῦ τόπου μας. Οἱ νέοι μὴ ἔχοντας ἀκόμη διαμορφωμένο τὸν
ψυχικό τους κόσμο καὶ χωρὶς ἀποστάγματα καίρια ἀντιλήψεων
καὶ θεωριῶν, τοὐλάχιστον ἡ συντριπτικὴ πλειονότητά τους,
ρυμουλκοῦνται εὔκολα ἀπὸ ὁρισμένους ἀλλοπρόσαλλους δῆθεν
μεταρρυθμιστὲς καὶ προσπαθοῦν μάταια νὰ προσαρμοστοῦν στὶς
ξενόφερτες ἐπιταγές τους, καταπνίγοντας μέσα τους τὴ δύναμη
γιὰ ἀνανέωση καὶ γόνιμη ἀναθεώρηση τῆς δικῆς τους
κληρονομιᾶς. Ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς στάσης ἡ δική τους πρῶτα
φθορὰ καὶ ἀλλοτρίωση, ποὺ μεταβαίνει κατόπιν καὶ στὴν
κοινωνία τῆς χώρας τους μέσῳ τῶν ἀρνητικῶν ἐκφράσεων στὶς
ὁποῖες προβαίνουν.
Ἕνας ἄλλος ἐπίσης σπουδαῖος
παράγοντας ποὺ ἀποφέρει τὸν ἀποπροσανατολισμό τους ἀπὸ
δίκαια ὁράματα καὶ ὑψηλὲς φιλοδοξίες εἶναι οἱ διάφοροι
«καθοδηγητὲς» ποὺ ξεφυτρώνουν κατὰ καιροὺς καὶ ποὺ ἀφοῦ μὲ τὶς
τρανταχτὲς διακηρύξεις καὶ ὑποσχέσεις τους, τοὺς καθιστοῦν
ἕρμαια τῶν παθῶν τους καὶ τῶν κατώτερων ὁρμῶν τους νεκρώνοντας
τὸ κριτικό τους πνεῦμα καὶ τὴν τάση γιὰ συνεχῆ ἀναζήτηση τῆς
ἀλήθειας, εἴτε πολιτικὴ εἶναι αὐτή, εἴτε κοινωνική, εἴτε
πολιτιστική, εἴτε πνευματική, εἴτε θρησκευτική, τοὺς
μετατρέπουν σὲ ὄργανα γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τῶν δικῶν τους
ἀπώτερων σκοπῶν ποὺ ἐνδέχεται νὰ εἶναι εὐδιάκριτα
ἀντικοινωνικοὶ καὶ σὲ τελευταῖα ἀνάλυση ἀσυμβίβαστοι μὲ τὰ
ἴδια τὰ «πιστεύω» τῶν νέων, ποὺ καταλήγουν νὰ εἶναι φερέφωνά
τους καὶ ἄλογοι θιασῶτες τους.
Ὅμως, ἀναμφισβήτητα, ἕνας ἄλλος,
ἴσως ὁ πιὸ σπουδαῖος παράγοντας ποὺ κυριολεκτικά τούς
ἀποχαυνώνει πνευματικὰ καὶ τοὺς ξεχαρβαλώνει σωματικά,
εἶναι ἡ μεγάλη μάστιγα τῶν ναρκωτικῶν καὶ σὲ δεύτερη μοίρα
τοῦ ἀλκοολισμοῦ ποὺ στὶς μέρες μας ἔχει λάβει, ἂν ὄχι
ἀπειλητικές, τοὐλάχιστον ἀρκετὰ εὐδιάκριτες διαστάσεις.
Ὅμως ἐδῶ τὸ πρόβλημα γιὰ νὰ προσδιοριστεῖ ἐπακριβέστερα
ἀπαιτεῖ τὴ συνδρομὴ τῆς κοινωνικῆς, οἰκονομικῆς καὶ ἠθικῆς
πραγματικότητας τῆς ἐποχῆς μας. Στὸ σύνολό του εἶναι ἕνα
φαινόμενο ποὺ σχεδὸν ἁπλώνεται σ᾿ ὅλους τούς τομεῖς τῆς
ἀνθρώπινης παρέμβασης καὶ δράσης καὶ γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ λόγο
ἀποτελεῖ τὴν πιὸ γιγαντωμένη κραυγὴ ἐνάντια στὴ σημερινὴ
«τάξη πραγμάτων», ἐνάντια στὴ σημερινὴ κοινωνία, ποὺ
περικλείει πράγματι πολλὰ τρωτὰ σημεῖα. Γιατί ὅταν
ἐπικρατοῦν ἔστω καὶ ἀμυδρὲς κοινωνικὲς διακρίσεις ποὺ
διατηροῦνται ἀνέπαφες μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου λόγῳ ἄδικων
σκοπιμοτήτων, ὅταν ἡ κοινωνικὴ διάρθρωση ἀποτελεῖ τὴν
ἴδια τὴν πηγὴ ἀπὸ τὴν ὁποία ἀπορρέουν πολυάριθμες
ἀναταραχὲς καὶ ἄτακτες ἀνακατατάξεις, ὅταν ἡ ἀνεργία
μαστίζει ἀνελέητα ὁλόκληρες μάζες νέων ἀνθρώπων μὲ
συσσωρευμένα προσόντα, τὰ ὁποῖα ἀποκτήθηκαν μὲ μόχθο καὶ
σκληρὸ ἀγῶνα, καὶ συντελεῖ στὴν οἰκονομικὴ κατάπτωση καὶ
ἐξαθλίωση αὐτῶν τῶν νέων καὶ κατ᾿ ἐπέκταση τοῦ κοινωνικοῦ
τους περίγυρου, τότε ἰδιαίτερα οἱ νέοι ποὺ δὲν κατόρθωσαν σ᾿
αὐτὸ τὸ μικρὸ διάστημα τῆς ζωῆς τους νὰ ἀποκτήσουν ἀτσάλινο
χαρακτήρα καὶ ἀκατάβλητη ψυχικὴ δύναμη, πτοοῦνται καὶ
καταφεύγουν ἀπελπισμένοι στὴ μοναδικὴ γι᾿ αὐτοὺς διέξοδο,
εἴτε στὰ ναρκωτικά, εἴτε στὸν ἀλκοολισμό, εἴτε σὲ κάθε
εἴδους ἐθισμούς. Προσπαθοῦν νὰ ἀνακαλύψουν μέσα σ᾿ αὐτὰ τὸν
χαμένο τους Παράδεισο ποὺ μὲ τόση εὐαισθησία εἶχαν πλάσει
καὶ τόσο ἀμείλικτα τούς τὸν διέλυσε ἡ σκληρὴ πραγματικότητα
τῆς ζωῆς. Ὅμως μέσα σ᾿ αὐτὰ δὲν θὰ συναντήσουν παρὰ τὸν
θάνατο, καταντώντας στὸ τέλος ἀνθρώπινα ράκη. Ἐπίσης, ὅταν
πλανιέται γύρω τους ἡ μοναξιὰ ἡ ὁποία φθείρει καὶ ἀλλοιώνει
πολὺ τὶς διαπροσωπικὲς τους σχέσεις, καθιστώντας τὴ ζωὴ τους
σχεδὸν ἀφόρητη κι ὅταν σ᾿ ἄλλη περίπτωση ἡ διαλυμένη τους
οἰκογένεια τοὺς δημιουργεῖ ἀθεράπευτα ἴσως ψυχικὰ
τραύματα, ὅταν τὰ ρυπαρὰ ἔντυπα ποὺ διακινοῦνται τοὺς
διαστρεβλώνουν τὴν ἁγνὴ καὶ ἰδανικὴ εἰκόνα ποὺ ἔχουν
σχηματίσει γιὰ τὸν ἔρωτα, τὴ δικαιοσύνη, τὴν εἰρήνη καὶ τὴν
ἐλευθερία, ἀξίες πανανθρώπινες ποὺ συγκίνησαν καὶ
συνεχίζουν νὰ συγκινοῦν ὁλόκληρες γενιὲς ὑπεύθυνων
ἀνθρώπων, τότε γιὰ νὰ διοχετεύσουν τὴν ἔμφυτη τάση τους γιὰ
δράση καὶ γιὰ νὰ διατρανώσουν τὴν ἀγανάκτησή τους προβαίνουν
σὲ ἐκδηλώσεις ποὺ τοὺς καταρρακώνουν σὰν ἠθικὲς
προσωπικότητες, κι ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ἀποτελοῦν
κατασταλτικὸ παράγοντα βελτίωσης καὶ προόδου καὶ τῆς
ἀνθρώπινης φύσης καὶ τῆς κοινωνίας.
Πάντως εἶναι γεγονός, ὅτι ἡ κρίση
αὐτὴ ποὺ διέρχεται ἡ νεολαία ἐντείνεται κατὰ διαστήματα
ὅλο καὶ περισσότερο πρᾶγμα ποὺ δυσχεραίνει καὶ τὴν πορεία τῆς
κοινωνίας μας, καὶ ἀπ᾿ τὴν ἄλλη μεριὰ ἀνατρέπει καὶ τὴν
γενικὴ εὐημερία μίας χώρας. Βέβαια γι᾿ αὐτό, δὲν
εὐθύνονται ἀποκλειστικὰ καὶ μόνο οἱ κληρονομικὲς
καταβολές, βιολογικὲς καὶ ψυχολογικὲς ὁρισμένων νέων μὰ ἡ
εὐθύνη βαραίνει ὁλόκληρη τὴν κοινωνία μας καὶ τὸ ἴδιο τὸ
κράτος ποὺ σ᾿ ὁρισμένες περιπτώσεις παρουσιάζει ἀνεπάρκεια
ὅσον ἀφορᾶ τὴ σωστὴ καθοδήγηση καὶ διαπαιδαγώγηση τῶν
νέων. Καὶ τελικὰ γιὰ νὰ ἀρθοῦν τὰ σημερινὰ «τρωτὰ» σημεῖα ποὺ
συντελοῦν στὴν ἠθικὴ ἀποχαλίνωση καὶ κατὰ συνέπεια στὴν
ἀρνητικὴ ἔκφραση αὐτοῦ τοῦ ζωτικοῦ δυναμικοῦ, ποὺ τὸ
ἀποτελοῦν οἱ νέοι μίας χώρας, χρειάζεται συστηματικὴ καὶ
σκληρὰ συντονισμένη προσπάθεια ἀπ᾿ ὅλους τούς ἁρμόδιους
φορεῖς νὰ προσεγγίσουν περισσότερο τὰ καυτὰ προβλήματα ποὺ
βασανίζουν τοὺς νέους, ἀντιμετωπίζοντάς τους μὲ κατανόηση
καὶ ἀναλαμβάνοντας οἱ ἴδιοι τὶς βαριὲς εὐθύνες τους, ἔτσι
ὥστε ἡ ἀνθρώπινη κοινωνία νὰ μπορεῖ νὰ ἀτενίζει μὲ
αἰσιοδοξία, γεμάτη ἀνανέωση, μακρινούς, φωτισμένους
ὁρίζοντες.
Το αλίευσα ΕΔΩ