Συντάκτης: Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων
Για τους μελετητές των Πολιτικών Επιστημών η μετακομμουνιστική Βουλγαρία αποτελεί χώρα με τεράστιο ενδιαφέρον ως προς τη γρήγορη εξαφάνιση μεγάλων κομμάτων και την ταχεία καθιέρωση νέων. Κατά την δεκαετία του 1990 στον χώρο της Κεντροδεξιάς κυριαρχούσε η Ένωση Δημοκρατικών Δυνάμεων, ενώ μέχρι πριν από λίγα χρόνια στον ίδιο χώρο επικράτησε το πολιτικό κίνημα του πρώην βασιλέως Συμεών Σαξκομπουργκότσκι. Σήμερα το πρώτο κόμμα έχει διαλυθεί, ενώ το δεύτερο βρίσκεται εκτός Βουλής. Την κυβέρνηση ελέγχει το κόμμα GERB (Ένωση για μία ευρωπαϊκή ανάπτυξη της Βουλγαρίας) του Μπόϊκο Μπορίσοφ. Αντιθέτως στον χώρο της κεντροαριστεράς επικρατεί επί εικοσαετία το Σοσιαλιστικο Κόμμα, μετεξέλιξη του παλαιού Κομμουνιστικού, το οποίο έχει προωθήσει τον Γκεόργκι Παρβάνοφ στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Στην άκρα δεξιά εμφανίσθηκε κατά τα τελευταία χρόνια το κόμμα ΑΤΑΚΑ = επίθεση, ενώ το κόμμα που είχε ουσιαστικά ρυθμιστικό ρόλο ήταν το Κόμμα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών της πολυάριθμης μουσουλμανικής μειονότητας.
Η άνοδος του Μπορίσοφ στην εξουσία αφ’ ενός μεν περιόρισε τον ρόλο του μουσουλμανικού κόμματος, το οποίο κατηγορείται ως φερέφωνο της Άγκυρας, αφ’ ετέρου δε σηματοδοτεί την δυναμική επανεμφάνιση της Βουλγαρίας στην ευρωπαϊκή σκηνή. Βεβάιως κάθε χώρα έχει τα δικά της εθνικά, κρατικά, οικονομικά και άλλα συμφέροντα , όμως δεν είναι κακό να ψάχνουμε να βρούμε τρόπους συγκλίσεως, όταν και όπου αυτό είναι εφικτό. Η μακρά περίοδος ελληνοβουλγαρικής ψυχρότητας, που ξεκινά από τον Μακεδονικό Αγώνα, τον πανσλαβισμό, τον Β΄ Βαλκανικό , τους 2 Παγκοσμίους Πολέμους και συνεχίσθηκε με άλλα μέσα στον Ψυχρό Πόλεμο-ψυχρότητα ριζωμένη στο υποσυνείδητο των δύο λαών ακόμη από τη βυζαντινή εποχή!- καθιστά και τις δύο πλευρές επιφυλακτικές. Αλλά ως μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ και ως έχοντες πλέον παρόμοια προβλήματα με τα Σκόπια είναι πιθανόν να έλθουμε πιο κοντά.
Στα θετικά, λοιπόν, των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων εγγράφεται η σθεναρή στάση του Πρωθυπουργού Μπορίσοφ, με τη στήριξη και του Σοσιαλιστή Προέδρου Παρβάνοφ έναντι του ανιστόρητου σκοπιανού αλυτρωτισμού και «ψευδομακεδονισμού». Οι δύο κορυφαίοι παράγοντες της βουλγαρικής πολιτικής διεκήρυξαν στις αρχές Δεκεμβρίου 2009 ότι η χώρα τους δεν θα εγκρίνει τα επόμενα βήματα της ΦΥΡΟΜ προς την Ευρ. Ένωση αν δεν παύσει η εθνικιστική προπαγάνδα κατά της Βουλγαρίας και των άλλων γειτόνων. Είναι άλλωστε γνωστή η δημόσια τοποθέτηση του Υπουργού Επικρατείας για θέματα Αποδήμων Μπόζινταρ Ντιμιτρόφ, ο οποίος υποσχέθηκε 1.000.000 ΕΥΡΩ σε όποιον φέρει ιστορικές αποδείξεις για την ύπαρξη «μακεδονικού έθνους» πριν από το 1944.
Η Βουλγαρία αισθάνεται δικαιωμένη στον τομέα της αντισκοπιανής πολιτικής της και από την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης, που εδρεύει στο Στρασβούργο και έχει ως όργανο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το Σ.τ.Ε. αποφάσισε να βγάλει από την κατάσταση επιτήρησης τη Βουλγαρία, η οποία είχε κατηγορηθεί ότι δεν επιτρέπει τη λειτουργία «μακεδονικών» κομμάτων στο έδαφός της. Προφανώς και άλλοι πέραν των Αθηνών και της Σόφιας άρχισαν να κατανοούν τον φιλοσκοπιανό εθνικιστικό ρόλο ορισμένων «ανθρωπιστικών» οργανώσεων.
Οι θρησκευτικοί και πολιτιστικοί δεσμοί των δύο χωρών θα μπορούσαν επίσης να βελτιωθούν λόγω της κοινής Ορθόδοξης κληρονομιάς. Σήμερα οι νεώτεροι θεολόγοι στη Σόφια αναθεωρούν τη σχισματική στάση της Βουλγαρίας κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου το 1870-1872, ενώ ο Πρόεδρος Γκ. Παρβάνοφ ευρισκόμενος τον Νοέμβριο 2009 στην Αθήνα τόνισε ότι η συμμετοχή Ελλάδος και Βουλγαρίας στην Ευρ. Ένωση δίνει τη δυνατότητα να ακούεται πιο δυνατή η φωνή της Ορθοδοξίας. Είναι σημαντικό να θυμίσουμε ότι όταν ο υπέργηρος Πατριάρχης Μάξιμος κινδύνευσε από την σχισματική κίνηση λίγων Μητροπολιτών και ορισμένων πολιτικών παραγόντων προ δεκαετίας, διετηρήθη στη θέση του χάρις στην έγκαιρη και νομοκανονικώς ορθή παρέμβαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Η διαφοροποίηση θέσεων, η οποία ανησυχεί την ελληνική πλευρά έχει ως αφετηρία την αμφισβήτηση του σχεδιαζομένου πετρελαιαγωγού Μπουργκάς –Αλεξανδρούπολης. Επίσημη ανακοίνωση της Σόφιας προ ενός μηνός ανέφερε ότι το σχέδιο παραπέμπεται σε επιτροπή που θα μελετήσει τις πιθανές οικολογικές συνέπειες στα βουλγαρικά παράλια επί του Ευξείνου Πόντου. Το πόρισμα της επιτροπής θα ανακοινωθεί μετά από ενάμισυ χρόνο. Πίσω από τις οικολογικές ανησυχίες προφανώς βρίσκεται η διάθεση της κυβερνήσεως Μπορίσοφ να ακολουθήσει περισσότερο ευρω-ατλαντική πολιτική και να μην εξαρτάται ενεργειακώς από τη Ρωσία. Μπορεί από το 1877 μέχρι το 1990 οι δεσμοί μεταξύ Ρωσίας και Βουλγαρίας να ήσαν πολύ στενοί, φαίνεται όμως ότι κάποια στιγμή έγινα ασφυκτικοί και η νέα Βουλγαρία προτιμά να απαγκιστρωθεί, ολικώς ή μερικώς.
Στις 30-11-2009 το ηλεκτρονικό πρακτορείο SOFIA NEWS AGENCY παρουσίασε συνέντευξη της Ρουμιάνα Γέλεβα, Επιτρόπου της Βουλγαρίας στην Ευρ. Επιτροπή και πρώην ΥΠ.ΕΞ. στο Έλληνα δημοσιογράφο Αλέξανδρο Κορωνάκη. Η Βουλγάρα πολιτικός, στενή συνεργάτης του Μπορίσοφ και στέλεχος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, δηλώνει ότι οι πολιτικές σχέσεις με τη Ρωσία παραμένουν άριστες, αλλά θεωρεί πρόβλημα το ότι η χώρα της είναι η μόνη στην Ε.Ε. που εξαρτάται ενεργειακώς 100% από τη Ρωσία . Τονίζει, λοιπόν, ότι χρειάζονται εναλλακτικές πηγές. Ειδικά δε για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης εύχεται να λυθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα μέσω των νέων τεχνολογιών.
Κάτι αλλάζει στις ελληνοβουλγαρικές σχέσεις. Καλούμαστε να αξιοποιήσουμε τα θετικά, που είναι αρκετά, και να αμβλύνουμε τα πιθανά αρνητικά σημεία.
Η άνοδος του Μπορίσοφ στην εξουσία αφ’ ενός μεν περιόρισε τον ρόλο του μουσουλμανικού κόμματος, το οποίο κατηγορείται ως φερέφωνο της Άγκυρας, αφ’ ετέρου δε σηματοδοτεί την δυναμική επανεμφάνιση της Βουλγαρίας στην ευρωπαϊκή σκηνή. Βεβάιως κάθε χώρα έχει τα δικά της εθνικά, κρατικά, οικονομικά και άλλα συμφέροντα , όμως δεν είναι κακό να ψάχνουμε να βρούμε τρόπους συγκλίσεως, όταν και όπου αυτό είναι εφικτό. Η μακρά περίοδος ελληνοβουλγαρικής ψυχρότητας, που ξεκινά από τον Μακεδονικό Αγώνα, τον πανσλαβισμό, τον Β΄ Βαλκανικό , τους 2 Παγκοσμίους Πολέμους και συνεχίσθηκε με άλλα μέσα στον Ψυχρό Πόλεμο-ψυχρότητα ριζωμένη στο υποσυνείδητο των δύο λαών ακόμη από τη βυζαντινή εποχή!- καθιστά και τις δύο πλευρές επιφυλακτικές. Αλλά ως μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ και ως έχοντες πλέον παρόμοια προβλήματα με τα Σκόπια είναι πιθανόν να έλθουμε πιο κοντά.
Στα θετικά, λοιπόν, των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων εγγράφεται η σθεναρή στάση του Πρωθυπουργού Μπορίσοφ, με τη στήριξη και του Σοσιαλιστή Προέδρου Παρβάνοφ έναντι του ανιστόρητου σκοπιανού αλυτρωτισμού και «ψευδομακεδονισμού». Οι δύο κορυφαίοι παράγοντες της βουλγαρικής πολιτικής διεκήρυξαν στις αρχές Δεκεμβρίου 2009 ότι η χώρα τους δεν θα εγκρίνει τα επόμενα βήματα της ΦΥΡΟΜ προς την Ευρ. Ένωση αν δεν παύσει η εθνικιστική προπαγάνδα κατά της Βουλγαρίας και των άλλων γειτόνων. Είναι άλλωστε γνωστή η δημόσια τοποθέτηση του Υπουργού Επικρατείας για θέματα Αποδήμων Μπόζινταρ Ντιμιτρόφ, ο οποίος υποσχέθηκε 1.000.000 ΕΥΡΩ σε όποιον φέρει ιστορικές αποδείξεις για την ύπαρξη «μακεδονικού έθνους» πριν από το 1944.
Η Βουλγαρία αισθάνεται δικαιωμένη στον τομέα της αντισκοπιανής πολιτικής της και από την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης, που εδρεύει στο Στρασβούργο και έχει ως όργανο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το Σ.τ.Ε. αποφάσισε να βγάλει από την κατάσταση επιτήρησης τη Βουλγαρία, η οποία είχε κατηγορηθεί ότι δεν επιτρέπει τη λειτουργία «μακεδονικών» κομμάτων στο έδαφός της. Προφανώς και άλλοι πέραν των Αθηνών και της Σόφιας άρχισαν να κατανοούν τον φιλοσκοπιανό εθνικιστικό ρόλο ορισμένων «ανθρωπιστικών» οργανώσεων.
Οι θρησκευτικοί και πολιτιστικοί δεσμοί των δύο χωρών θα μπορούσαν επίσης να βελτιωθούν λόγω της κοινής Ορθόδοξης κληρονομιάς. Σήμερα οι νεώτεροι θεολόγοι στη Σόφια αναθεωρούν τη σχισματική στάση της Βουλγαρίας κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου το 1870-1872, ενώ ο Πρόεδρος Γκ. Παρβάνοφ ευρισκόμενος τον Νοέμβριο 2009 στην Αθήνα τόνισε ότι η συμμετοχή Ελλάδος και Βουλγαρίας στην Ευρ. Ένωση δίνει τη δυνατότητα να ακούεται πιο δυνατή η φωνή της Ορθοδοξίας. Είναι σημαντικό να θυμίσουμε ότι όταν ο υπέργηρος Πατριάρχης Μάξιμος κινδύνευσε από την σχισματική κίνηση λίγων Μητροπολιτών και ορισμένων πολιτικών παραγόντων προ δεκαετίας, διετηρήθη στη θέση του χάρις στην έγκαιρη και νομοκανονικώς ορθή παρέμβαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Η διαφοροποίηση θέσεων, η οποία ανησυχεί την ελληνική πλευρά έχει ως αφετηρία την αμφισβήτηση του σχεδιαζομένου πετρελαιαγωγού Μπουργκάς –Αλεξανδρούπολης. Επίσημη ανακοίνωση της Σόφιας προ ενός μηνός ανέφερε ότι το σχέδιο παραπέμπεται σε επιτροπή που θα μελετήσει τις πιθανές οικολογικές συνέπειες στα βουλγαρικά παράλια επί του Ευξείνου Πόντου. Το πόρισμα της επιτροπής θα ανακοινωθεί μετά από ενάμισυ χρόνο. Πίσω από τις οικολογικές ανησυχίες προφανώς βρίσκεται η διάθεση της κυβερνήσεως Μπορίσοφ να ακολουθήσει περισσότερο ευρω-ατλαντική πολιτική και να μην εξαρτάται ενεργειακώς από τη Ρωσία. Μπορεί από το 1877 μέχρι το 1990 οι δεσμοί μεταξύ Ρωσίας και Βουλγαρίας να ήσαν πολύ στενοί, φαίνεται όμως ότι κάποια στιγμή έγινα ασφυκτικοί και η νέα Βουλγαρία προτιμά να απαγκιστρωθεί, ολικώς ή μερικώς.
Στις 30-11-2009 το ηλεκτρονικό πρακτορείο SOFIA NEWS AGENCY παρουσίασε συνέντευξη της Ρουμιάνα Γέλεβα, Επιτρόπου της Βουλγαρίας στην Ευρ. Επιτροπή και πρώην ΥΠ.ΕΞ. στο Έλληνα δημοσιογράφο Αλέξανδρο Κορωνάκη. Η Βουλγάρα πολιτικός, στενή συνεργάτης του Μπορίσοφ και στέλεχος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, δηλώνει ότι οι πολιτικές σχέσεις με τη Ρωσία παραμένουν άριστες, αλλά θεωρεί πρόβλημα το ότι η χώρα της είναι η μόνη στην Ε.Ε. που εξαρτάται ενεργειακώς 100% από τη Ρωσία . Τονίζει, λοιπόν, ότι χρειάζονται εναλλακτικές πηγές. Ειδικά δε για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης εύχεται να λυθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα μέσω των νέων τεχνολογιών.
Κάτι αλλάζει στις ελληνοβουλγαρικές σχέσεις. Καλούμαστε να αξιοποιήσουμε τα θετικά, που είναι αρκετά, και να αμβλύνουμε τα πιθανά αρνητικά σημεία.
Αναδημοσίευση από Δίκτυο 21
